Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3337

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 3337
Biblissima authority file
Date
  • Fin du XIVe-début du XVe siècle
Language
  • Latin
Title
  • Jacobus de Vitriaco, Sermones vulgares.
Agent
Description
  • Physical Description:

    F. 1. « In hoc volumine continentur quedam instructiones utiles, alloquciones, admoniciones, documenta seu exhortaciones caritative ad bonos mores hominum et vicia propellenda et evitanda, et per verba grata auctoritatibus sacre Scripture et exemplis fulcite secundum status eorum varietatem, scripto ut in fine libri continetur » ;
    F. 1-2. Prologue : « Incipit prologus in opere sequenti. Operamini cibum... Cibus iste est doctrina... » ; cf. ms. cit., 1-3v ;
    F. 2-39v. « Incipit instructio prima ad prelatos et sacerdotes... » ; cf. ms. cit., 3v-56v ;
    F. 39v-41v. « ... ad monachos nigros... Templi limen quadrangulum... In duobus contristatur... Hiis verbis tangit Ecclesiasticus... » ; cf. ms. cit., 56v-59v ;
    F. 41v-47 ; cf. ms. cit., 59v-67v ;
    F. 47-48v. « Ad moniales nigras... Numquid obliviscetur virgo... Probavimus hodie quod... Verba sunt Moysi... » ; cf. ms. cit., 67v-69 ;
    F. 48v-87v ; cf. ms. cit., 69-125 ;
    F. 87v-88v. « Ad crucesignatos [II] », jusqu'à « ... et pre magnitudine amoris videbantur... » ; cf. ms. cit., 125-127v ; la fin du sermon, le sermon I Ad peregrinos et le début du sermon II manquent en raison de la perte des ff. 89-92 ; cf. ms. cit., 127v-133v ;
    F. 93. [Ad peregrinos II] fin : « ... malum est, malum est, dicit omnis emptor... » ; cf. ms. cit., 133v-134 ;
    F. 93-124v ; cf. ms. cit., 134-184 ;
    F. 124v. « Alloqucio ad viduas [I] », jusqu'à : « ... conjugati vidue et virgines... » ; cf. ms. cit., 184-185 ; la fin du sermon, le sermon II Ad viduas, les sermons I et II Ad virgines, les sermons I et II Ad pueros et adulescentes manquent en raison d'une lacune matérielle ; cf. ms. cit., 184-199.
    F. 125v. Table des thèmes de sermons : « Tabula brevis de proposicionibus principalibus in opere hujus libri », avec renvoi aux ff., mutilée.
    F. 126-126v. Table des exempla numérotés de 1 à 203 ; le f. suivant, comprenant la fin de cette table, manque. La numérotation des exempla dans ce ms. est différente de celle de l'édition Th. Fr. Crane, The Exempla ... of Jacques de Vitry, Londres, 1890.
    Écriture de la région flamande ou des Pays-Bas. Initiales rouges et bleues, à filigranes et à antennes. Rubriques. Pieds-demouche. Manchettes contemporaines, comportant les titres des exempla, numérotés. — Traces de signatures. Réclames, ornées de dessins à la plume à chaque cahier. — Foliotation contemporaine en chiffres romains. Il manque 4 ff. entre les ff. 88 et 93 et plusieurs ff. à la fin. — Une main du XVIe s. a noté, au f. 1 : « Nihil e m. scr°. deest in Precedentibus » ; au f. 124v : « Nihil deest e m.scr°. » ; et au f. 126v : « Deest pagina m.scri ex indice ». — Au f. 125 a été transcrit un fragment d'acte passé au Mans devant Ezechias de la Becquane (?), notaire royal, en 1575. — Au f. 45v, signature du XVIe s. : « Jehain Mercier Duchemain ».Parchemin.122 ff. à 2 colonnes.310 × 245 mm.Reliure veau fauve à six nerfs. Titre au dos : « Instruct. ad bonos mores ».
    Incipit du lemme biblique

    Adtendite vobis et universo gregi... (Act. XX, 28).

    Incipit

    Vidi et ecce volumen... (Zach. V, 1-3). His verbis ostendit Zacharias propheta quantus proveniat fructus...

    f. 2

    Incipit du lemme biblique

    Aedificate domos et habitate in eis... (Jer. XXIX, 5 et 28)

    Incipit

    Dixit ad virum qui indutus erat... (Ez. X, 2)

    f. 37

    Incipit du lemme biblique

    Animadverto quod vir Dei... (IV Reg. IV, 9).

    Incipit

    Demolita sunt horrea... (Joel I, 17). Verba sunt Joelis deplorantis mala et varia...

    f. 52v

    Incipit du lemme biblique

    Beata terra cujus rex nobilis est... (Eccl. X, 17)

    Incipit

    Propterea captivus ductus est... (Is. V, 13)

    f. 96v

    Incipit du lemme biblique

    Beatus qui intellegit super egenum... (Ps. XL, 2).

    Incipit

    Longos fac funiculos tuos... (Is. LIV, 2). Verba sunt Isaiae ad doctores de virtute verbi Dei...

    f. 72

    Incipit du lemme biblique

    Benedicite Anania, Azaria, Myzael... (Dan. III, 88)

    Incipit

    Verba sunt Isaiae ostendentis virtutem...

    f. 25v

    Incipit du lemme biblique

    Circumdabo domum meam... (Zach. IX, 8).

    Incipit

    Fer prandium quod habes... (Dan. XIV, 33). Verba sunt angeli ad Habacuc qui contriverat...

    f. 68

    Incipit du lemme biblique

    Comae ejus sicut elatae palmarum... (Cant. V, 11)

    Incipit

    Vocabo frumentum... (Ez. XXXVI, 29)

    f. 41v

    Incipit du lemme biblique

    Comede volumen istud... (Ez. III, 1)

    Incipit

    Fili mi, ne effluant haec... (Prov. III, 21)

    f. 34

    Incipit du lemme biblique

    Cum egrediemini, non exibitis... (Ex. III, 2)

    Incipit

    Molliti sunt sermones ejus super oleum... (Ps. LIV, 22)

    f. 29

    Incipit du lemme biblique

    Difficile exuitur negotians... (Eccli. XXVI, 28)

    Incipit

    Non veni mittere pacem... (Mt. X, 34)

    f. 103v

    Incipit du lemme biblique

    Domine, vim patior... (Is. XXXVIII, 14).

    Incipit

    Simile est regnum caelorum grano sinapis... (Mt. XIII, 31). His verbis quae Matthaeus in Evangelio ait...

    f. 81

    Incipit du lemme biblique

    Ego pascam oves meas... (Ez. XXXIV, 15).

    Incipit

    Comedi volumen et factum est... (Ez. III, 3). His verbis ostenditur qualiter verba Dei...

    f. 12v

    Incipit du lemme biblique

    Ego sedebam in domo mea... (Ez. VIII, 1)

    Incipit

    Gemmula carbunculi... (Eccli. XXXII, 7)

    f. 62

    Incipit du lemme biblique

    Ego sum resurrectio et vita... (Joh. XI, 25)

    Incipit

    Libri aperti sunt... (Apoc. XX, 12)

    f. 84v

    Incipit du lemme biblique

    Equitatui meo in curribus Pharaonis... (Cant. I, 8).

    Incipit

    Pascetur in possessione tua... (Is. XXX, 23). His verbis ostendi??? Isaias quod pascua sacrae Scripturae...

    f. 70

    Incipit du lemme biblique

    Et nunc reges intellegite... (Ps. II, 10).

    Incipit

    Ortus est sol... (Ps. CIII, 22). Sol illuminans contra tenebras ignorantiae...

    f. 93

    Incipit du lemme biblique

    Ex usuris et iniquitate redimet animas... (Ps. LXXI, 14)

    Incipit

    Acetum in nitro... (Prov. XXV, 20)

    f. 107

    Incipit du lemme biblique

    Excubate in custodiis sanctuarii... (Num. XVIII, 5)

    Incipit

    Legimus in libro Judicum quod Samson tollens mandibulam asini...

    f. 17

    Incipit du lemme biblique

    Exite de Babylone, popule meus... (Apoc. XVIII, 4)

    Incipit

    Sapientia foris praedicat... (Prov. I, 20)

    f. 100

    Incipit du lemme biblique

    Fili, in tua infirmitate ne despicias teipsum... (Eccli. XXXVIII, 9)

    Incipit

    Date siceram maerentibus... (Prov. XXXI, 6)

    f. 78

    Incipit du lemme biblique

    Filii hominum, usquequo gravi corde... (Ps. IV, 3)

    Incipit

    Eleva virgam tuam et extende... (Ex. XIV, 16)

    f. 98

    Incipit du lemme biblique

    Homo agricola ego sum... (Zach. XIII, 5)

    Incipit

    Mane semina semen tuum... (Eccl. XI, 6)

    f. 109

    Incipit du lemme biblique

    Homo cum in honore esset... (Ps. XLVIII, 13).

    Incipit

    Vox Domini super aquas... (Ps. XXVIII, 3). Vox Domini super aquas id est fluxos...

    f. 121v

    Incipit du lemme biblique

    In paucis vexati, in multis... (Sap. III, 5).

    Incipit

    Habet argentum venarum... (Job. XXVIII, 1). Argentum quod clarum reddit sonum...

    f. 79

    Incipit du lemme biblique

    In terra eorum nihil possidebitis... (Num. XVIII, 20)

    Incipit

    Subvertentur condensa saltus... (Is. X, 34)

    f. 16

    Incipit du lemme biblique

    Interrogabant milites Johannem... (Lc. III, 14)

    Incipit

    Quis mihi hoc tribuat... (Job XIX, 23)

    f. 94v

    Incipit du lemme biblique

    Jonadab, filius Rechab, pater noster, praecepit nobis... (Jer. XXXV, 6)

    Incipit

    Si volueritis et audieritis... (Is. I, 19)

    f. 65v

    Incipit du lemme biblique

    Judicium determinat causas... (Prov. XXVI, 10)

    Incipit

    Ecce sex viri veniebant de via... (Ez. IX, 2)

    f. 31

    Incipit du lemme biblique

    Junctura femorum tuorum... (Cant. VII, 1)

    Incipit

    Omnis qui manducaverit uvam acerbam... (cf. Jer. XXXI, 29)

    f. 123

    Incipit du lemme biblique

    Labores manuum tuarum... (Ps. CXXVII, 2)

    Incipit

    Christi bonus odor sumus... (II Cor. II, 15)

    f. 112v

    Incipit du lemme biblique

    Levate signum in Sion... (Jer. IV, 6)

    Incipit

    Educ foras populum caecum... (Is. XLIII, 8)

    f. 87v

    Incipit du lemme biblique

    Magnificavi opera mea... (Eccl. II, 4)

    Incipit

    Melior est pauper et sufficiens... (Prov. XII, 9)

    f. 59

    Incipit du lemme biblique

    Misericordia et veritate redimitur iniquitas... (Prov. XVI, 6)

    Incipit

    In ore duorum vel trium testium... (Deut. XVII, 6 passim)

    f. 74

    Incipit du lemme biblique

    Mulieres doctae dederunt... (Ex. XXXV, 25)

    Incipit

    Sapientia quae desursum est... (Jac. III, 17)

    f. 48v

    Incipit du lemme biblique

    Mutuabitur peccator et non solvet... (Ps. XXXVI, 21)

    Incipit

    Quid tibi vis in via Aegypti... (Jer. II, 18)

    f. 105

    Incipit du lemme biblique

    Negotiamini dum venio... (Lc. XIX, 13).

    Incipit

    Sapientior sibi videtur piger... (Prov. XXVI, 16). His verbis ostendit Salomon...

    f. 102

    Incipit du lemme biblique

    Nolumus vos ignorare de dormientibus... (I Thess. IV, 12).

    Incipit

    Pungens oculum producit lacrimam... (Eccli. XXII, 24). Dominus immisit vobis aculeum...

    f. 82v

    Incipit du lemme biblique

    Non est bonum hominem esse solum... (Gen. II, 18)

    Incipit

    Audite verbum Domini... (Is. LXVI, 5)

    f. 119v

    Incipit du lemme biblique

    Numquid obliviscetur virgo... (Jer. II, 32).

    Incipit

    Probavimus... Verba sunt Moysi...

    f. 47

    Incipit du lemme biblique

    Omnia poma : nova et vetera... (Cant. VII, 13).

    Incipit

    Omnis anima vivens... (Ez. XLVII, 9). His verbis ostenditur virtus...

    f. 35v

    Incipit du lemme biblique

    Operamini cibum qui non perit... (Joh. VI, 27)

    Incipit

    Cibus iste est doctrina sacrae Scripturae...

    f. 1

    Incipit du lemme biblique

    Per tria movetur terra... (Prov. XXX, 21)

    Incipit

    Omnem escam abominata est anima... (Ps. CVI, 18)

    f. 117v

    Incipit du lemme biblique

    Percutiet Dominus fluvium Aegypti in septem rivis... (Is. XI, 15)

    Incipit

    Concidite aratra vestra... (Joel III, 10)

    f. 54v

    Incipit du lemme biblique

    Praepara foris opus tuum... (Prov. XXIV, 27).

    Incipit

    Descendere faciet Dominus ad vos... (Joel II, 23). Hanc promissionem et benedictionem...

    f. 111

    Incipit du lemme biblique

    Propter montem Sion quia disperiit... (Thren. V, 18)

    Incipit

    Adhaesit pavimento anima... (Ps. CXVIII, 25)

    f. 19

    Incipit du lemme biblique

    Provideat Dominus Deus spiritum omnis carnis... (Num. XXVII, 16)

    Incipit

    Constitui te super gentes... (Jer. I, 10)

    f. 21v

    Incipit du lemme biblique

    Quae vere vidua est... (I Tim. V, 5).

    Incipit

    Mulieres opulentae, surgite... (Is. XXXII, 9). His verbis Isaiae invitat Dominus...

    f. 124v

    Incipit du lemme biblique

    Quaerantur regi puellae virgines... (Esth. II, 2)

    Incipit

    Similam et mel... (Ez. XVI, 13)

    f. 50v

    Incipit du lemme biblique

    Quam pulchra tabernacula sua... (Num. XXIV, 5)

    Incipit

    Juravit Dominus in dextera sua... (Is. LXII, 8)

    f. 43v

    Incipit du lemme biblique

    Quattuor sunt minima terrae... (Prov. XXX, 24).

    Incipit

    Audiam vocem laudis... (Ps. XXV, 7). Qui aliis vult praedicare et Dei mirabilia enarrare...

    f. 63v

    Incipit du lemme biblique

    Qui descendunt mare in navibus... (Ps. CVI, 23).

    Incipit

    Lucerna pedibus meis verbum tuum... (Ps. CXVIII, 105). Via hujus saeculi est tenebrae et lubricum...

    f. 114

    Incipit du lemme biblique

    Quid hoc audio de te... (Lc. XVI, 2).

    Incipit

    Ecce in ripa torrentis... (Ez. XLVII, 7). His verbis ostendit Ezechiel fructum...

    f. 9

    Incipit du lemme biblique

    Quis dimisit onagrum liberum... (Job XXXIX, 5)

    Incipit

    Divitiae salutis sapientia... (Is. XXXIII, 6)

    f. 60v

    Incipit du lemme biblique

    Saecularia judicia si habueritis... (I Cor. VI, 4)

    Incipit

    Facta est fames magna in Samaria... (IV Reg. VI, 25)

    f. 32v

    Incipit du lemme biblique

    Seraphim stabant super illud... (Is. VI, 2)

    Incipit

    Taceant ad me insulae... (Is. XLI, 1)

    f. 3v

    Incipit du lemme biblique

    Si averteris a sabbato pedem tuum... (Is. LVIII, 13)

    Incipit

    Venerunt mihi omnia bona pariter cum illa et innumerabilis honestas...

    f. 45v

    Incipit du lemme biblique

    Si spoponderis pro amico tuo... (Prov. VI, 1)

    Incipit

    Facti sunt quasi arcus... (Os. VII, 16)

    f. 7

    Incipit du lemme biblique

    Si videris sensatum, evigila... (Eccli. VI, 36).

    Incipit

    Haec sunt gazophylacia... (Ez. XLII, 13). His verbis ostendit Ezechiel quod in gazophylaciis...

    f. 39

    Incipit du lemme biblique

    Sicut oculi servorum in manibus... (Ps. CXXII, 2)

    Incipit

    Numquid rugiet onager... (Job VI, 5)

    f. 116

    Incipit du lemme biblique

    Sufferentiam Job audistis... (Jac. V, 11)

    Incipit

    Vox Domini intercidentis flammam... (Ps. XXXVIII, 7)

    f. 76

    Incipit du lemme biblique

    Sumite de optimis terrae fructibus... (Gen. XLIII, 11).

    Incipit

    Ostende mihi faciem tuam... (Cant. II, 14). Sicut enim prius tabulae complanantur...

    f. 6

    Incipit du lemme biblique

    Templi limen quadrangulum... (Ez. XLI, 21).

    Incipit

    In duobus... His verbis Ecclesiasticus tria genera hominum...

    f. 39v

    Incipit du lemme biblique

    Transite, transite per portas... (Is. LXII, 10).

    Incipit

    Omnes sermones meos quos ego loquor... (Ez. III, 10). His verbis ostenditur in Ezechiele rectus...

    f. 14v

    Incipit du lemme biblique

    Videns regina Saba sapientiam Salomonis... (II Reg. X, 4).

    Incipit

    Guttur illius suavissimum et guttur sponsi, id est Christi...

    f. 23

    Incipit du lemme biblique

    Vidi alterum angelum ascendentem... (Apoc. VII, 2).

    Incipit

    Propter Sion non tacebo... (Is. LXII, 1). His verbis ostendit Isaias...

    f. 86v

    Incipit du lemme biblique

    Vir sive mulier cum fecerit votum... (Num. VI, 2)

    Incipit

    Vepres et spinae erunt... (Is. VII, 24)

    f. 56v

    Incipit du lemme biblique

    Vos sacerdotes Domini vocabimini... (Is. LXI, 6).

    Incipit

    Dic sapientiae : Soror mea es... (Prov. VII, 4). His verbis ostendit Salomon qualiter debeamus...

    f. 10v

    Actes ou fragments d'actes en français • (XVe s.)
    DÉCORATION • Initiales filigranées (fin XIVe et XVe s.)
    JACOBUS DE VITRIACO, card. • Sermones ad status sive vulgares (collectio)
    LA BECQUANE (Ezechias de), notaire royal au Mans • Mention (XVIe s.)
    LE MANS (Sarthe). Acte (XVIe s.) • Copie fragmentaire
    LE TELLIER (Charles-Maurice), archev. de Reims • Possesseur
    MERCIER DUCHEMAIN (Jehain) • Signature (XVIe s.)
    Réclames ornées d'un encadrement à la plume
    RELIURE • Reliures XVIIe s.
    RELIURE • Reliure Veau brun ou fauve
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo