Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 904

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 904
Biblissima authority file
Date
  • XIIIe siècle
Language
  • Latin
Title
  • Graduale Rotomagense. [Graduel de Rouen] Rouen
Agent
Description
  • Contents:

    L'incipit des séquences est entre parenthèses et, pour certaines d'entre elles, suivis d'une référence : « AH, n° » relevée dans le répertoire Analecta Hymnica.

    (ff. 232v, 233 et 267) notes du XVIe siècle avec les noms de Nicolas Brismontier, Charles Parmentier et Charles Aubert.

    (f. 11 v°) : Mystère des bergers : « Nolite timere ecce enim evangeglizo ».

    (f. 28 v°) : Mystère des rois mages : « Factum est autem cum baptizaretur omnis populusé »

    1) (ff. II à VII v°) Temps de l'avent.

    (f. II) [Dominica prima in adventu Domini] (Salus aeterne indeficiens mundi. AH 53, n° 1) ; (f. III) « Dominica secunda in adventu Domini » (Regnantem sempiterna per secla. AH 53, n° 2) ; (f. IIII) [Dominica tercia in adventu Domini] (Qui regis sceptra forti dextra. AH 53, n° 3) ; (f. V) Feriae IV à VI : (f. VI v°) « Sabbato » ; (f. VII v°) « Dominica IIII » (Jubilemus omnes una Deo. AH 7, n° 13).

    2) (ff. IX v° à 37) Temps de Noël.

    (f. IX v°) « In vigilia Domini nativitatis » ; (f. XI v°) « In Sancta nocte nativiatis Domini » (Nato canunt omnia Domino. AH 53, n° 24) ; (f. 16) [In Nativitate Domini ad missam] (Christi hodierna nunc pangite omnes una) ; (f. 17 v°) « In die sancti Stephani » ; (f. 19) « In die sancti Johannis » (Johannes Jesu Christo multum dilecte. AH 53, n° 168) ; (f. 21) « In die sanctorum Innocentium » (Celsa pueri concrepent melodia. AH 53, n° 162) ; (f. 24) « Dominica infra octavam fiat parcens de Nativitate » (Letabundus exultet fidelis) ; (f. 25 v°) « Septuma die nativitatis matutinae de sancto Silvestro et memoria Beatae Mariae » (Beata es virgo et gloriosa inter omnes ; Eya recolimus laudibus piis digna. AH 53, n° 16) ; (f. 28 v°) « In die Epiphanie » (Epiphaniam Domino canamus gloriosam. AH 53, n° 28).

    3) (ff. 37 à 45 v°) Temps de la septuagésime.

    (f. 37) « Dominica in septuagesima » ; (f. 38) « Dominica secunda » [sic Dominica sexagesima] ; (f. 39) « Dominica in quinquagesima » ; (f. 44 v°) « Feria V » ; « f. 45) « Feria VI » ; (f. 45 v°) « Sabbato ».

    4) (ff. 45 v° à 71) Temps de carême.

    (f. 46) « Dominica prima in XL » ; (f. 48) Feriae II à VI ; (f. 51) « Sabbato » ; (f. 53) « Dominica II. XL » ; (f. 55 v°) Feriae II à VI ; (f. 59 v°) « Sabbato officium » ; (f. 61 v°) « Dominica III. XL » ; (f. 62 v°) Feriae II à VI ; (f. 65 v°) « Sabbato » ; (f. 66) « Dominica IIII. XL » ; (f. 67 v°) Feriae II à VI ; (f. 70 v°) « Sabbato ».

    5) (ff. 71 à 103) Semaine Sainte.

    (f. 71) « Dominica in Passione Domini » ; (f. 72 v°) Feriae II à VI ; (f. 75 v°) « Sabbato » ; « Dominica in ramis palmarum » ; (f. 82 v°) Feriae II à VI.

    6) (ff. 103 à 125) Temps pascal.

    (f. 103) « In die Sancto Pasche » (Fulgens praeclara alleluia rutilat per orbem hodie. AH 53, n° 35) ; (f. 110) « Feria II » (Prome casta contio carmina. AH 53, n° 49) ; (f 111) « Feria III » (Concinat orbis cunctus alleluia. AH 40, n° 21) ; (f. 112 v°) « Feria IIII » (Dic nobis quibus etheris. AH 53, n° 37) ; (f. 114) « Feria quinta » (Psalle lirica carmina jubilans Domino ; Mane Prima sabbati surgens. AH 54, n° 143) ; (f. 116) « Feria sexta » (Haec est sancta solemnitas. AH 53, n° 56) ; (f. 117 v°) « Sabbato officium » ; (f. 118) [Dominica post Pascham] (Laudes salvatori voce modulemur. AH 53, n° 36) ; (f. 121) « In die feriae II » (Victimae Paschali laudes. AH 53, n° 7) ; (f. 122 v°) « Dominica II » ; (f. 123) « Dominica III » ; (f. 123 v°) « Dominica quarta » ; (f. 124 v°) « Dominica quinta » ; (f. 125) « Feria II ».

    7) (ff. 125 v° à 137 v°) Mercredi des rogations.

    (f. 125 v°) « Exurge Domine nos adjuda nos et libera » (introït) ; (f. 127) Litaniae sanctorum ; (f. 129 v°) « hymne : Humili prece et sincera devotione. AH 23, n° 128 » ; (f. 132) « Surgite sancti Dei mansionibus » (antienne de procession) ; (f. 134 v°) « Te sanctum Dominum in excelsis » (répons) ; (f. 134 v°) « Princeps sancte celestis milia » (répons) ; (f. 136) « Regnum mundi et omnem » (répons) ; « hymne : Ardua spes mundi solidator et inclyte caeli. AH 50, n° 179 » ; (f. 137) « Omnes o sancti nostræ succurritae vitæ » ; (f. 137 v°) « O Martine o pie quam pium » (antienne).

    8) (ff. 138 à 142) Antiennes et répons.

    (f. 138) « Miles Christi gloriose » (répons) ; (f. 138 v°) « Alma redemptoris Mater » (antienne) ; (f. 139) « Dilexit Andream Dominus in odorem » (antienne) ; (f. 139 v°) « Concede nobis Domine quesum veniam » (répons) ; (f. 140) « O constantia martyrum laudabilis » (répons) ; « Isti sunt viri sancti quos elegit » (antienne) ; (f. 140 v°) « Gaudent in caelis animae sanctorum » (antienne) ; (f. 141) « Salvator mundi salva nos omnes sancta dei » (antienne) ; (f. 141) « Exurge Domine » (antienne) ; (f. 141 v°) « Aufer a nobis domine iniquitates nostras » (antienne) ; (f. 142) « Exurge Domine » (antienne)…

    9) (ff. 147 v° à 184) De la fête de l'Ascension à la Dédicace de l'église.

    (f. 147 v°) [Missa Ascensionis Domini] (Rex omnipotens die hodierna. AH 53, n° 66) ; (f. 149) « Dominica in octava Ascencionis » ; (f. 150) « In die sancto Pentecostes » (Resonet sacrata iam turna. AH 7 n° 78) ; (f. 153 v°) « Feria III » (Eya musa alleluya dic queso preclara. AH 53, n° 75) ; (f. 154 v°) « Feria IIII » (Almiphona iam gaudia alleluia. AH 53, n° 76) ; (f. 155 v°) « Feria V » (Alma chorus Domini pangat nomina summi. AH 53, n° 87) ; (f. 156) « Feria VI » (Gaude Mater ecclesia filiorum adoptione. AH 40, n° 33) ; (f. 157) [Sabbato] (In omnem terram Deo laus. AH 40, n°30) ; (f. 158 v°) « In sabbato Sancte Trinitatis » ; (f. 160) « In die Sancte Trinitatis » (Benedicta sit beata Trinitas. AH 7, n° 96) ; (f. 162 v°) « Sequitur processiones in sabbatis post Pentecosten usque adventum Domini » ; (f. 165) « Dominica prima post Pentecosten » ad (f. 183) « Dominica XXIIII » (f. 184) [Dedicatio ecclesiae] (Sancte Syon assunt enchenia. AH 55, n° 33).

    10) (ff. 185 v° à 224) Propre des saints

    (f. 185 v°) « De sancto Andoeno » (Alma cohors uma laudum. AH 7, n° 218) ; (f. 187) « In vigilia sancti Andreae apostoli » ; (f. 187 v°) [In festo sancti Andreae] (Sacrosancta hodierne festivitas praeconia. AH 54, n° 30) ; (f. 188 v°) « In natale sancti Nicolai » (Congaudentes exultemus vocali concordia. AH 54, n° 66) : (f. 190) « In conceptione Sanctae Mariae » (Ecce dies preoctata dies felix. AH 37, n° 300) ; (f. 192) « Convertio sancti Pauli » ; (f. 193) « In Purificatione Sanctae Mariae » (Concentu parili hic te Maria. AH 53, n° 99) ; (f. 198) « Cathedra sancti Petri » ; (f. 199) [Annuntiatio Sanctae Mariae] (Salve porta perpetuae lucis fulgida. AH 53, n° 108) ; (f. 200 v°) « alia sequentia » (Missus Gabriel de celis. AH 54, n° 192) ; (f. 201 v°) « Sequentia de evangelista » (Jocundare plebs fidelis. AH 55, n° 7) ; (f. 203) ; [Inventio Sanctae Crucis] (Laudes Crucis attolamus. AH 54, n° 120) ; (f. 206) « Vigilia sancti Johannis Baptistae » ; (f. 206 v°) « De Sancto Johanne Baptista » (Sancti Baptistae Christi preconis. AH 53, n° 163) ; (f. 208) « Vigilia apostolorum Petri et Pauli » ; (f. 209) [In die ad missam] (Gaude [sic Laude] jocunda melos turma personat. AH 53, n° 211) ; (f. 211) « In nativitate sanctae Mariae Magdalenae » (Mane prima sabbati surgens. AH 54, n° 143) ; (f. 212 v°) « Sancti Petri ad vincula » (. AH 37, n° 276) ; (f. 213 v°) « Transfiguratio Domini » (Laus honor sit alleluia heloy cunctipotenti. AH 37, n° 333) ; (f. 215 v°) « Vigilia Laurentii martyris » (Stola Jocunditatis alleluia induit hodie. AH 54, n° 61) ; (f. 216 v°) « In Assumptionis [sic Assumptione] Sanctae Mariae » (Inviolata integra et casta es Maria. AH 7, n° 107 ; Area [sic Aurea] virga prime matris. AH 7, n° 107) ; (f. 219) « In octava » (Ab arce sydera descendens lux aurea virginis. AH 8, n° 5) ; (f. 220 v°) « alia sequentia » (Gaude Mater syon gaude corde. AH, 8 n° 5 ; Verbum bonum et suave personemus. AH 54, n° 218 ; Ave mundi spes Maria. AH 54, n° 217) ; (f. 222 v°) « alia sequentia » (Post partum virgo Maria Dei. AH 53, n° 109 ; (f. 223) « Hodierne lux Diei celebris. AH 54, n° 219 » ; (f. 223 v°) Letabundus exultet fidelis chorus. AH 54, n°2) ; (f . 224) « alia sequentia » (Hac clara die turna festiva. AH 53, n° 98).

    11) (ff. 225 à 262) Propre des saints

    (f. 225) « Sancti Bartolomei apostoli et sancti Andoeni archepiscopi » (Alma choors una laudum Sonora. AH 7, n° 218) ; (f. 226) [Nativitas Sanctae Mariae] (Alle celeste nec non et perhenne. AH 53, n° 97) ; (f. 228) « Sequentia in octavam Beatae Mariae » (Virginis Mariae laudes intonant Christiani. AH 54, n° 18) ; (f. 228 v°) « Alia sequentia » (Ave Maria gratia plena. AH 54, n° 216) ; (f. 229 v°) [Inventio Sanctae Crucis] (Salve Crux sancta arbor digna. AH 53, n° 52) ; (f. 230) « Dedicatio sancti Michaelis archangeli » (Ad celebres rex cecile laudes cuncta. AH 53, n° 190) ; (f. 232) « Sequitur festum Romani » (Pangat nostra contio in sanctorum gloria. AH 9, n° 390) ; (f. 233 v°) « In die ad missam apostolorum Symonis et Jude » (In omnem Deo laus personet dulcissima. AH 40, n° 30) ; (f. 234 v°) « In die omnium sanctorum » (Xpisto inclito [sic inclita] candida nostra canunt. AH 7, n° 118) ; (f. 236) « In die sancti Martini episcopi et confessori » (Sacerdototem Xpisti, Martinum. AH 53, n° 181) ; (f. 237 v°) « In vigilia unius apostoli vel plurimorum apostolorum » ; (f. 238) « In die officium » (Alleluia nunc decaunet universalis ecclesia. AH 54, n° 86 ; Caeli solem immitantes in occasu triumphantes. AH 55, n° 3 ; Clare sanctorum senatus apostollorum. AH 53, n° 228) ; (f. 241 v°) « De evangelistis » (Laus devota mente choro concinente. AH 40, n° 379) ; (f. 242 v°) « De uno martyre » (Organicis canamus modulis nunc sollemnia. AH 53, n° 242) ; (f.246 v°) « [In festo] plurimorum martyrum » (Ecce pulchra canorum resonat voce alleluia. AH 53, n° 114) ; (f. 253 v°) « In feria unius confessoris » (Adest nobis dies alma et magno gaudio. AH 53, n° 241) ; (f. 257) « [In nativitate] unius abbatis » (Superne matris gaudia representet ecclesia) ; (f. 261 v°) [De virginibus] (Virginis venerande de numero sapientum. AH 53, n° 246) ; (f. 262) [De virginibus] (Virgines egregie virgines sacrate. AH 55, n° 24) ; (f. 263 v°) « Officium pro defunctis » .

    (ff. 264 à 266 v°) Ordinairdes de la messe

    (f. 264) « In festis triplicibus » (Kyrie ; Gloria in excelsis ; (f. 265 v°) « In festis dominica » (Kyrie ; Gloria in excelsis Deo) ; (f. 266 v°) « In tempore Passionis Domini » (Kyrie ; Sanctus ; Agnus Dei)

    Séquences


    Physical Description:

    Texte des mélodies et des rubriques dans une écriture gothique rotunda. Notation carrée à l'encre noire sur portée de quatre lignes à l'encre rouge. Clés : Ut 3, Ut 4 et Fa 4. Les ff. 264 à 268, forment un ajout ultérieur et comportent une écriture gothique rotunda et une notation carrée à gros caractères différentes de l'écriture et de la notation usitées aux feuillets II à 263.

    Décoration : Initiales filigranées bleues sur fond rouge alternées avec des initiales filigranées rouge sur fond bleu. Présence de rubriques.

    Parchemin : 3 gardes de papier + 268 feuillets + 3 gardes de papier.
    320 x 215 mm (justif. 250 x 160 mm).

    33 cahiers : 1 ternion (ff. II-VII) + 1 quaternion (ff. VIII-15) + 2 ternions (ff. 16-27) + 7 quaternions (ff. 28-84) + 1 quinion (ff. 85-94) + 10 quaternions (ff. 95-174) + 1 sexternion (ff. 175-186) + 4 quaternions (ff. 187-210) + 1 quinion (ff. 211-220) + 6 quaternions (ff. 221-261) + 1 binion (ff. 262-265) + 3 feuillets. Le f. 59 (165 x 190 mm) a été ajouté ultérieurement. Certains feuillets sont mutilés (ff. 1, 10, 122, 148, 150, 164, 204, 260). Foliotation ancienne en chiffres romains à l'encre noire (ff. I à XI) suivie d'une foliotation en chiffres arabes à l'encre noire (ff. 12 à 268). Chaque séquence est précédée du terme « Sequentia ».

    Reliure en maroquin rouge XVIIe siècle aux armes et chiffre royaux avec un encadrement à trois filets dorés. Dos orné à cinq nerfs, titre doré : « GRADUALE ».

    Réglure à la pointe sèche et à la pointe traçante à l'encre brune (Muzerelle 1-1/0/1-1).

    Estampille : « Bibliothèque royale » (Ancien Régime), avant 1735, modèle identique au type 5 de Josserand-Bruno.

    Custodial History:

    La présence des propres de la messe de saint Romain (f. 232) et de saint Ouen (f. 185 v°) comportent respectivement le propre de la messe de saint Romain, évêque de Rouen de 631 à 639, et celui de son successeur saint Ouen, évêque de Rouen de 639 à 689. Par conséquent, la présence de ces deux fêtes permet d'attribuer ce graduel à la cathédrale Notre-Dame de Rouen.

    Acquis par Jean Bigot (1588-1645) comme l'atteste la mention « Codex Bigotianus 28 » inscrite sur la marge inférieure du f. II.

    Le manuscrit, après être passé dans les collections des héritiers Bigot, fut vendu à Paris par les libraires Boudot, Osmont, et Gabriel Martin (cf. le catalogue de vente Bibliotheca Bigotiana, p. 10) et entra à la Bibliothèque royale en 1706.


Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo