Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3415

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 3415
Biblissima authority file
Date
  • XIVe siècle
Language
  • Latin
Title
  • Thomas de Aquino, Scriptum super libro tertio Sententiarum.
Agent
  • Preferred form
    • Thomas d'Aquin (saint, 1225?-1274)
    Role
    • Author
    Original form
    • Thomas Aquinas (saint ; 1225?-1274)
    • Thomas de Aquino
    Other form
    • S. Thomas d'Aquin
    • S. Thomas de Aquino
    • THOMAS Aquinas (S.)
    • THOMAS D'AQUIN (S.)
    • Thomas d'Aquin (saint ; 1225?-1274)
    • תומס דה אקוינו
    • THOMAS DE AQUINO
    • Thomas Aquinas
    • Thomas d'Aquin
    • Thome
    • B. Thomas d'Aquinas
    • THOMAS DE AQUINO (s.), O.P.
    • Thomas d'Aquin (Saint)
    • Thomas, d'Aquin, saint, 1225?-1274
    • Thomas Aquinas, Saint, 1225?-1274
    • Thomas de Aquino 1225-1274
    • Thomas van Aquino
    • Tomàs, d'Aquino, sant, 1225?-1274
    • Tomás de Aquino, Santo, 1225?-1274
    • Author: Thomas, de Aquino
    • Scribe: Thomas, de Aquino
    • Aquinas, Thomas
    • Pseudo-Thomas Aquinas
    • Thomas Aquinas (1225-1274)
    • Thomas d'Aquin (saint ; 1225?-1274). Auteur présumé
    • Thomas d'Aquin (saint ; 1225?-1274). Commentateur
    • Thomas Aquinas OP
    • Thomas, Aquinas, Saint, 1225?-1274
    • Thomas Aquinas, 1225?-1274
    • Thomas d'Aquin (saint)
    • Thomas<de Aquino>
    • S. Thomas d’Aquin
    • Thomas <von Aquin, Heiliger> (1225-1274)
    • Thomas <von Aquino> (????-1297)
    • Thomas von Aquin
    • Aquinas, Thomas, 1225-1274
    • Thomas Aquinas, (b. c. 1225, d. 1274), Dominican theologian
    • Thomas Aquinas, Saint (1225?-1274)
    • Thomas d'Aquin (1225-1274)
    • Thomas, von Aquin, Heiliger, 1225-1274
    • Thomas <de Aquino>
    • Tomás de Aquino, Santo, 1225-1274, O.P.
    • Tomás de Aquino, Santo, 1225-1274 > , ant. bibliog.
    • Tomás de Aquino, Santo, 1225-1274 > , coment.
    • Tomás de Aquino, Santo, 1225-1274 > , impr.
    • Tomás de Aquino, Santo, 1225-1274 > , co-autor
    • Thomas de Aquino - 1225 - 1274 - auteur
    • Saint Thomas d'Aquin
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Abbaye Notre-Dame de Fontenay
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Abbaye Notre-Dame de Fontenay
    • Abbaye de Fontenay
    Other form
    • Fontenay (Abbaye de), diocèse d'Autun
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Jean-Baptiste Colbert (1619-1683)
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Colbert, Jean Baptiste (1619-1683)
    • Colbert
    Other form
    • Colbert, Jean-Baptiste (1619-1683)
    • Jean-Baptiste Colbert
    • Colbert (J.-B.)
    • J.-B. Colbert
    • J.B. Colbert
    • Colbert, Jean-Baptiste
    • Abbaye Saint-Martin-des-Champs
    • Colbert (Jean-Baptiste)
    • Jean Bapstiste Colbert
    • COLBERT, Jean-Baptiste
    • Colbert , Jean Baptiste (1619-1683)
    • Colbert, Jean Baptiste (1619-1683)
    • Colbert, Jean-Baptiste (1619-1683)
    • Colbert, J.-B.
    • Jean-Baptiste Colbert,
    • Jean-Baptiste Colbert (1619-1683)
    •  Jean-Baptiste Colbert
    • Jean Bapstiste Colbert (1619-1683)
    • Colbert, Jean Baptiste (1619-1683). Ancien possesseur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Description
  • Contents:

    F. 1a-298b : Thomas de Aquino, Scriptum super libro tertio Sententiarum (Stegmüller, Rep.comment.sent. n° 846 (III) [ms. non signalé] ; éd. M. F. Moos, Scriptum super sententiis magistri Petri Lombardi, Paris : P. Lethielleux, t. III, 1933, p. 1-1313 [numérotation des questions différente de celle du ms.]) ; cf. H. V. Schooner, Codices manuscripti operum Thomae de Aquino, Montréal : Presses de l’université de Montréal = Paris ; Vrin, 1985, t. III, p. 224 :
    « ‘Ad locum unde exeunt flumina revertuntur, ut iterum fluant’ Ecclesiastes I (1,7). Ex verbis istis duo possumus accipere [add. inter lin. : "attendere"], in quibus hujus tercii libri materia comprehenditur …-… corda nostra quasi psalterium his decem preceptis percutien omnium mortalium peccatorum feras in vobis [post corr. ‘nobis’] occidit et virtutes perficit, quibus ad vitam pervenitur eternam. In qua cum Christo vivamus per omnia secula seculorum, amen. [in marg. inf., eadem manu :] Explicit tercius fratris T[home] de Aquino, ordinis predicatorum » ;cf. P. M. Gils, « Textes inédits de saint Thomas : les premières rédaction du Scriptum super Tercio Sententiarum », dans Revue des sciences philosophiques et théologiques, t. 45, 1961, p.201-228, à la p. 210, note 34 : au f. 93b, dans la marge, se trouve la rédaction de S (‘socius’ de s. Thomas) qui a noté cette variante dans la marge inférieure du ms. autographe de s. Thomas (Vaticano, Bibl. apost. vat., Vat. lat. 9851, f.29vb) « vel aliter : quadrupliciter. Uno modo ipsa natura divinitatis unita humanae… quarto modo potest dici gratia unionis ad unionem disponens » alors que le texte principal porte la rédaction définitive « dupliciter » — ce fait lui permet d’induire l’existence d’un apographe fait sur l’autographe corrigé avant la diffusion de la rédaction définitive ;

    f. 298va-300b : [Tabula quaestionum (dist. 1-39 et 2-3 : ca. 280 + 28 quest.)] (des chiffres romains et arabes rouges, en marge des questions, renvoient, pour les dist. 1-4 et 2-3, à la numérotation des questions dans ce ms.) : « [in marg. : ‘D. 1a’] I. Utrum deum incarnari sit possibile. II. Utrum congruum incarnari fuerit …-… Utrum lex Moysi tantum manum cohibuerit. [f. 300b] Utrum lex ista justificavit vel occiderit. [Dist. 2] D. IIa. An angelica natura … Utrum duo individua. Utrum due » ;
    f. 300va-303b : [Tabula quaestionum (dist. 1-39 : ca. 472 quaest.)] (des chiffres arabes en marge des questions renvoient, pour les distinctions 1-23, à la numérotation de ce ms.) : « D. 1a. 1. Utrum possibile Deum incarnari fuerit. 2. Utrum congruum fuerit deum incarnari …-… Utrum lex vetus sit magis onerosa quam nova. Expliciunt questiones fratris Thome de Aquino super 3m sentenciarum ».

    F. 303va-vc : [Concordantia alphabetica] (40 themata) (non recensée par Stegmüller) : « De actione Christi : D. 18 q. 1. De adoptatione : D. X q. VII usque ad XII. …-… De ypostasi in dimiduo supposit : D. 6 q. 1,2,3,4. De ymaginibus : D. 9 q. VI ».

    Physical Description:

    Paris (?)
    Initiale émanchée à filigranes et antennes et I prolongés le long de la colonne de texte, avec vrilles (f. 1a, A, 40 mm). Initiales de 3 lignes, alternativement rouges et bleues, à filigranes et antennes de la couleur opposée. En marge, numérotation des questions, des réponses et des contradictions, peinte en rouge et bleu (Q, R + chiffre romain ; 9a [contra]). Titres courants et titres marginaux en couleur. Pieds-de-mouche en couleur. Titre courant à la mine de plomb et à l’encre rouge et bleue : D. au verso et n° de la distinction en chiffres romains (N.B. f. 241, le rubricateur a oublié l’encre bleue, montrant l’exécution en deux temps) ; (f. 48-202) au recto, coin sup. droit, n° de la distinction en chiffres arabes (dist. 6-27). — Nombreuses traces de relecture sur tout le volume ; le procédé relevé par P. M. Gils au f. 93b est utilisé au f. 50.

    — 27 cahiers réguliers de 12 ff., sauf le premier (3 ff. parch. bl. non ch. provenant sans doute du dern. cahier), sauf le cahier 3 de 10 ff. (ff. 13-22 : quinion) ; sauf le cahier 10 de 13 ff. (f. 95-107 : sénion avec f. 103 –bande de parch.- ajouté pour combler une lacune du texte), sauf le cahier 27 et dernier de 6 ff. (ff. 300-*305 : 300, 301=*305, 302=T, 303=|=304). — Signatures sur la prem. moitié du cahier (à la mine de plomb, I-VI puis a-f à partir de f. 35), une signature à l’encre rouge (I-VI) se trouve également (f. 83-119), mais a souvent été grattée ; signatures modernes au crayon sur le prem. f. (n° en chiffres arabes). — Réclames entre les rectrices de la marge inf. — Foliotation ancienne à l’encre brune en chiffres arabes (XVe s., ff. 96v-123v : « 96-122 » au verso, milieu marge supérieure).

    Parchemin. 303 feuillets. 240 × 175 mm. Réglure encadrante à la mine de plomb. — 2 colonnes de 33/41 lignes (les changements ne se font pas selon les cahiers) ; justification : 175 x 125 mm.

    Demi-reliure à dos de chagrin rouge au chiffre de Louis-Philippe en queue, à titre doré « S. THOMAE / AQUINATIS / SUMMA ». 1 garde marbrée et 1 gard. pap. bl. mod. à chaque plat. estampilles Josserand-Bruno type 4 : f. 1, 303v.

    Custodial History:

    Au f. 298, , à la suite de l'explicit, une main contemporaine a ajouté : « Explicit tercius fratris T[home] de Aquino, ordinis predicatorum [2e main] quem fecit scribi frater R. de Nogento [3e main :] pauper in peccunia propter quod littera prava, nichilominus constitit L sol. parisiensium et plus ».

    Ce manuscrit a fait partie des collections de la bibliothèque de l'abbaye de Fontenay. Au f. 303, ex-libris et cote XVe s. : «Liber scê marie de fôteto E.35 [ou G.35 ]». Catalogues : B.36 ; C.45.
    Il a ensuite appartenu à Colbertavant d'entrer à la bibliothèque royale en 1732.


Place
  • Preferred form
    • Paris (France) (?)
    Original form
    • Paris (?)
    Other form
    • Paris
    • Paris (France)
    • France (Paris)
    • Paris ( ?) : cf. Hans-Collas ― Schandel, p. 326
    • Paris ( ?).
    • France, Paris (?)
    • Lieu de copie : Paris
    • France, Paris ( ?)
    • France (Paris ?)
    • France, Paris
    • France (Paris )
    • France : Paris?
    • Chaillot
    • France (Paris).
    • Paris,
    • Paris ( ?)
    • Paris (?) (Hervieux éd. 1970, t. III, p. 176).
    • Paris (?) : le ms. a été vraisemblablement copié sur le ms. BnF, Latin 347 C exécuté à Paris
    • Paris (1378-1380)
    • France (Paris ?),
    • France (Paris?)
    • Paris.
    • Paris (vers 1375)
    • Paris ( ?), peut-être avec influence méridionale
    • Paris (Fichier Avril)
    • France, Paris ?
    • France [Paris ?]
    • Nord de la France, Paris (?)
    • Paris ?
    • Paris?
    • Paris Region
    • París
    • Parijs
    • Paris (région)
    • Paris (regió)
    • Paris (región)
    • [Paris]
    • Paris (parts A and B)
    • Paris, for the Archdiocese of Bamberg
    • P. Mauritius Enk, OSB St. Gall in Paris
    • Paris, Jesuit Collège de Clermont
    • Paris, Collège des Cholets
    • Paris, Jesuit College de Clermont
    • Paris, Collège de Navarre
    • Paris Jesuit College de Clermont
    • Paris, Jesuit College de Cleremont
    • Paris, France
    • Paris (FR)
    • [Paris (FR)]
    • Paris (II)
    • [Paris,
    • [Paris],
    • [Paris
    • [Parijs]
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo