Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 2099

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 2099
Biblissima authority file
Date
  • Début du XIIe siècle (troisième quart)
Language
  • Latin
Title
  • Augustinus
Agent
  • Preferred form
    • Augustin (saint, 0354-0430)
    Role
    • Author
    Original form
    • Augustinus (saint ; 0354-0430)
    • Augustinus
    Other form
    • AUGUSTINUS (S.)
    • Ange Vergèce
    • Nicolas Mourmouris
    • Héphestion
    • Homère
    • Jean Dokeianos
    • Saint Augustin
    • Augustin (saint, 0354-0430)
    • AUGUSTIN, Saint
    • AUGUSTINI
    • Augustin (0354-0430 ; saint)
    • Augustinus Hipponensis
    • Saint Augustin
    • Augustin d'Hippone
    • Augustin (saint ; 0354-0430)
    • S. Augustinus
    • AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.)
    • AUGUSTINUS (s.)
    • AUGUSTINUS
    • Augustin, S.
    • Augustin (sain ; 0354-0430)
    • AUGUSTINUS HIPPONENSIS
    • Augustinus (s.)
    • S. Augustinus Hipponensis
    • Augustinus Hiponnensis
    • Augustin
    • Sancti Augustini
    • Sanctus Augustinus
    • S. Augustinus (?)
    • S. AUGUSTINUS HIPPONENSIS
    • Augustinus episcopus
    • Augustini
    • Sancti Augustini
    • S. Augustin
    • [Augustinus]
    • [AUGUSTINUS]
    • Aurelius Augustinus Hipponensis
    • Augustin (Saint)
    • Augustin saint 0354-0430
    • Agustí, sant, bisbe d'Hipona, 354-430
    • Agustín, Santo, Obispo de Hipona
    • Augustine, Saint, Bishop of Hippo
    • Augustinus, Aurelius, 354-430
    • Augustinus (heilige)
    • Author: Augustinus, Aurelius
    • Translator: Augustinus, Aurelius
    • Augustine
    • Augustine of Hippo
    • Augustine, of Hippo, Saint, 354-430
    • Augustine of Hippo, 354-430, Saint, Bishop of Hippo
    • Augustin (0354-0430 ; saint). Auteur des citations ou des fragments textuels
    • Augustine (attrib.)
    • St Augustine, Bishop of Hippo (354-430)
    • St Augustine, Bishop of Hippo (354-430), author
    • Pseudo Augustine
    • Pseudo Augustine (Quodvultdeus)
    • Pseudo Augustine (Patrick of Dublin)
    • Pseudo Augustine (Jeronimus)
    • St Augustine
    • Augustinus, Aurelius, Hipponensis, 354-430
    • Augustinus, Aurelius, Hipponensis, 354-430 (role)aut
    • Augustin (saint)
    • Augustinus, Aurelius
    • S. Augustin
    • Aurelius Augustinus (354-430)
    • Augustine, Saint, Bishop of Hippo, author,
    • Augustine of Hippo, Saint (354-430)
    • Augustine, of Hippo, Saint (354-430)
    • Augustin d’Hippone (0354-0430) > Docteur de l'Eglise
    • Augustin d’Hippone (0354-0430)
    • Augustin d’Hippone (0354-0430) > Evêque
    • Augustinus, Aurelius (354-430)
    • Agustín, Santo, Obispo de Hipona, 354-430
    • Agostinho, Santo, 354-430
    • Agostinho, Santo, 354-430 > , co-autor
    • Agostinho, Santo, 354-430 > , ant. bibliog.
    • Augustin (05.. ?-0604 ? ; saint)
    • Augustinus - auteur
    • Aurelius Augustinus Hipponensis - 354 - 430 - auteur
    • Aurelius Augustinus Hipponensis - 354 - 430 - oorspronkelijke auteur
    • Saint Augustin d'Hippone
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Abbaye Notre-Dame de Fontenay
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Abbaye Notre-Dame de Fontenay
    • Abbaye de Fontenay
    Other form
    • Fontenay (Abbaye de), diocèse d'Autun
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Jean-Baptiste Colbert (1619-1683)
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Colbert, Jean Baptiste (1619-1683)
    • Colbert
    Other form
    • Colbert, Jean-Baptiste (1619-1683)
    • Jean-Baptiste Colbert
    • Colbert (J.-B.)
    • J.-B. Colbert
    • J.B. Colbert
    • Colbert, Jean-Baptiste
    • Abbaye Saint-Martin-des-Champs
    • Colbert (Jean-Baptiste)
    • Jean Bapstiste Colbert
    • COLBERT, Jean-Baptiste
    • Colbert , Jean Baptiste (1619-1683)
    • Colbert, Jean Baptiste (1619-1683)
    • Colbert, Jean-Baptiste (1619-1683)
    • Colbert, J.-B.
    • Jean-Baptiste Colbert,
    • Jean-Baptiste Colbert (1619-1683)
    •  Jean-Baptiste Colbert
    • Jean Bapstiste Colbert (1619-1683)
    • Colbert, Jean Baptiste (1619-1683). Ancien possesseur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Description
  • Contents:

    Pour l’ensemble des textes, ce manuscrit de Fontenay est très proche du manuscrit de Clairvaux (ms. Troyes, Bibl. mun. 414 = Clairvaux G.17) qui contient les mêmes œuvres dans le même ordre.

    F.1a-22va : Augustinus Hipponensis, De natura et origine animae : lib. I-II (lac. déb., lac. lib. III-IV) (CPL 345 ; P.L. 44, 475-510 ; CSEL 60 (C.F. Vrba et J. Zycha, 1913), p. 303-358) :
    f. 1a-12vb : Livre I : « // [I, 6, 6 ; éd. P.L. 44, 478 ; CSEL 60, p.307, l. 23] quis hoc audiat, quis ferat, quis dici impune permittat ? Non enim hoc loco queritur …-… ad te librum [f. 12vb] mox ut illos legi sine aliqua dilatione conscripsi. Explicit liber ad Renatum de natura et origine anime » (les deux ff. manquants étaient écrits, sans page de titre) ;
    f. 12vb-22va : Livre II : « Incipit epistola ad Petrum presbiterum de eadem re. Domino dilectissimo fratri et conpresbitero Petro, Augustinus episcopus in Domino salutem. Pervenerunt ad me duo libri Vincencii Victoris …-… integram fidem tuam vel invenerit epistola ista vel fecerit. Explicit epistola ad Petrum de natura et origine anime ».

    F. 22vb-33a : Augustinus Hipponensis, Epistula 36 (CPL 262 ; P.L. 33, 136-151 ; CSEL 34,2 (A. Goldbacher, 1895), p.31-62) : « Incipit epistola ad Causulanum presbiterum de jejunio sabbati. Dilectissimo et desiderantissimo fratri et compresbitero Casulano, Augustinus in Domino salutem. Nescio unde sit factum ut primis tuis litteris …-… sine ullo scrupulo vel disceptatione sectare. Explicit de jejunio sabbati ».

    F. 33a-71vb : Augustinus Hipponensis, Contra adversarium legis et prophetarum (CPL 326 ; P.L. 42, 603-666 ; CCSL 49 (K.-D. Daur, 1985), p. 35-131 ; M. P. Ciccarese, « Il Contra adversarium legis et prophetarum di Agostino », dans Atti del Accademia nazionale dei Lincei : Memorie della classe di scienze morali, storiche e filologiche, série 8, t. 25, Rome, 1981, p. 281-390 [éd. aux p. 307-390]) : « Incipit contra adversarium legis et prophetarum. Libro quem misistis fratres dilectissimi, nescio cujus heretici, invento sicut scripsistis in platea …-… [f.54a, lib. 2] …-… perpauci sunt, que si Dominus voluerit quamtotius explicare curabo » ; cf. [sur la tradition ms.] M. P. Ciccarese, « Sulla tradizione manoscritta del Contra adversarium legis et prophetarum di Agostino », dans Studi storico-religiosi, t. 1, 1977, p. 325-338 et t. 4, 1980, p. 115-121.

    F. 71vb-112va : [Hypomnesticon] contra Pelagianos et Caelestinos (CPL 381 ; CPPM t. II, n° 178 ; P.L. 45, 1611-1664 ; éd. J. E. Chisholm, The pseudo-Augustinian hypomnesticon against the Pelagians and Celestinians, Fribourg : University press, 1967-1980, 2 vol., au t. II, p. 101-208 (Parodosis, 20) [décrit ce ms. au t. II, p. 14 : sigle t1]) : « Incipit liber Aurelii Augustini contra Pelagianos et Celestianos hereticos. Adversarii catholice fidei dum contra regulam veritatis diabolicis armis pugnare nituntur …-… [f.76b, responsio 2 ; f.78b, resp. 3 ; f.92b, resp.4 ; f.99vb, resp.5 ; f.106va : « de predestinatione disputatio contra eosdem. Licet latius de gratia et libero arbitrio jam superius disputatum sit, addere etiam … »] …-… mutare dampnationis, gratiam predestinationis indebitam prerogare. Explicit ».

    F. 112a-134vb : Augustinus Hipponensis, Contra Adimantum (CPL 319 ; P.L. 42, 129-172 ; CSEL 25 (J. Zycha, 1891), p. 115-190) : « Incipit liber sancti Augustini contra questiones Adimantii [f.112b] discipuli manichei. De eo quod scriptum est 'In principio fecit Deus celum et terram' usque ad id quod scriptum est 'et factum est vespere et mane dies una'. Hoc capitulum …-… [CSEL 25, p.178] neque sperare in incerto divitiarum sed in Deo vivo qui prestat // ».

    Physical Description:

    Fontenay ou Clairvaux ( ?)
    Une seule main (« e » cédillé, lettres en ekdosis, « s » finaux majoritairement longs, abréviation « et » en « z »). Texte sur deux colonnes. Initiales peintes mono- et bichromes (proche du ms. Paris, Bibl. de l’Arsenal 321) : f.12vb, D bleu à décor supérieur vert ; f. 99v, I bleu, 130 mm). Relecture : Indication pour rubricateur à l’encre dans marge inf., grattées (f. 54). — Utilisation : « nota » ; signets en parch. sur gouttière (ff.76, 79, 92) ; signets en cuir blanc sur tranche inf. (ff. 12, 33, 53, 71, 106, 111) ; annotations nombreuses du XVIe s. de la même main que les annotations sur le ms. Paris, Bibl. de l’Arsenal 302 (« stulta opinio » f. 2 ; « non absurda questio divi Augustini de animabus » f. 3v, passim).

    17 cahiers réguliers de 8 ff., sauf le cahier 1 de 6 ff. (ff. 1-6 : quaternion mutilé des deux prem. ff., T=6, T=5, 1=4, 2=|=3). — Signatures en chiffres romains au dern. f. — Pas de réclame. Foliotation ancienne à la m ine de plomb puis à l'encre (III-CXXXVI) ; moderne à l'encre rouge (1-134). Piqûres int. et ext. (cahier piqué après avoir été plié). — Réglure à la mine de plomb ; justification : 245 x 170 mm.

    Parchemin. 134 feuillets. 360 × 255 mm.

    Demi-reliure à dos de chagrin rouge au chiffre de Louis-Philippe et à titre doré « S. AUGUSTINUS » ; 1 garde marbrée, 1 garde papier moderne blanc à chaque plat. Traces de boulon sur le premier talon. Estampilles : f. 1, 134v

    Custodial History:

    Ce manuscrit a fait partie des collections de la bibliothèque de l'abbaye de Fontenay. Bien que ne portant aucune marque de provenance, ce manuscrit est plus que vraisemblablement le manuscrit de Fontenay décrit aux articles B.30 et C.15 des catalogues de Colbert. Justifié sur 2 colonnes et appartenant à la catégorie dénommée folio dans les deux catalogues Colbert, il contient dans l’ordre et avec les mêmes appellations les 7 œuvres décrites dans le catalogue C (notamment le traité De natura et origine animae scindé en deux et sans les deux derniers livres, les premiers étant dénommés Liber ad Renatum et Epistola ad Petrum ; la septième œuvre recevant le titre Contra quaestiones Adimantii).
    Il a appartenu à Colbert, avant d'entrer dans la bibliothèque royale en 1732.


Place
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo