Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 7596A

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 7596A
Biblissima authority file
Date
  • XIIe siècle (milieu).
Language
  • Latin
Title
  • Chronica monasterii Savigniacensis sive tabula regum pontificumque ; Isidorus Hispalensis, Etymologiarum libri XX ; Hildebertus Cenomanensis, Carmina ; Nonius Marcellus, De conpendiosa doctrina ; Remigius Autissiodorensis, Commentarium in Martianum Capellam.
Agent
  • Preferred form
    • Isidore de Séville (saint, 0560?-0636)
    Role
    • Author
    Original form
    • Isidorus Hispalensis
    Other form
    • Isidorus Hispalensis (saint ; 0560?-0636)
    • S. Isidorus Hispalensis
    • Isidore de Séville (saint ; 0560?-0636)
    • ISIDORUS HISPALENSIS (s.)
    • ISIDORUS HISPALENSIS
    • Sancti Isidori Hispalensis
    • ISIDORE
    • Isidore de Séville (0560?-0636 ; saint)
    • Isidorus
    • Isidore de Séville
    • Isidori Hispalensis
    • Isidori
    • ISIDORUS HISPALENSIS (s)
    • Isidorus Hispalensis (?),
    • Isidore (Saint), de Séville
    • Isidore de Séville saint 0560?-0636
    • Isidor, de Sevilla, sant, ca. 560-636
    • Isidore, of Seville, Saint, d. 636
    • Isidoro, Santo, Arzobispo de Sevilla
    • Isidorus Hispalensis 560-636
    • Isidorus van Sevilla
    • Author: Isidorus, Hispalensis
    • Isidore
    • Isidore of Seville
    • Isodore of Seville
    • Isidore of Seville, c 560-636, Saint, Bishop of Seville
    • Isidore, of Seville, Saint, -636
    • Isidorus Hispalensis, 560?-636
    • Isidore de Séville (saint ; (0560?-0636)
    • Isidorus<Hispalensis>
    • Isidorus Hispalensis, 560-636
    • Isidorus, Hispalensis, 560-636
    • Isidore de Séville (saint)
    • Isidorus <Hispalensis> (560-636)
    • Isidore, of Seville, Saint, -636, author.
    • Isidore of Seville, Saint (-636)
    • Isidore de Séville (0560-0636)
    • Isidore de Séville (0560-0636) > Père de l'Eglise
    • Isidorus, Hispalensis (ca. 560-636)
    • Isidoro, Santo, Arzobispo de Sevilla, ca. 560-636
    • Isidorus <Hispalensis>
    • Isidoro de Sevilha, Santo, ca 560-636
    • Isidoro de Sevilha, Santo, ca 560-636 > , co-autor
    • Isidorus Hispalensis - ca. 570 - 636 - auteur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Hildebert de Lavardin (1056-1133)
    Role
    • Author
    Original form
    • Hildebertus Cenomanensis
    Other form
    • Hildebertus Lavardinensis (1056-1133)
    • HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep.
    • HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. Carmina
    • Hildebert de Lavardin
    • Hildebert de Lavardin (1056-1133)
    • Hildebert du Mans
    • Hildeberti
    • HILDEBERTUS CENOMANENSIS (de Lavardin)
    • HILDEBERTUS CENOMANENSIS
    • Author: Hildebertus, Lavardinensis
    • Hildebert of Lavardin, c 1056-1133/4, Bishop of Le Mans, Archbishop of Tours
    • Hildebert of Lavardin
    • Hildebert, Archbishop of Tours, 1056?-1133
    • Hildebertus Cenomanensis, Archbishop of Tours, 1056?-1133
    • Hildebert Archbishop of Tours (1056?-1133)
    • Hildebert de Lavardin ou Hildebert de Tours (1056–1133), évêque du Mans entre 1097 et 1125, archevêque de Tours de 1125 à sa mort
    • Hildebertus, Lavardinus, fl. 11-- > , co-autor
    • Hildebertus Lavardinensis - ca. 1056 - 1133 - auteur
    • Hildebertus Lavardinensis - ca. 1056 - 1133 - oorspronkelijke auteur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Nonius Marcellus (03..-03..)
    Role
    • Author
    Original form
    • Nonius Marcellus
    Other form
    • Nonius Marcellus 03..-03..
    • Nonio Marcelo
    • Nonius Marcellus, 4th cent.
    • Nonius Marcellus fl.4. Jh.
    • Author: Nonius, Marcellus
    • Nonius Marcellus, 4th century
    • Nonius Marcellus, 300-350
    • Nonius Marcellus (b. c. 300, d. c. 350), grammarian
    • Nonio Marcelo, s. IV d.C
    • Nonius
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Remi d'Auxerre (0841?-0908?)
    Role
    • Author
    Original form
    • Remigius Autissiodorensis
    Other form
    • Remigius Autissiodorensis (0841?-0908?)
    • Remigius Autissidorensis
    • Remi d'Auxerre (0841?-0908?)
    • Remi d'Auxerre
    • REMIGIUS AUTISSIODORENSIS
    • Remigii Autissiodorensis
    • Rémi d’Auxerre
    • Commentator: Remigius, Altissiodorensis
    • Author: Remigius, Altissiodorensis
    • Remigius of Auxerre, 841-908
    • Remigius of Auxerre
    • Remigius, of Auxerre, approximately 841-908
    • Remigius of Auxerre (approximately 841-908)
    • Remigius, Altissiodorensis, -908
    • Rémi, d'Auxerre, ?-880 > , co-autor
    • Rémi, d'Auxerre, ?-880, O.S.B.
    • Remigius Altissiodorensis - gest. 908 - auteur (dubium)
    • Remigius Altissiodorensis - gest. 908 - secundaire auteur
    • Remigius Altissiodorensis - gest. 908 - auteur
    • Remigius Altissiodorensis - gest. 908 - auteur glossen
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Savigny-le-Vieux. Abbaye de la Sainte-Trinité (1147-1790)
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Abbaye de Savigny
    Other form
    • Savigny (Abbaye de), diocèse d'Avranches
    • Abbaye de la Sainte-Trinité (Savigny-le-Vieux, Manche ; 1147-1790)
    • Abbaye cistercienne de Savigny
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Jean-Baptiste Colbert (1619-1683)
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Jean-Baptiste Colbert
    Other form
    • Colbert, Jean-Baptiste (1619-1683)
    • Colbert, Jean Baptiste (1619-1683)
    • Colbert (J.-B.)
    • Colbert
    • J.-B. Colbert
    • J.B. Colbert
    • Colbert, Jean-Baptiste
    • Abbaye Saint-Martin-des-Champs
    • Colbert (Jean-Baptiste)
    • Jean Bapstiste Colbert
    • COLBERT, Jean-Baptiste
    • Colbert , Jean Baptiste (1619-1683)
    • Colbert, Jean Baptiste (1619-1683)
    • Colbert, Jean-Baptiste (1619-1683)
    • Colbert, J.-B.
    • Jean-Baptiste Colbert,
    • Jean-Baptiste Colbert (1619-1683)
    •  Jean-Baptiste Colbert
    • Jean Bapstiste Colbert (1619-1683)
    • Colbert, Jean Baptiste (1619-1683). Ancien possesseur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Description
  • Contents:

    F. 1v-5v : Chronica monasterii Savigniensis (éd. partielle dans Recueil des historiens des Gaules et de la France, t. 18, Paris, 1878, p. 350-351).

    F. 6r-163v : Isidorus Hispalensis, Etymologiarum libri XX (éd. W.M. Lindsay, Oxford, 1911).
    F. 6r : Index librorum, inc. « Incipit breviarium Ysidori ispalensis episcopi de libris Aethimologiarum. Ut valeas que requiris cito in hoc corpore... ».
    F. 6ra-8rb : Epistolae Isidori et Braulionis.
    F. 6ra: Braulioni Isidori Epistola I, inc. « Domino meo et Dei servo Braulioni episcopo Ysidorus. Omni desiderio desideravi nunc uidere faciem tuam... » (ibid.).
    F. 6ra-va : Isidoro Braulionis epistola II, inc. « Epistola Braulionis ad Ysidorum. Domino meo et vero domino Christique electo Isidoro episcoporum summo Braulio servus inutilis servorum Dei. O pie domne... » (ibid.).
    F. 6vb : Braulioni Isidori Epistola III, inc. « Isidori Epistola ad Braulionem. Domino meo et Dei servo Braulioni episcopo Ysidorus. Quia te incolumem cognovi... » (ibid.).
    F. 6vb-7vb : Isidoro Braulionis epistola IV, inc. « Item epistola Braulionis ad Isidorum. Domino meo et vere Domino Christique electo Ysidoro episcoporum summo Braulio servus inutilis servorum Dei. Solet repleri leticia homo... » (ibid.).
    F. 7vb-8ra : Braulioni Isidori Epistola V, inc. « Item Ysidorus Braulioni. Domino meo et Dei servo Braulioni episcopo Isidorus. Tue sanctitatis epistole me in urbe Toletana... » (ibid.).
    F. 8ra : Braulioni Isidori epistola VI, inc. « Item Braulioni Isidorus. Domino meo et Dei servo Braulioni episcopo Ysidorus. En tibi sicut pollicitus... » (ibid.).
    F. 8ra : Capitula librorum, inc. « I. De disciplina et arte... » (ibid.).
    F. 8rb-163vb : Inc. « De disciplina et arte. Disciplina a discendo nome accepit... », expl. « ...quod interdum pro signo interdum pro cura adhibetur ut vis morbi ignis ardore siccetur ».

    F. 164ra- 165va : Hildebertus Cenomanensis, Carmina minora, inc. « Est aliquando bono bene... », expl. « ...effigiat tempusque sequens augm… in oris ».
    F. 164ra : Carmen 3 Cur bono male vel malo bene, inc. « Est aliquando bono bene... » (éd. A.B. Scott, Leipzig, 2001).
    F. 164ra : Carmen 5 Unde malum, inc. « Qui petis unde malum... » (ibid.).
    F. 164ra : Carmen 21 De tribus missis in natale Domini, inc. « In natale sacro sacre... » (ibid.).
    F. 164rb-va : Carmen 22 De casu huius mundi, inc. « Nuper eram locuples... » (ibid.).
    F. 164va : Carmen 23 De Ermafrodito, inc. « Dum mea me mater... » (ibid.).
    F. 164va-vb : Carmen 25 De lapsus mundis, inc. « Non bene discernis... » (ibid.).
    F. 164vb : Carmen 34 De plagis Egipti, inc. « Prima rubens unda... » (ibid.).
    F. 164vb-165rb : Carmina 39 I-II-III-IV De sacramento baptismatis, coniugii, altaris, inc. « Baptismalis quedam forma fuit... » (ibid.).
    F. 165rb-va : Carmen 40 Cur Deus homo, inc. « Ade peccatum que conveniens... » (ibid.).
    F. 165va Carmen Suppl. 5, inc. « Indicat hic venter... » (ibid.).

    F. 165va : Hildebertus Cenomanensis, Liber de querimonia et conflictu carnis et spiritus seu animae, « His anime septem tibi vindicat actus... », expl. « ...excedit sensus meritumque recondita mercem(s) » (éd. P. Orth, Wien, 2000).

    F. 165vb-166ra : Hildebertus Cenomanensis, Carmina minora.
    F. 165vb : Carmen 45 Versus cuius supra quare dominicum corpus in tres partes frangatur, inc. « Tollimur e medio fatis… » (éd. A.B. Scott, Leipzig, 2001).
    F. 165vb-166ra : Carmen 42 De XII lapidibus et nominibus filiorum Israel, « Ruben precedens in origine… » (ibid.).
    F. 166ra : Carmen 43 Versus cuius supra Gauffridum abbatem Vindocinensis ecclesie qui anulo et sandaliis utebatur episcopalibus, inc. « Ars asino submisit... » (ibid.).

    F. 166ra-170vb : Hildebertus Cenomanensis, Versus de mysterio missae, inc. « Scribere proposui quo mistica… », expl. « ...Filius asseritur totiens aspergere patrem » (PL 171, 1178-1188).

    F. 171ra : Hildebertus Cenomanensis, Carmina.
    Carmen 16 Ad Nepotem, inc. « Formula vivendi presto… » (éd. A.B. Scott, Leipzig, 2001).
    Carmen 75 De vinea evangelica, inc. « Vinea culta fuit… » (éd. B. Haureau, Mélanges poétiques d’Hildebert de Lavardin, 1882)
    Carmen 4 De humano semine, inc. « Susceptum semen… » (ibid.).

    F. 171ra-rb : Nonius Marcellus, De conpendiosa doctrina, inc. Liber I « Canatim suatim bovatim canuum et suum... », expl. « ...gigerium pecur. Buceria bovum greges » (éd. W.M. Lindsay, Leipzig, 1903, p. 58).

    F. 171rb-172vb : Remigius Autissiodorensis, Commentarium in Martianum Capellam (excerpta), inc. « Glabella nuditatis frontis inter supercilia... », expl. « ...mediatenus : usque ad medietatem. Libramentum Helyosol Helytoides. Oblicus : cursus a sole. Infuscare » (éd. C.E. Lutz, Leiden, 1962).

    Physical Description:

    France (Normandie).

    Écriture minuscule caroline d’une seule main. Le premier cahier (ajouté) transmettant la Chronica monasterii Savigniacensis a été écrit par d’autres mains : la première date du XIIe siècle, après 1135, mort de Henri I roi d’Angleterre (« Obiit Henricus rex Anglorum et dominus Normannorum cui successit Stephanus nepos eius qui tunc come Moretonii et Bononie erat », f. 3v) ; les f. 3r-4v ont été écrits plus tard, au XIVe s., la dernière référence étant l'année 1378 (f. 5va). Les f. 164ra-172vb ont été écrits par deux mains de la fin XIIe ou du début XIIIesiècle.
    Grandes initiales décorées à entrelacs végétaux, à l’encre bleue, rouge, verte et ocre : f. 8r, Disciplina (12 lignes) ; f. 20r, Rethorica (18 lignes) habitée par un animal ; f. 24r, Dialectica (10 lignes) avec têtes d’animaux. Initiales ornées à motifs végétaux à l’encre rouge, bleue et verte, de 5 à 10 lignes : f. 28v, Mathematica, et Arithmetica ; f. 30v, Geometrie ; f. 31r, Musica ; f. 33r, Astronomia ; f. 36r, Medicina ; f. 39r, Moyses ; f. 43v, Cronica ; f. 47r, Vetus ; f. 49r, Bibliotheca ; f. 50r, Cere ; f. 56r, Beatus ; f. 66r, Ecclesia ; f. 73v, Linguarum ; f. 83r, Origo ; f. 96v, Omnibus ; f. 107r, Mundus ; f. 109r, Aqua ; f. 112v, Terra ; f. 120r, De ; f. 127r, Pulvis (avec hampe se terminant par un fleuron) ; f. 136r, Rerum ; f. 145r, Primus ; f. 147r, Gigna ; f. 150v, Artium ; f. 159v, Primus.
    Initiales de couleur (rouge, bleu, vert et ocre).
    Aux f. 51v-52r, tables des cycli decennovennales.
    Diagrammes de consanguinité, « Schemata Stirpis Humanae » (f. 81v-82r) : de forme pyramidale, à l’encre rouge, verte et ocre (f. 81v) et de forme circulaire (168 mm), à l’encre brune, rouge, bleue et verte.
    Titres courants à l’encre brune. Rubriques en minuscule caroline et capitale rustique, à l’encre rouge, bleue et verte.
    Notes de lecture en minuscule caroline ou minuscule gothique, d’au moins quatre mains.
    Essais de plume (f. 1r) : table alphanumérique des valeurs alpha-epsilon et de leur correspondants latins ; « Ante LXX dies alleluia alleluia mater », en minuscule gothique ; « Ante sex dies Pasche venit Iohannes… » ; « Venerabili in Christo Patri… ».
    Titre « Liber sancti Isidori » (f. 1r).

    Parchemin.
    171 ff. (numérotés de 1 à 41 et de 43 à 172), précédés et suivis de trois gardes en papier.
    360 x 275 mm (justif. 275 x 186 mm).

    22 cahiers s’ouvrant sur le côté poil, tous quaternions sauf le cahier 1 (f. 1-5, un feuillet isolé plus un binion). Signature des cahiers en chiffres romains à l’encre brune, en bas de la dernière page, visible seulement pour les cahiers 3, 5-6, 10-11, 15 ; signature des cahiers ajoutée au crayon en chiffres arabes (1-23 pour les cahiers 1-22) dans la marge inférieure interne de la première page. Double foliotation : médiévale aux f. 8-74 (numérotés 1-66) à l’encre brune dans la marge supérieure du recto ; moderne en chiffres arabes (de 1 à 41 et de 43 à 172) à l’encre noire dans la marge supérieure externe du recto.
    Réglure à la mine de plomb (Muzerelle 1-1-11/0/0/C) ; piqûres visibles dans les marges supérieure et de gouttière ; 44 lignes sur deux colonnes.

    Demi-reliure du XIXe siècle sur ais de carton. Titre au dos en lettres dorées sur cuir bordeaux : « ISIDORI / HISP. / ETYMOLOGIAE ». Contre-gardes et gardes en papier.
    Aux f. 1r et 172v, estampille de la « Bibliothèque regia » identique au modèle Josserand-Bruno n° 5 (avant 1735).

    Custodial History:

    Le ms. a été copié en Normandie vers le milieu du XIIe siècle. Il a appartenu à l’abbaye de Savigny (cf. Bondéelle-Souchier, Bibl. cist., p. 281).
    Au XVIIe s., il était encore conservé dans la bibliothèque de la même abbaye : c’est l’item 33 de la liste des livres signalés par Du Molinet à Etienne Baluze en juin 1678 (cf. Delisle, Cab. Mss, I, p. 529). Le ms. fut demandé par Baluze pour la bibliothèque de Jean-Baptiste Colbert (1619-1683), où il arriva probablement avec d’autres mss le 21 janvier 1679. Au f. 1r, ancienne cote « Codex Colbertinus 1050 ».
    En 1732, le volume entra dans la Bibliothèque du roi, dont il porte la cote « Regius 420.2 ».


Place
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo