Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Rothschild 2127 [1520, 1, 46]

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Rothschild 2127 [1520, 1, 46]
Biblissima authority file
Language
  • French
Title
  • RO. KEISERLICHE SCHLACHT mit dẽ Konig || von Franck-reich / beschehen vor Pauia / vff sant || Mathis tag. Im jar. 1525. || Vnd ist in dieser schlacht der König von Franck-reich / Fran || ciscus vnd der. N. König võ Nauarra / vnd sunst vyl || andere Fürsten vnd herren gefangẽ / deren namen || zů ende diss b; chleins verzeychnet seindt. || Auch ne; we zeitung vń geschicht (so sich zů Rom / ausz || ver k; ndung disser R. M. schlacht) zwischen || Colonesern vnd Vrsinern begeben hat S. l. [1525], in-4 goth. de 8 (?) f. de 30 lignes à la page.
Description
  • Contents:

    Le titre est orné d'un bois, divisé en deux compartiments, où l'on voit des lansquenets et des cavaliers de l'armée impériale.

    Au v° du titre est un bois, à mi-page, qui représente un lansquenet reçu par un homme à robe fourrée et par divers autres personnages figurant sans doute le conseil d'une ville. Sur le côté de ce même bois est un compartiment occupé par des lansquenets.

    Le v° du f. et le r° du f. aiij sont occupés par un grand bois qui représente Pavie et les deux camps du roi et de l'empereur.

    Deux autres bois, à mi-page, également divisés en deux compartiments et représentant des scènes de bataille se trouvent au f. aiiij, r° et v°.

    Le volume contient encore les pièces dont nous avons parlé aux articles 2125 et 2126. Le texte diffère sur un certain nombre de point du texte des deux premières éditions ; mais ce qui donne à cette réimpression une valeur particulière, ce sont les figures dont elle est accompagnée. Notre exemplaire, qui provient de la vente J. CAPRON (Cat., n° 578), est malheureusement incomplet. Il y manque le 5e f., où devraient être les noms de JÖRG VON FRÖNSPERG et de CASPAR WINTZERER (ou MINTZER), ainsi que le commencement de la liste des prisonniers ; on n'y trouve pas non plus le 8e f., lequel contenait sans doute la relation de ce qui se passa à Rome entre les Colonna et les Orsini quand on reçut les nouvelles de la bataille de Pavie.

    Nous n'avons pu découvrir un second exemplaire de notre pièce, qui ne correspond à aucune des éditions que Weller décrit dans son Repertorium (n°s 3602-3610, 3696).

    Les extraits suivants permettront de se faire une idée précise du texte donné par chaque édition :

    a

    (N° 2125.)

    Erstlich als wyr den 24. Tag Januarij zu Lodi, mit allen Hauffen, auff Morian unn von dannen geen Tampian verruckt, und daselbs zu Ring umb, und auff das nechst unser Gelâger geschlagen, haben wyr den ersten Scharmutzel zu Ros und Fuss daselbst ym Ort des Thiergarten mit dem Frantzosen angenomen. Alda ettlich zu Fuss erlegt worden.

    Item mitler Weyr Prucken geschlagen, Spinodi gemacht, und am dritten Tag Februarii sey wyr zu Tampion mit dem Hör neben dem Thiergarten under des Frantzosen Läger, gegen Pavia auff eyn welsche Meyl geruckt ; da seind die Feynd zwischen unser und der Stat gelegen...

    Fol. Aiiij, r°... Wyr haben auch den Feynden genommen zwey und dreyssig Stuck Bichssen, und der Schweytzer se gefangen und wid[er] ledig gelassen, seyn bey vierhalb Tausent. Es seyn auch sonst viel Lantzknecht gefangen, und dar Langenmantal ist erstochen worden. JORG VON FRONSPERG. An die furstlich Durchleuchtigkait von Osterreich, etc.

    Den hernach volgenden Zedel hat Herr CASPAR WINTZERER, Ritter etc., der F. D. von Osterreich zu geschrieben.

    Item der Schweytzer Haubtleut seyn acht und zwentzig gewesen, die andern seyn ail erstochen...

    Fol. Av, v°. Gross erschlagen Herren.

    Franciscus, des Herzogen von Luthringen Bruder.

    Herr von Tramoille. Herr Admiral.

    Herr von Pellitze.

    Herr Marschalck von Schambantz

    Der Obrist Stalmeyster Galiatzo von Sant Severin.

    Herr von Busy de Amboiso.

    Hertzog von Suffort von der weyssen Rosen.

    Graff von Dondoure.

    Herr von Coment von Amboise.

    Herr von Moreta.

    Hauptmann Fridrich Cathauge, Leutener uber die Guardi.

    Der Provos am Hoff.

    Herr von Saignon.

    Und sonst von Frantzosen, Lantzknecht unnd Schweytzern fast eyn grosse Anzal, wilcher Namen wyr nicht wissen, aber der Diespach und ander Hauptleut von Aydgnossen sollen erschlagen seyn, etc.

    b

    (N° 2126.)

    Erstlich als wir den .xxiiij. Tag Januarij zů Lodi. mit allen Hauffen, auff Merian und von dannen gen Tampian verruckt, und daselbs zů Ring umb, auff das negst unser Leger zůsamengeschlagen, haben wir den ersten Scharm tzel zů Rosz und Fusz daselbst im Ort des Thiergartens mit dem Frantzosen angenommen. Alda etlich zu Fusz erlegt worden.

    In mitter Weyl Pruoken geschlagen, Spiniodi gemacht, unn am .iii. Februarij seyn zů Campian [sic] mit dem Hör neben dem Thiergarten und des Frantzosen Leger, gegen Pavia auff ein welsch Meyl geruckt, daselbst im freyen Feldt wider das Leger geschlagen, do seind die Feind zwischan unser und der Stat gelegen...

    Fol. Aiij, r°... Wir haben onch den Veinten genomen zwey unn dreyssig Stück Püchsen, unn der Schweitzer so wir geiangen unn wider ledig gelassen haben, sien bey vier Taussent. Es sind ouch sunst vil Landszknecht auch gefangen unn der Langenmantal ist erstochen worden.

    Die nachvolgend Zedtel kumpt von Herr CASPER MINTZERN.

    Item der Schweitzer Hauptleüt sind acht unn zweyntzig gewesen, darvon sind zwen kommen, die ander all erstochen, mit sampt den Venderichen...

    Fol. Aiv, r°. Sunst Herrn so erschlagen.

    Herr Frantzisch, des Hertzogen von Lutringen Bruder.

    Herr von La Trimollia, obrister Admirald.

    Marschalck von Schaubands.

    Herr von Poliza, Obrister Stalmeister.

    Herr von Bussi.

    Hertzog von Suffort, weiss Rossen usz Engellandt.

    Graff von Terare.

    Herr von Schamort von Ambaise.

    Herr von Maretto.

    Hauptmann Friderich Kolaigre, Leutner über

    Hundert Harschier. Hasptefasz [lis. Hofprofosz].

    Herr von Sermgri.

    Mit andern mer der Namen man noch nit wissen mag, unn anderm gemeynen Kriegszvolck, Frantzösisch, ltalianisch, Landtszknecht und Schweitzer in Acht Taussent, on die so ertruncken sein. Auch ist der von Dieszpach der Schweitzerischen Hauffen Obrister erstochen mit dem merern Teyl der Schweitzer Hauptleut. Finis.

    c

    (N° 2127.)

    Erstlich als wir den ersten Tag Februarij zů Lodi, mit allen Hauffen, uff Merlan und von dannen gen Campian [sic] verruckt und de selbst zů Ring umb auff das nechst unszer Leger geschlagen, haben wir unnsern ersten Schar m tzel zů Rosz und Fusz daselbst im Ort des Dhiergarten mit dem Frantzosen angenommen.

    In mittler Zeit Prucken geschlagen, Spinadij gemacht, vnd am dritten Tag Februarij sein wir zů Campian mit dem Heer neben dem Dhiergarten umb der Frantzosen Leger gegen Pavia (ist eyn welsche Meil) geruckt, daselbst im freien Feld widerumb das Lëger geschlagen, da seindt die Feindt zwüschen uns und der Stadt gelegen...

    Fol. bi — Ce f. manque dans notre exemplaire.

    Fol. biij, r°. Sonst grosz Herrnn, so auff der Malstatt bliben sein.

    Franciscus, der Hertzog von Lotrings Bruder.

    Der Her von Trimoille.

    Der Atmirall des Königs.

    Herr von Ballitze.

    Heer Marschalck von Sisambautz.

    Der Obrist Stalmeister Galiatz San Severin.

    Her von Busy von Amboisz.

    Hertzog von Soffert von der weissen Rosz von Engelland.

    Der Graff von Dondorne.

    Her von Trainwunt von Amboysz.

    Her von Marera.

    Hauptman Fridrich Cathagne, Leitener uber di Gwardi.

    Provosz am Hoff.

    Her von Saignei.

    Und sonst von Frantzosen, Lantzknechten und Schwitzern fast ein grosz Anzall Folck, welicher Namen wir nit wissen. Aber der Dieszbach um ander Hauptleüt unnd ander von Eydgnossen sollen erschlagen sein.


    Histoire — Histoire — Histoire de France — Histoire de France par époques — François Ier
    Amboise (Charles d'), seigneur de Chaumont • Il est tué à Pavie (1525)
    Aumont (Frédéric d') • est tué à Pavie (1525)
    Bussy d'Amboise (Jacques de), seigneur de Vauray • tué à Pavie (1525)
    Capron (Jules) • volumes lui ayant appartenu
    Charles Quint, roi d'Espagne et empereur d'Allemagne, d'abord archiduc d'Autriche • Schlacht vor Pavia (1525)
    Diesbach, capitaine suisse • tué à Pavie (1525)
    France • Histoire par époques
    François Ier, d'abord comte d'Angoulême • Schlacht vor Pavia (1525)
    Frönsperg (Jörg von) • Schlacht vor Pavia (1525)
    Gouffier (Guillaume), seigneur de Bonnivet • Il est tué à Pavie (1525)
    La Palice (Jacques de Chabannes, seigneur de) • Il est tué à Pavie (1525)
    La Trémoille (Charles de), comte de Thouars, tué à Marignan en 1515
    La Trémoille (Louis II de) • tué à Pavie (1525)
    Lorraine (François de) • tué à Pavie (1525)
    Luppé (Le bâtard de), prévôt de la cour (« Provos am Hoff ») • est tué à Pavie (1525)
    Mintzer (Gaspar) • Schlacht vor Pavia (1525)
    Morette (Du Solier, seigneur de) • tué à Pavie (1525)
    Pavie • bataille de 1525
    Saignon, Sermgri ou Saignei • tué à Pavie (1525)
    San Severino (Galeazzo di), grand écuyer de France • tué à Pavie (1525)
    Suffolk (Richard, duc de), dit Blancherose • Il est tué à Pavie (1525)
    Wintzerer (Caspar) • Anzaygendt Neuzeyttung der schlacht vor Pavia (1525)
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo