Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3746

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 3746
Biblissima authority file
Date
  • Début du XIVe siècle
Language
  • Latin
Title
  • Sermones.
Agent
Description
  • Contents:

    F. 1-4 Sermones. Les deux premiers sermons indiqués par la table manquent par lacune matérielle. Le 3e sermon sur le thème Vigilate est incomplet du début (1) ; — « In electione cujuscumque prelati » (dans la marge sup.), « Tu Deus qui corda nosti... (Act. I, 24). Summus apostolorum Petrus in electione Mathie... — ... collegio numerari etc. » (1-4).

    F. 4-193 Sermones quadragesimales. La liste des incipit a été publiée par Schneyer, Repert. lat. Serm., IV, 511-517 sous le nom d'Eudes Rigaud, d'après le ms. de Bologne Archiginn. A 715, sans nom d'auteur. L'attribution a été suggérée par les rédacteurs du catalogue de Bologne sous prétexte de la conformité du premier thème et de celui des Conciones quadragesimales d'Eudes ; cf. A. Sorbelli dans Inventari dei mss. delle bibl. d'Italia, XXXI, Firenze, 1925, 50 ; Sbaralea, Supplementum, II, 295. « De penitencia » ; cf. Schneyer, loc. cit., n° 13 (4-8) ; — « In die cinerum » ; cf. Schneyer, n° 14 (8-11) ; — « Sermo communis de quadragesima » ; cf. Schneyer, n° 15 (11v-18) ; — « Item sermo communis de quadragesima » ; cf. Schneyer, n° 16 (18v-22v) ; — « 9us sermo » ; cf. Schneyer, n° 17 (22v-26) ; — « 10us sermo », incomplet de la fin ; cf. Schneyer, n° 18 (26-27) ; — « XI us sermo » ; cf. Schneyer, n° 19 (28-30) ; — « Sermo XII us » ; cf. Schneyer, n° 20 (30-32v) ; — Schneyer, n° 26 (32v-36) ; — Schneyer, n° 27 (36-40) ; — Schneyer, n° 28 (40v-44) ; — Schneyer, n° 29 (44-46v) ; — Schneyer, n° 30 (46v-50v) ; — Schneyer, n° 31 (50v-53) ; — Schneyer, n° 32 (53-57) ; — Schneyer, n° 33 ; incomplet de la fin, le même sermon figure complet aux ff. 65v-67 (57-58) ; — Schneyer, n° 21 (58v-60) ; — « Sabbato secundo quadragesime » ; cf. Schneyer, n° 22 (60-62v) ; — Schneyer, n° 24 (62v-65v) ; — « O mulier, magna est fides tua... (Mt. XV, 28). Dicitur secundum Apostolus [sic] : Sine fide inpossibile est placere Deo... (Hebr. XI, 6) » ; cf. Schneyer, n° 33 (65v-67) ; — Schneyer, n° 34 (67-70) ; — Schneyer, n° 35 (70-73v) ; — Schneyer, n° 36 (73v-76) ; — « Corripite inquietos... (I Thess. V, 14). Ostendit Apostolus verbum illud pertinere ad regimen prelatorum... » ; cf. Schneyer, n° 37 (76-79) ; — Schneyer, n° 38 (79-83) ; — Schneyer, n° 39 (83-87) ; — |Schneyer, n° 40 (87-92) ; — Schneyer, n° 41 (92v-94) ; — Schneyer, n° 42 (94-97) ; — Schneyer, n° 43 (97-100) ; — Schneyer, n° 44 (100-102v) ; — Schneyer, n° 45 (102v-105v) ; — Schneyer, n° 46 (105v-107v) ; — « Ecce ascendimus Jerosolimam... (Mt. XX, 7). Ostendit Salvator in verbo proposito beneficium humane redempcionis... » (107v-110v) ; — Schneyer, n° 48 (110v-116) ; — Schneyer, n° 49 (116-118v) ; — Schneyer, n° 50 (118v-121) ; — Schneyer, n° 51 (121v-125) ; — Schneyer, n° 52 (125-129v) ; — Schneyer, n° 53 (129v-131v) ; — Schneyer, n° 54 (131v-135) ; — Schneyer, n° 55 (135-140v) ; — Schneyer, n° 56 (140v-142v) ; — « Quanta audivimus facta in Capharnaum... (Lc. IV, 23). Duo ponuntur in verbo proposito, primo magnificatur... » ; cf. Schneyer, n° 58 (143-145v) ; — « Si peccaverit in te... (Mt. XVIII, 15). Inducimur per verbum Salvatoris... » ; cf. Schneyer, n° 60 (145v-148) ; — Schneyer, n° 61 (148-150v) ; — Schneyer, n° 62 (150v-154) ; — Schneyer, n° 63 (154-157v) ; — Schneyer, n° 64 (157v-161) ; — Schneyer, n° 65 (161-164) ; — Schneyer, n° 66 (164-168) ; — Schneyer, n° 67 (168-170v) ; — Schneyer, n° 68 (170v-172) ; — Schneyer, n° 69 (172-174) ; — Schneyer, n° 71 (174-178) ; — Schneyer, n° 72 (178-180v) ; — Schneyer, n° 73 (180v-182v) ; — Schneyer, n° 74 (182v-185) ; — Schneyer, n° 75 (185-187v) ; — Schneyer, n° 76 (187v-190) ; — Schneyer, n° 77 (190-191) ; — Schneyer, n° 78 (191-193).

    F. 193-224v Sermones varii. « Deus visitavit plebem suam... (Lc. VII, 16). Verbum est plebis acclamantis et gratias agentis de beneficio visitacionis... » (193-196) ; — « Diligebat Jhesus Martham et sororem ejus Mariam et Lazarum... (Joh. XI, 5). Per istas tres personas Deo familiares et ab ipso... » (196-198) ; — « Lazarus amicus noster... (Joh. XI, 11). Per istum Lazarum quem a sompno mortis Dominus suscitavit... » (198-200v) ; — « Qui sequitur me non ambulat... (Joh. VIII, 12). Volens Salvator reducere peccatorem a via erroris... » (200v-203v) ; — « Si ego testimonium perhibeo de me ipso... (Joh. V, 31). Volens Salvator reducere corda fidelium judeorum... », incomplet de la fin par lacune matérielle (203v-204v), en réclame : « enim in ea natum » ; — [In nativitate Domini] « Natus est vobis hodie Salvator... (Lc. II, 11). Quia hodie festum nativitatis Christi celebratur, que nativitas... » (205-219) ; — [In circumcisione Domini] « Postquam consummati dies octo... (Lc. II, 21). In hoc brevi evangelio ostendit nobis beatus Lucas duo... — ... propiciaberis peccato meo », incomplet de la fin par lacune matérielle (219-224v), en réclame : « multum est enim » ; deux autres sermons manquent, d'après la table.

    F. 225-230 Table alphabétique des matières (225-228) ; — début de la table des sermons (228v) ; — notes théologiques sur le thème de la forteresse, semblant incomplètes du début et de la fin : « ... Turrem que est fortitudo, nam cum anima concideret ... — ... De isto dicitur Jo. 6 : Caro mea... » (229-229v) ; — fin de la table des sermons, dont la partie centrale manque (230).

    Physical Description:

    Initiales bleues ou rouges à filigranes et antennes rouges ou violets. Pieds-de-mouche en couleur. — 20 cahiers de 12 ff. sauf le 18e de 8 ff. (205-212) et le 20e de 7 ff. (225-231). Les 6 premiers ff. de la plupart des cahiers sont signés dans la marge inf. de 1 à 6, à l'encre noire, et de signes conventionnels ou de lettres, à l'encre rouge. Réclames. Il manque un cahier au début, un cahier entre les ff. 204 et 205, un cahier entre les ff. 224 et 225. Foliotation ancienne discontinue : a 13-39, b 1-50, c 1-50, d 1-50 et e 1-48, qui saute de e 33 à e 35 sans lacune. Les ff. 27v, 230v et 231v sont blancs. — Quelques titres dans les marges supérieures ou latérales. Manchettes contemporaines. Essai de plume du XIVe s. au f. 231. Au haut du f. 1, titre du XVIIe s. : « Varii sermones ». — A fait partie de la bibliothèque de Colbert.Parchemin. Traces de réglure à l'encre et à la mine de plomb. 231 ff. précédés et suivis d'un f. de garde parchemin. 150 × 110 mm. (justification 95 × 70 mm.). Reliure XVIIIe s. maroquin rouge aux armes et chiffre royaux. Titre doré au dos : « VARII SERMONES ».
    Incipit du lemme biblique

    Accepit ergo Jesus panes... (Joh. VI, 11).

    Incipit

    Dicitur vulgariter in domo boni hominis non respicias ad ignem...

    f. 174

    Incipit du lemme biblique

    Adsumpsit Jesus Petrum, Jacobum et Johannem... (Mt. XVII, 1).

    Incipit

    Signum magnae dilectionis et amicitiae est quando rex...

    f. 87

    Incipit du lemme biblique

    Adulescentior filius peregre profectus est... (Lc. XV, 13)

    Incipit

    Quanto homo magis se elongat a suo principio...

    f. 125

    Incipit du lemme biblique

    Auferetur a vobis regnum Dei... (Mt. XXI, 43)

    Incipit

    In verbo proposito continetur aliquid incussivum timoris...

    f. 121v

    Incipit du lemme biblique

    Cibabo te hereditate Jacob patris tui... (Is. LVIII, 14)

    Incipit

    Ne forte anima paenitens in hoc quadragesimali tempore adsumens...

    f. 60

    Incipit du lemme biblique

    Continuo surgens ministrabat... (Lc. IV, 39)

    Incipit

    Sanata soc[r]us Simonis per quam datur...

    f. 157v

    Incipit du lemme biblique

    Convertimini filii revertentes, et sanabo... (Jer. III, 14).

    Incipit

    Ne forte peccatores excessum commissae nequitiae et rigorem...

    f. 11v

    Incipit du lemme biblique

    Corripite inquietos... (I Thess. V, 14)

    Incipit

    Ostendit Apostolus verbum illud pertinere ad regimen praelatorum...

    f. 76

    Incipit du lemme biblique

    Cum autem introisset Capharnaum... (Mt. VIII, 5).

    Incipit

    Proponitur nobis iste centurio commendandus ab ordinato processu...

    f. 26

    Incipit du lemme biblique

    Cum exaltaveris Filium hominis, tunc cognosceris... (Joh. VIII, 28)

    Incipit

    Praedicit Salvator in verbo proposito suae passionis...

    f. 97

    Incipit du lemme biblique

    Cum fecisset quasi flagellum... (Joh. II, 15)

    Incipit

    Verbum istud est inconcussivum timoris ipsis peccatoribus...

    f. 178

    Incipit du lemme biblique

    Cum venerit Filius hominis in majestate... (Mt. XXV, 31)

    Incipit

    In serie praesentis evangelii continetur aliquid incussivum timoris...

    f. 32v

    Incipit du lemme biblique

    Deus visitavit plebem suam... (Lc. VII, 16).

    Incipit

    Verbum est plebis acclamantis et gratias agentis de beneficio visitationis...

    f. 193

    Incipit du lemme biblique

    Diligebat autem Jesus Martham... (Joh. XI, 5).

    Incipit

    Per istas tres personas Deo familiares et ab ipso...

    f. 196

    Incipit du lemme biblique

    Discedite a me, maledicti, in ignem... (Mt. XXV, 41)

    Incipit

    In verbo proposito declaratur promulgatio divinae sententiae contra damnandos...

    f. 36

    Incipit du lemme biblique

    Domus mea, domus orationis vocabitur... (Mt. XXI, 13).

    Incipit

    Inter omnes injurias illatas hominibus hujus mundi...

    f. 40v

    Incipit du lemme biblique

    Ecce ascendimus Jerosolymam... (Lc. XVIII, 31).

    Incipit

    Ostendit Salvator in verbo proposito beneficium humanae redemptionis...

    f. 107v

    Incipit du lemme biblique

    Ecce mulier Chananaea a finibus illis egressa... (Mt. XV, 22).

    Incipit

    Proponitur nobis ista mulier Chananaea in exemplum ad paenitentiam...

    f. 53

    Incipit du lemme biblique

    Ecce nunc tempus acceptabile... (II Cor. VI, 2).

    Incipit

    Quia tempus quadragesimale est tempus in quo peccator potest placare...

    f. 62v

    Incipit du lemme biblique

    Ecce sanus factus es : jam noli... (Joh. V, 14).

    Incipit

    Consueverunt medici praemunire infirmos ab eis curatos...

    f. 67

    Incipit

    In verbo proposito circa languidum, a Salvatore curatos...

    f. 70

    Incipit du lemme biblique

    Ego veniam et curabo eum... (Mt. VIII, 7).

    Incipit

    Quia Salvator noster venerat in hunc mundum ut medicus...

    f. 22v

    Incipit du lemme biblique

    Erat Jesus ejiciens daemonium... (Lc. XI, 14).

    Incipit

    Videns Jesus perversitatem enim malitiae daemonis circa humanam fragilitatem...

    f. 135

    Incipit du lemme biblique

    Eratis enim aliquando tenebrae... (Eph. V, 8).

    Incipit

    Verbum istud loquitur Apostolus ad omnes paenitentes...

    f. 131v

    Incipit du lemme biblique

    Estote perfecti sicut et Pater vester... (Mt. V, 48).

    Incipit

    Magister perfectionis Christus de statu perfectionis suos discipulos instruit...

    f. 28

    Incipit du lemme biblique

    Exclamans dives dixit : Pater Abraham... (Lc. XVI, 24)

    Incipit

    Submersus dives in profundum inferni et cruciatus...

    f. 116

    Incipit du lemme biblique

    Fili, recordare quia recepisti... (Lc. XVI, 25).

    Incipit

    Videns Salvator corda hominum terrenis concupiscentiis...

    f. 110v

    Incipit du lemme biblique

    Filius hominis non venit... (Mt. XX, 28).

    Incipit

    Proponit nobis iste Filius hominis...

    f. 105v

    Incipit du lemme biblique

    Haec est voluntas Dei, sanctificatio vestra... (I Thess. IV, 3).

    Incipit

    Quia Filius Dei ut dicit Sap. (VII, 26) est speculum... Immo Apostolus volens membra...

    f. 83

    Incipit du lemme biblique

    Hic est Filius meus dilectus... (Mt. XVII, 5).

    Incipit

    In verbo proposito Pater caelestis testimonium perhibet de Filio...

    f. 92v

    Incipit du lemme biblique

    Hic est Jesus propheta a Nazareth... (Mt. XXI, 11)

    Incipit

    In hac responsione facta a populo de Salvatore redditur commendabilis...

    f. 44

    Incipit du lemme biblique

    In domo pulveris, pulvere vos conspergite... (Mich. I, 10)

    Incipit

    Quia totius spiritualiter aedificii fundamentum...

    f. 8v

    Incipit du lemme biblique

    Lapidem quem reprobaverunt aedificantes... (Mt. XXI, 42)

    Incipit

    Salvator noster in verbo proposito adsimilat se lapidi reprobato...

    f. 118v

    Incipit du lemme biblique

    Lazarus amicus noster... (Joh. XI, 11)

    Incipit

    Per istum Lazarum quem a somno mortis Dominus suscitavit...

    f. 198

    Incipit du lemme biblique

    Magister vester unus est Christus... (Mt. XXIII, 10)

    Incipit

    Volens Salvator dissuadere hominibus ambitionem seu appetitum...

    f. 102v

    Incipit du lemme biblique

    Magister volumus a te signum videre... (Mt. XII, 38)

    Incipit

    In verbo proposito sub quodam pallio adulationis prolato...

    f. 46v

    Incipit du lemme biblique

    Mea doctrina non est mea... (Joh. VII, 16).

    Incipit

    Volens Salvator Judaeos ad litteram reducere veritatis...

    f. 185

    Incipit du lemme biblique

    Memor esto unde excideris... (Apoc. II, 5).

    Incipit

    Divina benignitas quae non vult mortem peccatoris...

    f. 18v

    Incipit du lemme biblique

    Misericordia motus super illam... (Lc. VII, 13)

    Incipit

    Ille cujus est proprium consolari adflictos et compati miseriis...

    f. 191

    Incipit du lemme biblique

    Natus est nobis hodie Salvator mundi... (Lc. II, 11).

    Incipit

    Quia hodie festum nativitatis Christi celebratur, quae nativitas...

    f. 205

    Incipit du lemme biblique

    Neque hic peccavit neque parentes... (Joh. IX, 3)

    Incipit

    Docet Salvator in verbo proposito quod poena temporalis...

    f. 190

    Incipit du lemme biblique

    Nolite judicare secundum faciem... (Joh. VII, 24).

    Incipit

    Salvator noster docet nos in verbo proposito...

    f. 182v

    Incipit du lemme biblique

    Nolite timere ut enim probaret vos... (Ex. XX, 20)

    Incipit

    Moyses sicut doctor et ductor populi Israel...

    f. 154

    Incipit du lemme biblique

    O mulier, magna est fides tua... (Mt. XV, 28).

    Incipit

    Dicitur secundum Apostolum : Sine fide impossibile est placere Deo... (Hebr. XI, 6)...

    f. 65v

    Incipit

    Quia secundum Apostolum sine fide impossibile est... (Hebr. XI, 6)...

    f. 57

    Incipit du lemme biblique

    Omnis plantatio quam non plantavit Pater... (Mt. XV, 13).

    Incipit

    In metaphorica ista proposita a Salvatore sub nomine plantae...

    f. 150v

    Incipit du lemme biblique

    Omnis populus venit ad eum et sedens... (Joh. VIII, 2)

    Incipit

    Duo breviter in verbo proposito ostenduntur, unum ex parte populi...

    f. 170v

    Incipit du lemme biblique

    Paenitentiam agite... (Mt. III, 2).

    Incipit

    Si quis diligenter adtendens mirabilem caecitatem possit in hominibus intueri...

    f. 4

    Incipit du lemme biblique

    Postquam consummati sunt dies octo... (Lc. II, 21).

    Incipit

    In hoc brevi evangelio ostendit nobis beatus Lucas duo...

    f. 219

    Incipit du lemme biblique

    Quanta audivimus facta in Capharnaum... (Lc. IV, 23)

    Incipit

    Duo ponuntur in verbo proposito, primo magnificatur ejus potentia...

    f. 143

    Incipit du lemme biblique

    Qui me misit mecum est... (Joh. VIII, 29)

    Incipit

    Officium Salvatoris quod missus in hunc mundum ad nostram utilitatem...

    f. 94

    Incipit du lemme biblique

    Qui sequitur me non ambulat in tenebris... (Joh. VIII, 12).

    Incipit

    Volens Salvator reducere peccatorem a via erroris...

    f. 200v

    Incipit du lemme biblique

    Quicumque fecerit voluntatem Patris mei... (Mt. XII, 50).

    Incipit

    In generali doctrina data a Deo Salvatore...

    f. 50v

    Incipit du lemme biblique

    Quotquot tangebant eum salvi fiebant... (Mc. VI, 56).

    Incipit

    Sicut manifeste videmus in istis rebus sensibilibus...

    f. 58v

    Incipit du lemme biblique

    Semper gaudete. Sine intermissione... (I Thess. V, 16)

    Incipit

    Quia tempore quadragesimalis observantiae homines consueverunt...

    f. 73v

    Incipit du lemme biblique

    Si ego testimonium perhibeo de me ipso... (Joh. V, 31)

    Incipit

    Volens Salvator reducere corda fidelium Judaeorum...

    f. 203v

    Incipit du lemme biblique

    Si peccaverit in te frater tuus... (Mt. XVIII, 15).

    Incipit

    Inducimur per verbum Salvatoris, quod scriptum est Mt. XVIII (15), ad considerationem...

    f. 145v

    Incipit du lemme biblique

    Si scires donum Dei... (Joh. IV, 10)

    Incipit

    Ille qui salutem diligit animarum, salutem istius...

    f. 164

    Incipit du lemme biblique

    Sic ambuletis ut abundetis... (I Thess. IV, 1).

    Incipit

    Sicut homo volens in temporalibus crescere et ditari...

    f. 79

    Incipit du lemme biblique

    Sit eleemosyna tua in abscondito... (Mt. VI, 4)

    Incipit

    Salvator noster benignus et liberalis est...

    f. 30

    Incipit du lemme biblique

    Spiritus est Deus et eos qui adorant eum... (Joh. IV, 24)

    Incipit

    Volens Salvator hominem adhuc carnalem...

    f. 168

    Incipit du lemme biblique

    Surgam et ibo ad patrem meum... (Lc. XV, 18).

    Incipit

    In conversione istius filii prodigi typum gerentis cujuslibet peccatoris...

    f. 129v

    Incipit du lemme biblique

    Surgens Jesus de Synagoga... (Lc. IV, 38).

    Incipit

    In verbo isto spiritualiter intellecto insinuatur nostrae salutis...

    f. 161

    Incipit du lemme biblique

    Tu, Domine, qui corda nosti... (Act. I, 24).

    Incipit

    Summus apostolorum Petrus in electione Matthiae...

    f. 1

    Incipit du lemme biblique

    Ubi sunt duo vel tres congregati... (Mt. XVIII, 20).

    Incipit

    Volens Salvator noster inducere nos ad unitatem et concordiam...

    f. 148

    Incipit du lemme biblique

    Unum scio quod cum essem caecus... (cf. Joh. IX, 25)

    Incipit

    Caecus iste recognoscens beneficium sibi a Deo factum...

    f. 187v

    Incipit du lemme biblique

    Unus est Pater vester qui est in caelis... (Mt. XXIII, 9)

    Incipit

    Volens Salvator noster adfectus nostros erigere...

    f. 100

    Incipit du lemme biblique

    Vade et amplius noli peccare... (Joh. VIII, 11).

    Incipit

    Salvator in verbo proposito duo insinuat et demonstrat...

    f. 172

    Incipit du lemme biblique

    Vade et lavare septies... (IV Reg. V, 10).

    Incipit

    In verbo proposito spiritualiter intellecto...

    f. 140v

    Incipit du lemme biblique

    Zelus domus tuae comedit me... (Joh. II, 17).

    Incipit

    Quantus fuerit fervor auroris quam Christus habuit...

    f. 180v

    COLBERT (Jean-Baptiste) • Possesseur
    DÉCORATION • Initiales filigranées (XIIIe et XIVe s.)
    ODO RIGALDUS • Sermones quadragesimales
    Réclames prouvant la perte d'un ou de plusieurs cahiers • « enim in ea natum »
    Réclames prouvant la perte d'un ou de plusieurs cahiers • « multum est enim »
    RELIURE • Reliures XVIIIe s. aux armes et chiffre royaux
    SERMONS ANONYMES • De Tempore Sermones quadragesimales
    SERMONS ANONYMES • Collectiones
    Sermones inter unius auctoris collectionem • Sermones singuli
    Sermones inter unius auctoris collectionem • In Nativitate Domini
    Sermones inter unius auctoris collectionem • In Circumcisione Domini
    Sermones inter unius auctoris collectionem • De diversis In electione praelati
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo