Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3668
- Source
- Gallica (Bibliothèque nationale de France)
- Library
- Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
- Shelfmark
-
- Latin 3668
- Biblissima authority file
- Date
-
- XIII e siècle
- Language
-
- Latin
- Title
-
- Collectio apologetica sive documenta ad legem et historiam Sarracenorum spectantia, Petri Venerabilis jussu collecta.
- Agent
-
-
- Preferred form
-
- Pierre le Vénérable (1094?-1156)
- Role
-
- Author
- Original form
-
- PETRUS VENERABILIS, abbas Cluniacencis
- Other form
-
- Pierre le Vénérable (1094?-1156)
- Petrus Venerabilis
- Pierre le Vénérable (1092?-1156)
- Petrus Venerabilis (1092?-1156)
- PETRUS VENERABILIS, abbas Cluniacensis
- Author: Petrus, Venerabilis
- Peter the Venerable OSB
- Petrus Venerabilis - 1092 - 1156 - auteur
- PETRUS VENERABILIS
- Pierre le Vénérable
- see more
- Biblissima portal
- Biblissima authority file
-
- Preferred form
-
- Robertus Ketenensis (11..?-1157?)
- Role
-
- Author
- Original form
-
- ROBERTUS KETENENSIS
- Other form
-
- Robert Ketton
- Biblissima portal
- Biblissima authority file
-
- Description
-
Contents:
F. de garde I Textes liturgiques. Oraisons : « De apostolis » ; « Pro pace » (P. Bruylants, Les Oraisons du missel romain , Louvain, 1952, II, n° 201) ; « Ad completorium » ; « De sancta cruce » ; « De angelis ». — Additions du XV e s.
F. Iv Fragments d'office de la Vierge : « ... tu gloria Jherusalem... O regina mundi, scala celi, thronus Dei ... ». — XIV e s.
F. 1-150v Collectio apologetica ad legem et historiam Sarracenorum spectans, Petri Venerabilis jussu collecta. Ms. dérivant du même exemplar incomplet que les mss. Latin 3390 et 3391 ; cf. M. Th. d'Alverny, dans Arch. d'hist. doctr. et litt. du M.A. , XVI (1947-1948), 69-113 et surtout 110 ; Id ., dans Petrus Venerabilis, Studia anselmiana , XL (1956), 202-206. Cf. pour les incipit et la bibliographie la notice du ms. Latin 3390 et J. Muñoz Sendino, dans Miscelânea Comillas , XI-XII (1949), 356-375. F. 1. Table.
F. 1-4 [PETRUS VENERABILIS, abbas CLUNIACENSIS,] Prologus ; cf. ms. cit ., f. 1-4.
F. 4-12v « Prologus Roberti [Ketenensis] translatoris... » ; cf. ms. cit ., f. 4-4v (4-5) ; — « Cronica mendosa et ridicula Sarracenorum [a Roberto translata]... » ; cf. Arch. Or. lat ., II (1882), 136 ; ms. cit ., f. 4-12v (5-12v).
F. 12v-20 « Item de generatione Mahumet et nut[r]itura ejus quam transtulit Hermannus Sclavus scolasticus... » ; cf. ms. cit ., f. 12-20.
F. 20-27v « Item doctrina Mahumet que apud Sarracenos magne auctoritatis est ab Hermanno translata... » ; cf. ms. cit ., f. 20-28.
F. 27v-150v « Prefacio Roberti [Ketenensis] translatoris ad dominum Petrum Cluniacensem abbatem in libro legis Sarracenorum quem Alchoran vocant... » ; cf. ms. cit ., f. 28-29 (27v-28) ; — Alcoran, divisé en 123 sourates (28-150v) ; « Explicit liber legis diabolice Sarracenorum qui arabice dicitur Alchoran, id est collectio capitulorum sive preceptorum. Illustri gloriosissimoque viro Petro Cluniacensi abbate precipiente suus angligena Robertus Ketenensis librum istum transtulit anno Domini M°C°XL°III°, anno Alexandri M° CCCC° III°, anno Alhigere D° XXX° VII°, anno Persarum D° XI° » ; cf. ms. cit ., f. 29-152v (150v).
F. 150v « Hunc librum fecit domnus Petrus Cluniacensis abbas transferri de arabico in latinum a Petro magistro Toletano, juvante Petro monacho scriptore, cum esset idem domnus ac venerabilis abbas in Hispaniis constitutus cum glorioso imperatore Adefonso, eo anno quo idem gloriosus imperator Choriam [Cauria, Estramadure] civitatem cepit et Sarracenos inde fugavit », manque l'Apologie du Pseudo-Kindi annoncée par ce sommaire et dans la table liminaire du f. 1 ; cf. ms. cit ., f. 152v. — Quelques gloses marginales.
F. 151v Liste de 25 erreurs du Coran. « Errores Alkorani. Quod peccata sunt a Deo et quod Deus excecat homines... ». — Addition XIV e s.
F. 152-156v Table alphabétique des matières du Coran avec références à la foliotation ancienne du manuscrit. — Addition XIV e s.
F. 157v Deux épigrammes de l'Anthologie grecque ( Ant. Pal . XI, 53 et X, 58). — Addition XVI e s.
Physical Description:
Initiales bleues ou rouges à filigranes ou à antennes de couleur. Petites initiales rouges ou bleues. Jusqu'au f. 12v, quelques initiales peintes, à antennes sur fond peint rehaussé d'or, dont une historiée (4v) ; au f. 12v, figure peinte caricaturale représentant Mahomet avec une queue de poisson ; cf. ms. Arsenal 1162, f. 11 et M. Th. d'Alverny, dans Arch. d'hist. doctr. et litt. du M.A. , XVI (1947-1948), 81-82. Aux ff. 152-156v, initiales rubriquées. Rubriques. Au f. 1, piedsde-mouche rouges ou bleus. — 11 cahiers de 16 ff. sauf le 10 e de 7 ff. (145-151), et le 11 e de 8 ff. (152-159). Les cahiers 1 à 10 sont signés de a à [ i ] ; les signatures, servant de réclames, ont été répétées au 1 er f. des cahiers suivants. Foliotation arabe ancienne de 1 à 124 pour les ff. 27v-150v. Autre foliotation arabe à la mine de plomb à rebours à partir du f. 150v, en partie effacée. Le f. 158 est blanc. — Corrections marginales contemporaines. Quelques-unes des gloses primitives de la collection ont été transcrites. Notes marginales des XIV e et XVI e s. Au f. 1, titre du XIV e s. : « Incipit liber legis dyabolice Sarracenorum ». L'annotateur du XIV e s. auquel est due la liste des erreurs du f. 151v a transcrit le titre arabe et le numéro de chaque sourate du Coran en regard du titre latin ; au f. 57, le titre est répété en caractères arabes. Les ff. 151 et 159-159v portent des textes grattés. — Au f. 1, ex-libris du XIV e s. gratté, lisible à la lumière ultraviolette : « [Liber] monasterii Sancti Adalberti in Wrat[islavia] ordinis fratrum Predicatorum [Breslau] ». Au f. 157, d'une main du XVI e s. : « Anno MDXVI, die VI decembris, hic liber ex Pannonia ad Leonem X pontificem maximum per Faustum dono missus est ». Le manuscrit provient vraisemblablement de la bibliothèque du cardinal Ridolfi ; cf. Montfaucon, Bibl. bibl. mss ., II, 779 : « Libri latini 7 : Lex Saracenorum quam Alcoran vocant », puis de Catherine de Médicis dans la bibliothèque de qui l'on trouve plusieurs traductions de l'Alcoran ; cf. ms. Latin 17917, p. 44-45, n os 614 et 616 ou p. 46 n° 652. Parchemin. Réglure à la mine de plomb.I-159 ff. précédés et suivis de 2 ff. de garde papier moderne.180 × 130 mm. (justification 120 × 80 mm.).Demi-reliure chagrin rouge au chiffre de Louis-Philippe. Filets et titre dorés au dos : « ALCORANUS. ».
Cum jubendi religio parendique votum pariter utrumque concurrunt, illi numquam...
f. 4
Erat nuntius Dei oratio Dei super eum et salus...
f. 20
In creationis suae primordio Deus manu propria quattuor condidit, prout multorum Arabum...
f. 5
Liber generationis Mahomet, nuntii Dei, oratio Dei super eum et salus ab Adam et Eva per ordinem...
f. 12v
Misericordi pioque Deo, universitatis creatori, judicium cujus postrema dies exspectat...
f. 28
O regina mundi, scala caeli, thronus Dei, janua paradisi...
f. 1v
Quod peccata sunt a Deo et quod Deus excaecat homines...
f. 151v
Summa totius haeresis ac diabolicae sectae Sarracenorum sive Ismaelitarum, haec est...
f. 1
Ubi saepius atque serio percepi qualiter quantumve tuus animus solius et totius boni...
f. 27v
BRESLAU (Allemagne). Monastère dominicain de Saint-Adalbert • PossesseurCHRONICA MENDOSA ET RIDICULOSA SARRACENORUM, Roberto Ketenensi interpreteCORAN • Roberto Ketenensi interpreteCORAN • Commentarii Errores AlcoraniDÉCORATION • Décoration française (XIII e s.)DÉCORATION • Initiales filigranées (XIII e et XIV e s.)DÉCORATION • Initiales historiées (XIV e s.)DÉCORATION • Initiales peintes et or (XIII e s.)DÉCORATION • Peintures (XIII e s.)DOCTRINA MAHOMETISÉpigrammes • en grecFAUSTUS (XVI e s.) • PossesseurDE GENERATIONE MAHOMET ET NUTRITURA EJUS, Hermanno Sclavo interpreteGrec • ÉpigrammesHERMANNUS SCLAVUS Legionensis • Interpres : Doctrina MahometisHERMANNUS SCLAVUS Legionensis • De Generatione Mahomet et nutritura ejusLEO X, papa • PossesseurLiturgie • Textes liturgiques. OraisonsMAHOMET • Caricature (XIII e s.)MAHOMET • Doctrina Mahometis Hermanno Sclavo interpreteMAHOMET • De Generatione Mahumet et nutritura ejusMARIA (b. Virgo) • Office Office de la Vierge. FragmentsPETRUS monachus. Aide-traducteur du Pseudo-al-Kindi • MentionPETRUS TOLETANUS magister • Traducteur de l'Apologie du Pseudo-al-Kindi. MentionPETRUS VENERABILIS, abbas Cluniacencis • Collectio apologetica sive documenta ad legem et historiam Sarracenorum spectantia, Petri Venerabilis jussu collectaPETRUS VENERABILIS, abbas Cluniacencis • Prologus in collectionem apologeticam sive documenta ad legem et historiam Sarracenorum spectantiaPrières • Prières diversesRELIURE • Reliures au chiffre de Louis-PhilippeRELIURE • Éléments annexes Tranches peintes en jauneRIDOLFI (Nicolas, card.) • PossesseurROBERTUS KETENENSIS • Initiale historiée (XIII e s.)ROBERTUS KETENENSIS • Praefatio in libro legis Sarracenorum quem Alchoran vocantROBERTUS KETENENSIS • Prologus in translationem collectionis apologeticae sive documentorum ad legem et historiam Sarracenorum spectantiumROBERTUS KETENENSIS • Interpres AlcoranROBERTUS KETENENSIS • Interpres Chronica mendosa et ridiculosa SarracenorumSarrasins • Collectio apologetica sive documenta ad legem et historiam Sarracenorum spectantia, Petri Venerabilis jussu collectaVers grecs
- Rights
-
- Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
- Digitisation
- Biblissima portal
