Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3314

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 3314
Biblissima authority file
Date
  • XVe siècle
Language
  • Latin
Title
    • Versus de Contemptu mundi
    • Petrus Poqueti
    • Ricardus de Sancto Victore
    • Manuale beati Augustini
    • Speculum peccatoris
    • Petrus de Alliaco
    • Johannes Gerson
    • Tractatulus de passione Domini
    • Sermo de contemptu mundi
    • see more
Agent
  • Preferred form
    • Pierre Poquet (1340?-1408?)
    Role
    • Author
    Original form
    • Petrus Poqueti
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Richard de Saint-Victor (1110?-1173)
    Role
    • Author
    Original form
    • Ricardus de Sancto Victore
    Other form
    • RICARDUS DE SANCTO VICTORE
    • Richardus Sancti Victoris (1110?-1173)
    • Richardus de Sancto Victore
    • Ricardus
    • Richardus Sancti Victoris
    • Richardus de S. Victore
    • Richard de Saint-Victor (1110?-1173)
    • Richard de Saint-Victor
    • Author: Richardus, de Sancto Victore
    • Richard of St. Victor
    • Richard of Saint-Victor, d 1173, Prior of the Augustinian abbey of St Victor, Paris
    • Richard of Saint-Victor OSA
    • Richard of Saint-Victor OSA (attrib.)
    • Richard, of St. Victor, -1173
    • Richardus de Sancto Victore, 1110-1173
    • Justin
    • Richard von St. Viktor
    • Richard of St. Victor (-1173)
    • Richard, of St. Victor (-1173)
    • Richardus de Sancto Victore, ?-1173, C.R.S.A.
    • Richardus de Sancto Victore, C.R.S.A., ?-1173 > , co-autor
    • Richardus de Sancto Victore - 1110 - 1173 - auteur
    • Magister Riccardus
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Pierre d'Ailly (1351-1420)
    Role
    • Author
    Original form
    • Petrus de Alliaco
    Other form
    • PETRUS DE ALLIACO
    • Petrus de Alliaco (1351-1420)
    • PETRUS DE ALLIACO, card.
    • Ailly, Pierre d' (1351-1420)
    • Ailly, Pierre d' (1350?-1420)
    • Petri de Alliaco
    • Ailly, Pierre d', 1351-1420
    • Ailly, Pierre d', 1350-1420
    • Ailly, Pierre d', 1350-1420?
    • Petrus de Alliaco 1350-1420
    • Author: Petrus, de Alliaco
    • Ailly, Pierre d' (1351-1420). Copiste
    • Petrus Cameracensis (de Alliaco)
    • Petrus Bertrandus
    • Petrus <de Alliaco>
    • Petrus de Alliaco, 1350-1420
    • Ailly, Pierre d', 1351-1420 > , coment.
    • Petrus de Alliaco - 1350 - 1420 - auteur
    • D' Ailly, Pierre - 1352-1420 - auteur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Jean Gerson (1363-1429)
    Role
    • Author
    Original form
    • Johannes Gerson
    Other form
    • Gerson, Jean
    • Gerson, Jean (1363-1429)
    • Jean Gerson
    • JOHANNES GERSON
    • Gerson, Johannes (1363-1429)
    • Johannes de Gersonio
    • Johannes Gersonius
    • Johannes de Gersonno
    • Gerson
    • Joanne de Gersono
    • Jean de Gerson
    • Author: Johannes, Gerson
    • Scribe: Johannes, Gerson
    • Gerson, Johannes
    • Gerson, Jean (1363-1429). Traducteur
    • Gerson, Joannes, 1363-1429
    • Jean Gerson (1363-1429)
    • Iohannes Gersonius
    • Gerson, Jean (1363-1459) > Chancelier de l'Université de Paris
    • Gerson, Jean (1363-1459)
    • Gerson, Jean Charlier de, 1369-1429
    • Jean Gerson - 1363 - 1429 - auteur
    • Jean Gerson - 1363 - 1429 - oorspronkelijke auteur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Augustin (saint, 0354-0430)
    Role
    • Author
    Original form
    • AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.)
    Other form
    • AUGUSTINUS (S.)
    • Ange Vergèce
    • Nicolas Mourmouris
    • Héphestion
    • Homère
    • Jean Dokeianos
    • Saint Augustin
    • Augustin (saint, 0354-0430)
    • AUGUSTIN, Saint
    • Augustinus (saint ; 0354-0430)
    • Augustinus
    • AUGUSTINI
    • Augustin (0354-0430 ; saint)
    • Augustinus Hipponensis
    • Saint Augustin
    • Augustin d'Hippone
    • Augustin (saint ; 0354-0430)
    • S. Augustinus
    • AUGUSTINUS (s.)
    • AUGUSTINUS
    • Augustin, S.
    • Augustin (sain ; 0354-0430)
    • AUGUSTINUS HIPPONENSIS
    • Augustinus (s.)
    • S. Augustinus Hipponensis
    • Augustinus Hiponnensis
    • Augustin
    • Sancti Augustini
    • Sanctus Augustinus
    • S. Augustinus (?)
    • S. AUGUSTINUS HIPPONENSIS
    • Augustinus episcopus
    • Augustini
    • Sancti Augustini
    • S. Augustin
    • [Augustinus]
    • [AUGUSTINUS]
    • Aurelius Augustinus Hipponensis
    • Augustin (Saint)
    • Augustin saint 0354-0430
    • Agustí, sant, bisbe d'Hipona, 354-430
    • Agustín, Santo, Obispo de Hipona
    • Augustine, Saint, Bishop of Hippo
    • Augustinus, Aurelius, 354-430
    • Augustinus (heilige)
    • Author: Augustinus, Aurelius
    • Translator: Augustinus, Aurelius
    • Augustine
    • Augustine of Hippo
    • Augustine, of Hippo, Saint, 354-430
    • Augustine of Hippo, 354-430, Saint, Bishop of Hippo
    • Augustin (0354-0430 ; saint). Auteur des citations ou des fragments textuels
    • Augustine (attrib.)
    • St Augustine, Bishop of Hippo (354-430)
    • St Augustine, Bishop of Hippo (354-430), author
    • Pseudo Augustine
    • Pseudo Augustine (Quodvultdeus)
    • Pseudo Augustine (Patrick of Dublin)
    • Pseudo Augustine (Jeronimus)
    • St Augustine
    • Augustinus, Aurelius, Hipponensis, 354-430
    • Augustinus, Aurelius, Hipponensis, 354-430 (role)aut
    • Augustin (saint)
    • Augustinus, Aurelius
    • S. Augustin
    • Aurelius Augustinus (354-430)
    • Augustine, Saint, Bishop of Hippo, author,
    • Augustine of Hippo, Saint (354-430)
    • Augustine, of Hippo, Saint (354-430)
    • Augustin d’Hippone (0354-0430) > Docteur de l'Eglise
    • Augustin d’Hippone (0354-0430)
    • Augustin d’Hippone (0354-0430) > Evêque
    • Augustinus, Aurelius (354-430)
    • Agustín, Santo, Obispo de Hipona, 354-430
    • Agostinho, Santo, 354-430
    • Agostinho, Santo, 354-430 > , co-autor
    • Agostinho, Santo, 354-430 > , ant. bibliog.
    • Augustin (05.. ?-0604 ? ; saint)
    • Augustinus - auteur
    • Aurelius Augustinus Hipponensis - 354 - 430 - auteur
    • Aurelius Augustinus Hipponensis - 354 - 430 - oorspronkelijke auteur
    • Saint Augustin d'Hippone
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Éloi (saint, 0588-0660?)
    Role
    • Author
    Original form
    • ELIGIUS (s.), Noviomensis ep.
    Other form
    • Author: Eligius, Noviomensis
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Description
  • Contents:

    F. II « Tabula de contentis in hoc volumine. Primo Orationarium... — ... de gaudiis paradisi, fol. CCIX° . Explicit annotatio contentorum in hoc volumine ».

    F. 1-2 Poèmes et extraits sur le thème De contemptu mundi. « Dictamen devotissimum de contemptu mundi. Dic homo cur abuteris//... — ... Qui de terra sumeris//, Dic homo cur abuteris. Explicit » (éd. avec des variantes sous le nom de s. Bernard dans P. L., CLXXXIV, 1315-1318) ; poème constitué de trois séries de strophes ; la dernière série : « Cum sit omnis homo fenum//... », se trouve isolément sous le nom de Philippe de Grève ; cf. B. Hauréau, Poèmes latins attribués à s. Bernard, 29 ; H. Walther, Initia carminum..., n° 4353 et 3799 (1-1v) ; — à la suite, extrait de s. Jérôme, Epist. CXVIII, 56 : « Impossibile est ut quis presentibus... — ... appareat. Hec Jeronimus » (C. S. E. L., LV, 2, 444) (1v) ; — « Versus de contemptu mundi. Terram contempnas qui celum cupis habere//... — ... Labitur et transit quidquid ubique vides », 10 vers ; — « Mortales Dominus cunctos in luce creavit//... — ... Ut nichil inferni sit meduenda [sic] palus. Amen », 14 vers ; cf. H. Walther, Initia carminum..., n° 11284 ; — à la suite, citation de s. Grégoire, Mor. in Job, V, 1 sqq. : « Sancti viri, cum sibi suppetere prospera... — ... moriuntur. Hec Gregorius V° libro Moralium » (P. L., LXXV, 679 et passim) (2).

    F. 2v « Secuntur decem in quibus et per que delentur peccata venialia, secundum traditionem magistri Johannis Gerson. Devota preciosa Corporis Domini nostri Jhesu Christi visio et receptio... — ... Devota sacramenti extreme unctionis receptio ».

    F. 3-144v PETRUS POQUETI. « In nomine sancte et individue Trinitatis... Incipit prologus in Orationarium super vita Domini nostri Jhesu Christi a fratre Petro Poqueti, Celestino, compilatus ad requestam quorumdam devotorum. Prologus. Sepe rogatus sum ut quomodo simplex religiosus debeat potissime, quantum ad interiorem hominem, se habere... — ... incipere, mediare, et finire » (3) ; « Intencio magistri. Igitur attendens quod leccio divina... — ... agitur hic intitulare curavi » (3-4) ; « Sequitur intitulacio seu annotacio capitulorum libri sequentis. Primum capitulum. De cogitando Deum... — ... et orationibus circa hec » (4-4v) ; « Capitulum primum. Quia incarnacio, nativitas... — ... infinita benignitate nobis prestare digneris qui cum Deo Patre... Explicit Orationarium in vita Domini nostri Jhesu Christi a venerabili patre Petro Poqueti, Celestino, compilatum » (4v-127v) ; — « Sequitur secunda pars hujus operis et primo annotacio capitulorum ipsius secunde partis. Primum capitulum de implorando suffragia sanctorum... — ... de finali oracione hujus libelli » (127v-128) ; « Primum capitulum. Post predicta cogitabis quod ad regnum celorum... — ... tua bonitate michi prestare digneris... Amen. Explicit secunda pars hujus operis et per consequens totus liber qui dicitur Orationarium in vita Domini nostri Jhesu Christi ». Addition rubriquée : « Per fratrem Petrum Poquet Celestinum compilatum » (128-144v) ; cf. mss. Latin 3633 et 18206 avec variantes ; A. Becquet, Gallicae Coelestinorum congregationis... virorumque... illustrium elogia historica, Paris, 1719, 95-96.

    F. 145-189v RICARDUS DE SANCTO VICTORE [De preparatione animi ad contemplationem seu Benjamin Minor]. « Sequitur textus quidam libri Genesis cujus consequenter ponetur moralis expositio, devotissime et artificiosissime confecta per excellentissimum doctorem magistrum Richardum de Sancto Victore, in sacra pagina professorem. Textus sequens habetur Genesis XXIX° in quo continetur conjugium Jacob cum Lya... Profectus igitur Jacob... — ... benediccionibus propriis. Explicit... » (Gen. XXIX, XXX, XXXIII (fragm.), XXXIV et XLIX) (145-148) ; — « Sequitur tabula seu annotacio capitulorum libri sequentis qui appellatur de duodec[i]m patriarchis. I. De studio sapiencie... — ... assurgat in contemplacionem. Explicit tabula seu annotacio capitulorum libri sequentis qui de duodec[i]m Patriarchis appellatur » (148-149v) ; — « Incipit liber de XII Patriarchis, artificiosissime compositus a Ricardo de Sancto Victore. De studio sapiencie et ejus commendacione primum capitulum libri de XII Patriarchis a Ricardo de Sancto-Victore editus. Benjamin adolescentulus in mentis excessu. Audiant adolescentuli sermonem... — ... humana racio applaudit. Explicit liber de XII Patriarchis a Ricardo de Sancto Victore compilatus » (P. L., CXCVI, 1-64) (150-189v) ; cf. Stegmüller, Repertorium biblicum, V, 107, n° 7325.

    F. 190-196v « Incipit quidam tractatus devotissimus qui dicitur Manuale b. Augustini Yponensis episcopi. Prohemium. Quoniam in medio laqueorum... accendar amorem. Primum capitulum. Nunc adesto michi Deus... — ... ut ame[m] Deum meum, quod nobis prestare dignetur... Explicit Manuale Augustini », en 19 chapitres ; les c. I-XVII correspondent aux c. I-XVII de l'édition., le c. XIX aux c. XX-XXIV de l'édition (P. L., XL, 951-962) ; sur cette compilation du début du XIIIe s., cf. Wilmart, Auteurs spirituels, 195, n. 5, 6 et 7.

    F. 196v-201v « Sequitur quidam sermo devotissimus de contemptu terrenorum utilis valde hiis qui volunt in spiritu proficere et ad Deum pervenire, a quodam fratre predicatore compilatus, qui quidem sermo Speculum peccatoris appellatur. Quoniam, frater carissime, in hujus via vite fugientis... — ... tibi concedat ipse Jhesus Christus unigenitus Dei Filius... Explicit Speculum peccatoris » (P. L., XL, 983-991) ; cf. Wilmart, op. cit., 420, n. 7, 425, n. 18.

    F. 201v-205 PETRUS DE ALLIACO. « Sequitur quidem [sic] tractatus devotissimus de quatuor excerciis spiritualibus a magistro Petro de Ailliaco, episcopo et cardinali Cameracensi et in sacra pagina professore, compilatus. Anima devota cupiens ad divinam contemplacionem... — ... perducamur gaudia sempiterna, qui est benedictus... Amen. Explicit iste tractatus de quatuor exerciciis spiritualibus » (Douai, 1634, 148-160).

    F. 205-207 JOHANNES GERSON. « Sequitur quidem [sic] alius tractatus qui dicitur Testamentum peregrini, editus a doctore eximio magistro Johanne Gerson, in sacra pagina professore et cancellario ecclesie Parisiensis. Sicut homo peregre profecturus... — ... veritas promittentis, potestas coronantis, ipsi gloria... Amen. Explicit Testamentum peregrini a magistro Jo. Gerson ». (E. Dupin, Anvers, 1706, III, 762-765).

    F. 207v-209 « Sequitur quidam tractatulus in quo ostenditur quod sex modis debet considerari passio Domini nostri Jhesu Christi a quolibet fideli christiano. Circa passionem Domini nostri Jhesu Christi... — ... ad devotionis consummationem, et sic est finis. Explicit iste tractatulus ».

    F. 209-211v « Sequitur quidam sermo b. Augustini de contemptu mundi, de hujus vite brevitate et de futuro judicio. In hac vita positi, fratres carissimi, ita agite... — ... in perventione saciemur, prestante Domino nostro Jhesu Christo, qui... Amen. Explicit sermo b. Augustini de contemptu mundi, de futuro judicio, de penis inferni et gaudiis paradisi. Deo gratias. Jhesus Maria » apocryphe (P. L., XL, 1183-1190 § 21-27, et 1213-1214) ; attribué à s. Eloi et édité au l. II, c. 16 de sa vie ; cf. B. Krusch, dans M. G. H., SS. rer. mer., IV, 749-750 et 755 § 10-761 § 20.

    F. 190-196v. Cf. ms. Latin 3711, f. 203-216.

    F. 205-207. (Jean Gerson, Oeuvres complètes, éd. P. Glorieux, Paris-Tournai, 1960-1973, VIII, n° 400).

    F. 209-211v. Lire (P.L., XL, 1183-1186, c. 21-23 et 1213-1214) ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 2096.

    Au f. Iv, cote : « 251 » de la bibliothèque de François Ier. Correspond au n° 1957 du catalogue de la bibliothèque du Roi à Paris à la fin du XVIe s. ; cf. Omont, Anciens inventaires, I, 357.

    Physical Description:

    Initiales rubriquées, une dorée sur fond rouge et bleu (3). — Traces de signatures. Réclames à chaque cahier. — Foliotation contemporaine en chiffres romains.Papier ; filigrane : ancre surmontée d'une croix ; cf. Briquet, Les Filigranes, n° 389, et parchemin (ff. 3, 12, 201, 202).II et 218 ff. et ff. 120bis et 217bis.295 × 210 mm.Reliure ancienne veau blanc. Traces de lanières. Titre sur le plat supérieur : « Orationarium Petri Poqueti ».

    Custodial History:

    Provient de la bibliothèque de Jean, comte d'Angoulême, dont l'ex-libris se trouve aux ff. II et 218 : « Jhesus Maria virgo inviolata. Iste liber pertinet excellentissimo principi domino comiti Angolismensi, Ludovici condam d[ucis] Aurelianensis filio. Amen » ; ses armes sont au f. 3 ; cf. Dupont-Ferrier, dans Jean d'Orléans, comte d'Angoulême..., Paris, 1897, 61. — Au f. Iv, cote de François d'Angoulême : « 251. Orationarium ». — Les ff. Iv,IIv, 212-217bis sont blancs.


    Anima devota, cupiens ad divinam contemplationem spiritualiter exerceri, tria debet...

    f. 201v

    Circa passionem Domini Nostri Jesu Christi potest se habere quilibet fidelis sex modis...

    f. 207v

    Cum sit omnis homo fenum // Et post fenum fiat caenum//...

    f. 1v

    Devota pretiosa corporis Domini nostri Jesu Christi visio et receptio...

    f. 2v

    Dic, homo, cur abuteris // Discretionis gratia ? //...

    f. 1

    Igitur adtendens quod lectio divina, meditatio et oratio faciunt mentem...

    f. 3

    In hac vita positi, fratres, ita agite ut cum hinc migraveritis...

    f. 209

    Mortales Dominus cunctos in luce creavit //...

    f. 2

    Nunc adesto mihi, Deus meus, quem quaero, quem diligo, quem corde et ore...

    f. 190

    Post praedicta cogitabis quod ad regnum caelorum per te nullatenus pervenire...

    f. 128

    Quia incarnatio, nativitas, conversatio in mundo...

    f. 4v

    Quoniam, frater carissime, in hujus via vitae fugientis sumus, dies nostri...

    f. 196v

    Quoniam in medio laqueorum positi sumus...

    f. 190

    Saepe rogatus sum ut quomodo simplex religiosus debeat potissime...

    f. 3

    Sancti viri, cum sibi suppetere prospera hujus mundi...

    f. 2

    Sicut homo peregre profecturus in longinquam regionem solet condere testamentum...

    f. 205

    Terram contemnas, qui caelum cupis habere // Si mansura velis...

    f. 2

    Textus sequens habetur Genesis XXI° in quo continetur conjugium Jacob cum Lia et ex ipsis...

    f. 145

    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) • Manuale
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) • De Vanitate saeculi fugienda
    DE CONTEMPTU MUNDI • Versus
    DÉCORATION • Initiales de couleur (XVe s.)
    DÉCORATION • Initiales peintes et or (XVe s.)
    ELIGIUS (s.), Noviomensis ep. • De Rectitudine catholicae conversationis, cap. 21-23 avec add.
    FILIGRANES • Ancre accompagnée d'une croisette
    FRANÇOIS Ier, roi de FRANCE • Possesseur
    GREGORIUS Magnus I (s.), papa • Extraits :
    HIERONYMUS (s.) • Extraits
    JEAN d'Orléans, comte d'ANGOULEME • Armoiries
    JEAN d'Orléans, comte d'ANGOULEME • Possesseur
    JESUS CHRISTUS • Passio Textes divers
    JOHANNES FISCANNENSIS abbas • Compilatio : Manuale Pseudo-Augustini
    JOHANNES GERSON • Notes sur Gerson
    JOHANNES GERSON • Testamentum quotidianum peregrini
    MANUALE PSEUDO-AUGUSTINI
    Mort • Vers
    Péché • Notes, extraits, fragments, sentences sur le péché
    Pécheur • Speculum peccatoris
    PETRUS DE ALLIACO, card. • De Quattuor exercitiis spiritualibus
    PETRUS POQUETI, O. Cael. • Orationarium
    PHILIPPUS CANCELLARIUS • Extraits à lui attribués par le ms. :
    DE RECTITUDINE CATHOLICAE CONVERSATIONIS, excerptum
    RELIURE • Reliures XVe s.
    RELIURE • Reliure Peau de porc sur ais de bois
    RICARDUS DE SANCTO VICTORE • De Praeparatione animi ad contemplationem seu Benjamin minor
    SPECULUM PECCATORIS
    Théologie morale • Traités
    Vers anonymes latins • Divers
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo