Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3307

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 3307
Biblissima authority file
Date
  • Fin du XIV e siècle
Language
  • Latin
Title
    • Hugo de Miramari
    • Johannes Peckham
    • Petrus de Barro
    • Johannes de Sancto Remigio
    • Flores s. Augustini
    • Hugo de Sancto Victore
    • Petrus Blesensis
    • see more
Agent
  • Role
    • Author
    Original form
    • Hugo de Miramari
  • Preferred form
    • Jean Pecham (1220?-1292)
    Role
    • Author
    Original form
    • Johannes Peckham
    Other form
    • Pecham, Johannes (1220?-1292)
    • JOHANNES PECKHAM, O.F.M.
    • John Pecham OFM
    • Peckham, John, -1292
    • Pecham, Jean (1220?-1292)
    • John Peckham (v. 1230 – 1292)
    • Peckham, John (O.F.M.), ca. 1220-1292
    • Johannes Peckham - ca. 1227 - 1292 - auteur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Role
    • Author
    Original form
    • Petrus de Barro
  • Role
    • Author
    Original form
    • Johannes de Sancto Remigio
  • Preferred form
    • Hugues de Saint-Victor (1096?-1141)
    Role
    • Author
    Original form
    • Hugo de Sancto Victore
    Other form
    • HUGO DE SANCTO VICTORE
    • Hugo de Sancto Victore (1096?-1141)
    • Hugues de Saint-Victor
    • Hugues de Saint-Victor (1096?-1141)
    • Magistro Hugone
    • Hugo
    • Hugonis de Sancto-Victore
    • Hugues de Saint-Victor, 1096?-1141
    • Hug, de Sant Víctor, 1096-1141
    • Hugh, of Saint-Victor, 1096?-1141
    • Hugo de Sancto Victore, 1096?-1141
    • Hugo van Sint-Victor
    • Author: Hugo, de Sancto Victore
    • Hugh of St. Victor
    • Hugh of St.-Victor
    • Hugh of Saint-Victor, c 1096-1141
    • Hugues de Saint-Victor (10..-1141)
    • Hugh of Saint-Victor OSA (attrib.)
    • Hugh of Saint-Victor OSA
    • Hugo de Sancto Victore, 1096-1141
    • Hugo<de Sancto Victore>
    • Hugo <de Sancto Victore> (1096-1141)
    • Hugo von Sankt Victor
    • Hugh of Saint-Victor (1096?-1141)
    • Hugh, of Saint-Victor (1096?-1141)
    • Hugues de Saint-Victor (1096?-1141) > Chanoine
    • Hugues de Saint-Victor (1096?-1141) > théologien
    • Hugo (ca. 1096-1141)
    • Hugo <de Sancto Victore>
    • Hugo de Sancto Victore, 1096-1141 > , co-autor
    • Hugo de Sancto Victore - 1096 - 1141 - auteur
    • Hugo de Sancto Victore - 1096 - 1141 - auteur (dubium)
    • Hugo de Sancto Victore - auteur
    • De Sancto Victore, Hugo - 1096-1141 - auteur
    • Hugo de Sancto Victore - 1096 - 1141 - auteur glossen
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Pierre de Blois (113.-1212?)
    Role
    • Author
    Original form
    • Petrus Blesensis
    Other form
    • Pierre de Blois (113.-1212?)
    • Pierre de Blois
    • Petrus Blesensis (113.-1212?)
    • PETRUS BLESENSIS
    • Peter of Blois
    • Peter of Blois, approximately 1135-approximately 1212
    • Peter of Blois, c 1130-1212
    • Peter of Blois, archdeacon of Bath
    • Petrus Blesensis, 1135-1212
    • Petrus <Blesensis> (1135-1204)
    • Pierre de Blois (1130?-1212?)
    • Petrus Blesensis, ca. 1135-ca. 1211
    • Petrus Blesensis, ca. 1135-ca. 1211 > , co-autor
    • Petrus Blesensis - ca. 1135 - 1204 - auteur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Role
    • Author
    Original form
    • HUGO DE MIRAMARI, O. Car
Description
  • Contents:

    F. 1-89v HUGO DE MIRAMARI. « Incipit liber magistri Hugonis de Miromari [ sic ] de miseriis hominis, mundi et inferni, de prerogativa celestis patrie ». Prologue et liste des 9 traités avec leurs incipit : « Vos, inquam, convenio nomine Christianos mundi vanitati obsessos... Ne ergo presentis operis diversitas... Primus tractatus est de miseria hominis... — ... de multimoda hominis miseria » (1-1v) ; — « Incipit prima pars. Cum nocte quasi media os meum perforaretur... — ... Surge ergo, surge et te ipsum considera diligenter et aspice et quid inveneris nota » (1v-8), suivi d'une pièce de vers : « Dicque miser si nobilitas mea magna quid inde//... — ... Ultimus ad mortem post omnia facta recursus » (8-9) ; au f. 9 : « Explicit prima pars hujus libri que est de miseria hominis... » ; — « Incipit secunda particula hujus libri... De periculis humane fragilitatis... Post multorum annorum meorum curricula anxietate plena... — ... in sanctificationem finem vero vitam eternam. Amen » (9-18v) ; — « Incipit tercia particula. Agravat Ecclesiam clerus populusque superbus. Ad hec anticipaverunt vigilias oculi mei... — ... noviter celebrata ut cum illo et coram illo regnare possitis perhenniter in secula... » (18v-28v) ; — « Incipit quarta particula ex quibus causis mare mundus fingitur esse... Cum jam tedio meus esset affectus... — ... hic tu mala nulla timebis » (28v-37v) ; — « Quinta pars incipit que continet virtutum a mundo recessum et proprietates earum. Cum ad hec que videram mens mea plurimum turbaretur... — ... sed et res pro locis sunt diligende » (37v-54v) ; — « Incipit sexta particula de abhominabili visione ferarum. Post hec cum me quasi in extasi fessa mente... — ... et a nostro imperio condempnate » (54v-69) ; — « Incipit septima particula hujus operis scilicet quid sit mors, quid Belial... Ego vero ex predictis intelligens... — ... ne videant unde gaudeant »(69-78) ; — « Incipit octava particula hujus operis que sint archana celestis patrie in aula de civitate Dei. Hiis proximo dictis et sic per ordinem exaratis... — ... iter tuum dirige ut in ea habeas vitam eternam. Amen. Explicit » (78-85) ; — « Incipit nona particula » (en marge), « De concertatione spiritus et carnis ejusdem auctoris post ingressum religionis in ordinem Carthusie. Verum de Dei ineffabili misericordia confisus... — ... quoniam omnia pretereunt preter amare Deum » (85-89) ; aux ff. 89-89v : « Explicit liber magistri Hugonis de Miromari de miseriis hominis, mundi et inferni et de prerogativa celestis patrie ac de conflictu carnis et spiritus ipsius magistri Hugonis post ingressum religionis... » ; cf. ms. Latin 4148, 60v-187v, probablement autographe, contenant l'ouvrage sous une forme beaucoup plus développée, mais incomplet de la fin par suite de lacune matérielle. La « nona particula » du ms. 3307 correspond aux c. XVIII à XXII de la 9 e partie du ms. 4148 d'après la table des chapitres de ce dernier ms., f. 62. Sur l'auteur, archidiacre de Maguelonne, ensuite moine puis prieur (1240-1242) de la chartreuse de Montrieux [arr t Brignoles, Var], cf. Petit-Radel, dans Hist. litt ., XVIII (1835), 72-79.

    F. 89v-92v [JOHANNES PECKHAM] « Incipit speculum contemplacionis devotum et utile quod Phylomena et merito nuncupatur. Philomena previa temporis ameni // ... — ... Nupta felicissime regi seculorum... » (Dreves et Blume, Anal. hymn ., L (1907), strophes 1-87, p. 602-610 et strophes 88, 89, 90, p. 615) ; édité aussi sous le nom de s. Bonaventure ; cf. Glorieux, Maîtres en théol ., II, 50 et 96.

    F. 92v-96 PETRUS DE BARRO SUPER ALBAM. « Incipiunt meditaciones et pie consolaciones in omnibus dompni Petri de Barro super Albam devote et utiles valde. Ut te in memoriam revocem, Salvator // Michi benignissimus assit consolator // ... — ... demonum, et insere angelorum choro. Amen. Explicit... » ; cf. M.-M. Davy, Les Sermons universitaires parisiens de 1230-1231 , Paris, 1931, 132.

    F. 96-97v JOHANNES DE SANCTO REMIGIO. « Septem psalmi penitenciales compositi contra speciales nequicias septem mortalium peccatorum execrabilium. Domine ne in furore tuo me miserum arguas me tuo... — ... Ut lucerna mortali finita, claritate fruar infinita. Sit gloria etc. Expliciunt septem psalmi penitenciales devotissimi editi a magistro Johanne de Sancto Remigio ad contemplacionem fratrum Johannis Scabini et Reginaldi de Betencuria monachorum Sancti Dyonisii in Francia » (96-97) ; — « Epistola rithmica dicti magistri Johannis ad dictum fratrem Johannem missa tempore scismatis Clementis et Bartholomei anno primo [1378-1379], cujus superscripcio habetur per litteras capitales. Vale, frater, vivasque prosper//... — ... Ora pro me, vivas in secula. Amen ». Poème acrostiche. On lit verticalement : « VENERANDE RELIGIONIS VIRO FRATRI JOHANNI SCUBINI [ sic ] AMICO MEO CARISSIMO » (97-97v).

    F. 98-98v « Tractatus brevis et utilis quomodo serviendum est Deo. In duobus servitur Deo : in faciendo bonum... — ... per malum pene ad bonum glorie ».

    F. 98v-114v Liber florum s. Augustini, avec prologue précédé d'une rubrique versifiée : « Prologus in verbis exhaustis fonte beato//... Quorumdam librorum gloriosi et incomparabilis doctoris Augustini tractatus percurrentes... — ... hunc ergo librum florigerum appellamus. Explicit... » (98v) ; — « Incipit liber florum collectus et concinnatus de diversis libris summi et incomparabilis doctoris Augustini. Cap. I. Quid est Deus ? Da michi, Domine, scire et intelligere... — ... sic aperietur, sic invenietur, te prestante qui vivis... » (98v-114) ; — table (114v) ; cf. ms. Reims 549, f. 127 ; A. Wilmart, Auteurs spirituels , Paris, 1932, 453-454 ; G. Morin, A travers les mss. de Bâle , Bâle, 1927, 37.

    F. 115-118 HUGO DE SANCTO VICTORE. « Tractatus pulcherrimus Hugonis de Sancto Victore de laude caritatis. Tam multos jam laudatores... » ( P. L. , CLXXVI, 971-976).

    F. 118-164 PETRUS BLESENSIS. « Incipit prefacio magistri Petri Blesensis Bathonensis archidiaconi in libro de amicicia christiana et de dilectione Dei et proximi. Quoniam diminute sunt veritates... » (M.-M. Davy, Un traité de l'amour du XII e s ., Paris, 1932, 98-104) (118-119) ; — « Incipit de amicicia christiana. Subsannabit aliquis et arguet quod senex... » ( ibid ., 106-233) (119-131) ; — « Incipit de caritate seu de dilectione Dei. Sicut precedentia docuerunt, amicicia vera... » ( ibid ., 234-584) (131-164).

    F. 164-166 HUGO DE SANCTO VICTORE. « Tractatus Hugonis de Sancto Victore de substancia dilectionis Dei. Cotidianum de dilectione sermonem... » ( P. L. , CLXXVI, 15-18 ; Baron, dans Rev. des études augustiniennes , V (1959), 425-429) (164-165v) ; — « Item ejusdem Hugonis de disciplina Dei. Est quidam finis bonus.. » (Miscellanea , l. II, c. 30, P. L. , CLXXVII, 602-603) (165v-166) ; cf. Hauréau, Hugues de Saint-Victor , 10, 54, 218-219.

    F. 166-169v « Meditacio dulcis et devota de longitudine, latitudine, altudine et profunditate sancte Crucis et dominice Passionis. Ut aliquatenus possis comprehendere cum omnibus sanctis que sit... — ... de bonis que tribuit et de malis que pro nobis sustinuit » ; cf. mss. Latin 2922, f. 86v-93v, sous le titre : « Melliflua consideratio Passionis dominice », et Avignon 342, f. 41 sqq.

    F. 169v-171v « Meditacio utilis et pulchra de penis inferni et de gaudiis paradisi. Ad insinuandam interioris hominis custodiam talem Dominus... — ... ad amorem celestis patrie sese transferre. Amen » ; texte généralement connu sous le titre : De bona occupatione , que certains mss. anglais attribuent à s. Anselme de Canterbury ; cf. Hauréau, Hugues de St. Victor , 183 et Notices , II, 248-249 ; il forme les ch. XIII-XV du L. IV de la compilation intitulée : De anima , imprimée dans l'appendice des oeuvres d'Hugues de Saint-Victor ( P. L. , CLXXVII, 185-188). Cf. description donnée par M.-M. Davy, Un traité de l'amour ... 38-39 et facs. h. t. après p. 40.

    F. 1-89v. Ajouter à la bibliographie R. Boyer, dans Miscellanea cartusiensia , 3, 1-36 ( Analecta cartusiana , XLII, 1978) ; Id., La Chartreuse de Montrieux aux XIIeet XIIIes. , Marseille, 1980, I-II, passim .

    F. 89v-92v. Ajouter à la bibliographie, B. Distelbrink, Bonaventurae scripta , Roma, 1975, 168-169, n° 179.

    Ms. daté de 1388, transcrit sur l'ordre de Renaud de Bétancourt par Radulphus de Pratellis ; cf. explicit f. 89-89v et 97 et A. Vernet, dans Bulletin de la Société nationale des antiquaires de France (1970), 210 et n. 1.

    Physical Description:

    Tout entier de la même main. — Au f. 89-89v, explicit daté : « Explicit liber magistri Hugonis de Miromari... quem scripsit frater Radulphus de Pratellis anno Domini M° CCC° octogesimo octavo » ; non retenu par Ch. Samaran et R. Marichal, Catal. des mss. en écriture latine ..., II, 533. Initiales bleues et rouges à filigranes. Pieds-de-mouche en couleurs. Rubriques aux ff. 1 et 98v-163. — Réclames à chaque cahier. — Foliotation contemporaine en chiffres romains dans l'angle inférieur droit des ff. jusqu'au f. 90. Parchemin.172 ff.300 × 205 mm.Reliure ancienne parchemin Titre ms. au dos : « Hugonis de S. Vict. et aliorum opusc. ».

    Custodial History:

    Provient de l'abbaye des Célestins de N.-D. des Ternes (Allier) comme en témoignent les ex-libris du f. 171v : « Iste liber est Fratrum Celestinorum beate Mare [ sic ] de Ternis. Ktb fst Tfrnfs [ita est Ternes] » (XV e s.) et : « De Ternis sum » avec la cote : « 105 » (XVI e s.). — Au f. 172v (f. de garde), signature : « J. de Burgundia » avec la mention : « Orate pro eo », d'une autre main ; signature : « Mouret » grattée, accompagnée des mots : « Jhesus Maria Joseph » et de la cote (?) : « E 10 » (XV e -XVI e s.). — Au bas du f. 1, mention grattée ; on peut déchiffrer à la lumière ultra-violette : « Jac. A[ug. Thua]ni » ; cf. catal. des mss. de J.-A. de Thou, ms. Dupuy 653, 7, n° 73.


    Ad insinuandam interioris hominis custodiam talem dominus Jesus ait similitudinem...

    f. 169v

    Adgravat ecclesiam clerus populus superbus. Ad haec anticipaverunt vigilias oculi mei...

    f. 18v

    Cum ad haec quae videram mens mea plurimum turbaretur...

    f. 37v

    Cum jam taedio meus esset adfectus animus et vellet fessos arcus trahere...

    f. 28v

    Cum nocte quasi media os meum perforaretur doloribus...

    f. 1v

    Da mihi, Domine, scire et intellegere quid sis et quid est quod amo...

    f. 98v

    Dicque miser, si nobilitas mea magna, quid inde ? //...

    f. 8

    Domine ne in furore tuo me miserum arguas metuo // Miserere met ??? peccatoris...

    f. 96

    Ego vero ex praedictis intellegens quod multa esset malitia hominum...

    f. 69

    Est quidam finis bonus ; finis malus est profundum peccatorum...

    f. 165v

    His proximo dictis et sic per ordinem exaratis, timor mortis evanuit...

    f. 78

    In duobus servitur Deo : in faciendo bonum et patiendo malum...

    f. 98

    Philomena praevia temporis amoeni //...

    f. 89v

    Post haec, cum me quasi in ecstasi fessa mente posito...

    f. 54v

    Post multorum annorum meorum curricula anxietate plena multoque sudore...

    f. 9

    Quorumdam librorum gloriosi et incomparabilis doctoris Augustini tractatus percurrentes...

    f. 98v

    Quotidianum de dilectione sermonem serimus, ne forte scintillet in cordibus...

    f. 164

    Sicut praecedentia docuerunt, amicitia vera non est nisi suum in Deo habeat fundamentum...

    f. 131

    Ut aliquatenus possis comprehendere cum omnibus sanctis quae sit longitudo...

    f. 166

    Ut te in memoriam revocem, Salvator // Mihi benignissimus adsit consolator //...

    f. 92v

    Vale, frater vivasque prospere // Et post mortem valeas sapere //...

    f. 97

    Verum de Dei ineffabili misericordia confisus, cum stans in habitu novitii...

    f. 85

    Vos, inquam, convenio, nomine christianos, mundi vanitati obsessos...

    f. 1

    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) • Flores Liber florum
    DE BONA OCCUPATIONE sive Meditatio de poenis inferni et de gaudiis paradisi
    COLBERT (Jean-Baptiste) • Possesseur
    DÉCORATION • Initiales filigranées (XIII e et XIV e s.)
    DUPUY (frères Jacques et Pierre) • Titre au dos des reliures de la main de l'un d'eux (Manuscrits de Jacques-Auguste de Thou)
    HUGO DE MIRAMARI, O. Car • De Miseriis hominis, mundi et inferni et de praerogativa caelestis patriae
    HUGO DE SANCTO VICTORE • Adnotationes elucidatoriae in quosdam psalmos (Miscellanea l. II). Excerpta
    HUGO DE SANCTO VICTORE • De Laude caritatis
    HUGO DE SANCTO VICTORE • De Substantia dilectionis Dei
    J. DE BURGUNDIA • Signature (XV e s.)
    JESUS CHRISTUS • Crux (sancta) Méditations
    JESUS CHRISTUS • Passio Meditationes
    JOHANNES PECKHAM, O.F.M. • Philomena
    JOHANNES DE SANCTO REMIGIO • Epistola rhythmica
    JOHANNES DE SANCTO REMIGIO • Psalmi paenitentiales VII
    JOHANNES SCABINI, monachus Sancti Dionysii • Vers à lui dédicacés
    Méditation • Méditations diverses
    MOURET • Signature (XV e -XVI e s.)
    PETRUS DE BARRO SUPER ALBAM • Meditationes
    PETRUS BLESENSIS • De Amicitia christiana
    PETRUS BLESENSIS • De Dilectione Dei et proximi
    RADULPHUS DE PRATELLIS, monachus Sancti Dyonisii • Copiste (XIV e s.)
    REGINALDUS DE BETENCURIA, monachus Sancti Dionysii • Mention
    RELIURE • Reliures XVII e s.
    RELIURE • Reliure Parchemin naturel sur carton
    TERNES (couvent Notre-Dame des), dioc. de Limoges • Possesseur
    Théologie • Traités
    THOU (Jacques-Auguste de) • Possesseur
    Vers anonymes latins • Vers acrostiches
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo