Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2782

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 2782
Biblissima authority file
Date
  • XII e siècle
Language
  • Latin
Title
  • Caius Sollius Apollinaris,Epistolae ; Carmina. – Decimus Magnus Ausonius, De XII Caesaribus per Suetonium Tranquillum scriptis (fragment). – Epistola Deidamiae ad Achillem.
Agent
  • Preferred form
    • Sidoine Apollinaire (saint, 0431?-0487?)
    Role
    • Author
    Original form
    • Sidonius Apollinaris (saint ; 0431?-0487?)
    • Caius Sollius Apollinaris
    Other form
    • Sidonius Apollinaris
    • SIDONIUS APOLLINARIS (Gaius Sollius Apollinaris Sidonius)
    • Gaius Sollius Apollinaris Sidonius
    • Sidoine Apollinaire
    • Sidoine Apollinaire, saint, 0431?-0487?
    • Apollinaris Sidonius, Caius Sollius
    • Sidoni Apol·linar, sant, ca. 430-ca. 488
    • Sidonio Apolinar, Santo
    • Sidonius, Gaius Sollius Apollinaris 431-487
    • Sidonius Apollinaris, Saint, 431 or 2-ca. 487
    • Author: Sidonius, Gaius Sollius Apollinaris
    • Apollinaris Sidonius, Gaius Sollius Modestus, c 430-c 487, Saint, Bishop of Clermont-Ferrand
    • Sidonius, Gaius Sollius Apollinaris
    • Sidónio Apolinário, Santo, 431?-ca 487
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Ausone (0310?-0395?)
    Role
    • Author
    Original form
    • Ausonius, Decimus Magnus (0310?-0395?)
    • Decimus Magnus Ausonius
    Other form
    • AUSONIUS (Decimus Magnus Ausonius)
    • Ausonius Decimus Magnus
    • Ausonii
    • Ausone (0310?-0395?)
    • Ausonius
    • Ausone
    • Ausone 0310?-0395?
    • Ausoni, Dècim Magne
    • Ausonio, Decio Magno
    • Ausonius, Decimus Magnus
    • Ausonius, Decimus Magnus 310-395
    • Author: Ausonius, Decimus Magnus
    • Magnus Ausonius, Decimus, c 310-c 395
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Louis-Philippe Ier (roi des Français, 1773-1850)
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Louis-Philippe Ier (roi des Français ; 1773-1850)
    • Louis-Philippe
    Other form
    • Louis-Philippe Ier (1773-1850 ; roi des Français)
    • Louis-Philippe 1er
    • Louis-Philippe 01 (roi des Français)
    • Louis philippe
    • Louis-Philippe 1 (roi des Français ; 1773-1850)
    • Louis-Philippe Ier, Roi des Français
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Charles d' Orléans (1394-1465)
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Orléans, Charles d' (1394-1465)
    • Charles d'Orléans
    Other form
    • Charles d’Orléans
    • Orléans, Charles d' (1394- 1465)
    • Orleans, Charles duc d'
    • Charles duc d'Orléans
    • CHARLES, duc D'ORLEANS
    • Charles, duc d'Orleans
    • Orléans, Charles
    • Charles, duc d'Orléans
    • Charles, duc d'Orléans (1394-1465)
    • Charles, duc d'Orléans (1394-1465) (?)
    • Charles, Duke of Orléans(1394-1465)
    • Charles, Duke of Orleans (1394-1465)
    • Charles, Duke of Orléans (1394-1465)
    • Charles, Duke of Orléans (1394-1465) (?)
    • Charles d'Orléans, comte d'Angoulême (1394-1465)
    • Charles d'Orléans, Count of Angoulême(1394-1465)
    • Charles d'Orléans, Count of Angoulême (1394-1465)
    • Orléans, Charles d' 1394-1465
    • Carles, d'Orleans, 1394-1465
    • Charles, d'Orléans, 1394-1465
    • Charles Orléans, Duc 1394-1465
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Louis XII (roi de France, 1462-1515)
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Louis XII (roi de France ; 1462-1515)
    • Louis XII
    Other form
    • Louis XII (1462-1515 ; roi de France)
    • Loys douziesme
    • Louis XII, roi de France
    • Louis XII, King of France (1462-1515)
    • Louis XII, roi de France (1462-1515)
    • Former possessor: Louis XII., France, Roi
    • Lodewijk XII
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Blois. Librairie royale de Blois
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Librairie royale de Blois
    • Librairie royale de Blois
    Other form
    • Librairie royale de Blois
    • Librairie de Blois
    • Bibliothèque royale de Blois
    • Librairie de Blois
    • Bibliothèque royale de Blois
    • Bibliothèque de Blois
    • Bibliothèque royale de Blois. Ancien possesseur
    • Koninklijke bibliotheek in het Kasteel van Blois
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Paris. Bibliothèque royale (14..-1792)
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Bibliothèque royale (France ; 14..-1792)
    • Bibliothèque royale
    Other form
    • Bibliothèque royale (France ; 15..-1792)
    • Bibliothèque du roi
    • Bibliothecae Regiae
    • Bibliothèque Royale
    • Bibliothèque royale
    • Librairie royale
    • Bibliothèque royale à Paris à la fin du XVIe siècle
    • Bibliothèque du roi
    • Bibliothèque Royale, Paris
    • Bibliothèque royale (France ; 15..-1792). Ancien possesseur
    • Bibliothèque royale (France) (15..-1792). Ancien possesseur
    • Bibliothèque royale, France (15..-1792). Ancien possesseur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Description
  • Contents:

    F. 1-90. [Caius Sollius Apolinaris Sidonius, Epistulae]. « Diu precipis, domine major, summa suadendi auctoritate, sicuti es in his que deliberabuntur ...-... secundum regulas Flacci, ubi amphora coepit institui, urceus potius exisse videatur » (éd. Loyen, II, III).
    André Loyen a classé le manuscrit dans le groupe b de la première famille des manuscrits de Sidoine Apollinaire, contenant les Epistulae et les huit premiers Carmina, avec une importante lacune dans le chant II (vers 183-548): cf. Loyen, XXXVI.

    F. 90-102v. [Caius Sollius Apolinaris Sidonius, Carmina I, II, v. 1-182, III, IV, V, VIII, VI et VII].
    F. 90r-v. [Carmen Ium]. « [C]um juvenem super astra Jovem natura locaret ...-... Nam nova templa tibi pectora nostra facis » (éd. Loyen, I, 2-3). – F. 90v-92. [Carmen IIum, v. 1-182]. « [A]uspicio et numero fasces, Auguste, secundos ...-... Preterea quicquid Latiaribus indere libris » (éd. Loyen, I, 4-11). – F. 92 [Carmen IIIum]. « [Q]uid faceret letes (sic pro letas) segetes, quod tempus amandum (amandum :dans l'interligne) ...-... Hoc censore etiam disciplicuisse placet » (éd. Loyen, I, 25). – F. 92. [Carmen IVum]. « [T]itirus ut quondam patule sub tegmine fagi (mine fagi :dans l'interligne) ...-...vinca[n]t eloquio, dummodo nos domino » (éd. Loyen, I, 26-27). – F. 92-97. [Carmen Vum]. « [C]oncipe preteritos, respublica, mente triumphos ...-... Et armata tuum circumstent [B]actra tribunal » (éd. Loyen, I, 28-51). – F. 97r-v. [Carmen VIIIum]. « [P]risce, decus semper nostrum, cui principe Avito ...-... Hoc rogo, ne dubites lecta dicare rogo » (éd. Loyen, I, 78-79). – F. 97v. [Carmen VIum]. « [P]allados armisone festum dum cantibus ortum (ortum : dans l'interligne) ...-... Materia est major, si mihi Musa minor » (éd. Loyen, I, 52-53). – F. 97v-102v. [Carmen VIIum]. « [P]hoebe, peragrato tandem visurus in orbe ...-... Fulva volubilibus dixerunt (sic pro duxerunt) secula pensis (pensis : en majuscules) » (éd. Loyen, I, 54-77).

    F. 103. Decimus Magnus Ausonius, De XII Caesaribus per Sutetonium Tranquillum scriptis, fragment]. F. 103. « Caesareos proceres, in quorum regna seculis ...-... Prodigia succedunt perimendaque sceptra Vitelli » (ms. a de Schenkl, M. G. , Auct. Ant. V/2, 112-113); Peiper, 183-186.

    F. 103-104. [Epistula Deidamiae ad Achillem]. « Legitimam nuptam si dici fas amicam ...-.... Sic foret Hectoreum Pelias hasta latus (latus: en majuscules)» (Riese, p. 476-477).

    Physical Description:

    France.

    Décoration : une inititiale historiée à l'encre brune au f. 1.
    La décoration secondaire est inachevée. L'emplacement réservé aux intiales (2 lignes) est resté vide.

    Parchemin ; 104 ff. précédés et suivis de 2 gardes papier moderne; contregardes de papier reliure, 190 x 135 mm (just. 155 x 90 mm).

    13 quaternions réguliers : 18 (ff. 1-8), 28 (ff. 9-16), 38 (ff. 17-24), 48 (ff. 25-32), 58 (ff. 33-40), 68 (ff. 41-48), 78 (ff. 49-56), 88 (ff. 57-64), 98 (ff. 65-72), 108 (ff. 73-80), 118 (ff. 81-88), 128 (ff. 89-96), 138 (ff. 97-104).

    Nulmérotation des cahiers en chiffres romains. Pas de réclames apparentes. – Foliotation moderne. – Annotations marginales contemporaines et postérieures (XIIIe s.). Corrections à l'encre noire à l'intérieur du texte.

    Réglure à la pointe sèche.

    Reliure de chagrin rouge au chiffre de Louis-Philippe. Tranches dorées. Titre au dos: « APOLLINARIS SIDONII EPISTOLAE ».

    Aux ff. 1 et 104v, estampillle de la « BIBLIOTHECAE REGIAE » (Ancien régime), correspondant au modèle Josserand-Bruno, type A, fig. 1.

    Custodial History:


    Le manuscrit est cité dès 1417 dans les inventaires de la librairie de Charles d'Orléans :
    1° inv. de 1417 : « Les epistres de Sydoine, couvert de cuir vert » (Champion, 102 ; Ouy, 39, n° 67)
    inv. de 1427 : « Les Epistres de Sidonne, couvertes de cuir vert plain, en lettre de forme encienne, en latin » (Le Roux de Lincy, 79, n° 61) ;
    3° inv. de 1436 : même description (Champion, 102) ;
    4° inv. rédigé après le retour de capitivité du duc (ca 1442) : même description (Ouy, 44, n° 41).

    Le volume resta jusqu'à la fin du XVe siècle dans la bibliothèque des Orléans conservée sous la responsabilité de la Chambre des comptes, ainsi que l'indique la mention inscrite au bas du f. 104 : « De camera compotorum Bles[ensi] ».

    En 501, Louis XII reprit les manuscrits de ses parents et le manuscrit entra dans la Librairie royale de Blois, dont il porte l'ancienne cote dans la marge supérieure du f. 1 : « Tabula eloquentie (versus: cancellé) in parietem versus hostium, liber .VII. ».
    Le manuscrit est répertorié dans les inventaires postérieurs de la Bibliothèque royale : 1° inv. de 1544 (Blois), n° 753 ; 2° inv. de 1622, n° 1662 ; 3° inv. de 1645, n° 1812 ; 4° inv. de 1682, n° 4331.

    Anciennes cotes inscrites sur le recto du f. 1: [Rigault I] « MDCLXII » , [Dupuy I] « 1812 », [Regius] « 4331».

    Inv. 1544 : « Sidonius Apollinaris; couvert de veloux viollet » (Omont, I, 193, n° 753).


Place
  • Preferred form
    • France
    Original form
    • France
    Other form
    • France (Paris ? Fontainebleau ?)
    • France.
    • France (?)
    • Lieu de copie : France ( ?) : cf. Hans-Collas ― Schandel, p. 327
    • France ?
    • France -- 16e siècle
    • Frankreich
    • França
    • Francia
    • Frankrijk
    • Abbaye de Fleury (Saint-Benoît-sur-Loire)
    • Abadia de Fleury (Saint-Benoît-sur-Loire)
    • Abtei Fleury (Saint-Benoît-sur-Loire)
    • Abbey of Fleury (Saint-Benoît-sur-Loire)
    • Abadía de Fleury (Saint-Benoît-sur-Loire)
    • Abdij van Fleury (Saint-Benoît-sur-Loire)
    • Région de la Loire (Abbaye de Fleury ?)
    • Loire Region (Abbey of Fleury?)
    • Regió del Loira (Abadia de Fleury ?)
    • Región del Loira (Abadía de Fleury ?)
    • France (Abbaye de Fleury ?)
    • França (Abadia de Fleury?)
    • Francia (Abadía de Fleury?)
    • France (Abbey of Fleury?)
    • Frankreich (Abtei Fleury?)
    • Frankrijk (Abdij van Fleury?)
    • France (est : Lorraine ?)
    • França (est: Lorena?)
    • Ostfrankreich (Lothringen?)
    • Eastern France (Lorraine?)
    • Francia (este: Lorena?)
    • Lothringen
    • Lorena
    • Lotharingen
    • Lorraine
    • França (Borgonya?)
    • France (Burgundy?)
    • Francia (Borgoña)
    • France (Bourgogne ?)
    • Frankrijk (Bourgondië?)
    • France (Bretagne ?)
    • França (Bretanya?)
    • Frankreich (Bretagne?)
    • France (Brittany?)
    • Francia (Bretaña)
    • Frankrijk (Bretagne?)
    • France (ouest : Bretagne ?)
    • Western France (Brittany?)
    • França (oest: Bretanya?)
    • Francia (oeste: Bretaña?)
    • Frankrijk (westen) (Bretagne?)
    • Westfrankreich: Bretagne?
    • Bretagne
    • Bretanya
    • Bretaña
    • Brittany
    • Probably the Loire region
    • France: Auxerre or Brittany
    • France: Fleury. vicinity of Paris (Saint-Denis?) (Bischoff)
    • France: Ile-de-France (Sens?)
    • France: Fleury; Reims?
    • France (Southern France?)
    • France: Fleury
    • France: probably Auxerre
    • France: evidently Eastern France
    • Central- or southern France
    • France, Vienne
    • [France]
    • Paris (?)
    • France (Paris?) or Flanders
    • France (3rd part)
    • Strassburg (probably)
    • Paris (?) or Tours (?)
    • France (Normandy?)
    • Rouen (?) or Paris (?)
    • France: Champagne, Burgundy or Centre
    • Lyon or Luxeuil (?)
    • France (Besançon?)
    • France (Paris?)
    • France, Northern (probably)
    • Probably Eastern France
    • St. Denis near Paris (monastery) (?)
    • Tours (?)
    • France (possibly near the court)
    • Italy and France (illumination)
    • [Provence?]
    • France, East (?)
    • France, Northeast?
    • France, Pontigny (or Paris?)
    • France, North?
    • France, Paris?
    • France, Diocese of Limoges?
    • France, Auxerre or area
    • France, Burgundy?
    • France, Brittany or Paris?
    • France, Angers?
    • France, Normandy?
    • France, East?
    • France, Bourges?
    • France, Anjou?
    • France, Northwest?
    • France, Tours?
    • France (probably Paris)
    • France, Europe
    • SW France?
    • FR
    • [FR]
    • Frankreich (Angers?)
    • Frankrijk (?)
    • Gallia
    • Gallia (Frankrijk)
    • Gallia? (Frankrijk?)
    • Frankreich (I.)
    • Frankreich (III.)
    • Frankreich (III)
    • Frankreich (II)
    • Frankreich (I)
    • I./III. Frankreich
    • II. Frankreich
    • Frankreich (Ergänzung)
    • [Frankrijk]
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo