Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3565
- Source
- Gallica (Bibliothèque nationale de France)
- Library
- Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
- Shelfmark
-
- Latin 3565
- Biblissima authority file
- Agent
-
-
- Role
-
- Author
- Original form
-
- ARNOLDUS LE BESCOCHIER
-
- Preferred form
-
- Durand de Saint-Pourçain (1270?-1334)
- Role
-
- Author
- Original form
-
- DURANDUS DE SANCTO PORCIANO, O.P.
- Other form
-
- Durandus de Sancto Porciano (1270?-1334)
- Durandus de Sancto Porciano
- Durandi
- Durand de Saint-Pourçain
- Durand de Saint-Pourçain (1270-75)
- Durandus de Sancto Porciano - ca. 1275 - 1334 - auteur
- Durand de Saint-Pourçain (1270?-1334)
- DURANDUS de SANCTO PORCIANO
- see more
- Biblissima portal
- Biblissima authority file
-
- Preferred form
-
- Godefroid de Fontaines (1250?-1308?)
- Role
-
- Author
- Original form
-
- GODEFRIDUS DE FONTIBUS
- Other form
-
- Godefridus de Fontibus (1250?-1308?)
- Godefroid de Fontaines
- Godefridus de Fontibus
- Godefridus de Fontibus - 1250 - 1308 - auteur
- GODEFRIDUS de FONTANIS
- Godefroi de Fontaines
- see more
- Biblissima portal
- Biblissima authority file
-
- Preferred form
-
- Guillaume de Mailly (12..?-12..?)
- Role
-
- Author
- Original form
-
- GUILLELMUS DE MALLIACO, O.P.
- Other form
-
- Guilelmus de Malliaco
- GUILLELMUS DE MALLIACO
- Guillelmus de Malliaco
- Guillaume de Mailly
- GUILLELMUS de MALLIACO
- Jean de Mailly
- see more
- Biblissima portal
- Biblissima authority file
-
- Role
-
- Author
- Original form
-
- JOHANNES DE ARDEMBURGO, O.P.
-
- Preferred form
-
- Nicolas de Byart
- Role
-
- Author
- Original form
-
- NICOLAUS DE BYARD, O.F.M.
- Other form
-
- Nicolaus de Byard
- Nicholas de Byard
- Nicolas de Byard (12..-13..)
- Nicolaus de Biard - ca. 13de eeuw - auteur
- Nicolas de Byart
- NICOLAUS de BIARD
- NICOLAUS de BYARD
- see more
- Biblissima portal
- Biblissima authority file
-
- Role
-
- Author
- Original form
-
- PETRUS DE SANCTO BENEDICTO, O.F.M.
-
- Role
-
- Author
- Original form
-
- RADULPHUS DE HOMBLONORIA
-
- Preferred form
-
- Robert de Sorbon (1201-1274)
- Role
-
- Author
- Original form
-
- ROBERTUS DE SORBONA
- Other form
-
- Sorbon, Robert de (1201-1274)
- Robert de Sorbon
- Robert de Sorbon (1201-1274)
- Author: Robertus, de Sorbona
- Robertus de Sorbona - 1201 - 1274 - auteur
- see more
- Biblissima portal
- Biblissima authority file
-
- Description
-
Contents:
Un manuscrit et deux fragments de manuscrits.
1 ¶, 2 ¶, 3 ¶, ont sans doute été réunis dès le XIV e s. : le f. 169 qui complète la 1 ere partie est de la même main que les ff. 216-227v. Au XV e s., les sermons ont été numérotés de 334 (f. 1) à 606 (f. 205) ; à la même époque, notes marginales et extraits des Pères d'une même main aux ff. 2v, 30v, 109, 144v, 145, 169v, 227v et signatures des cahiers de 2 ¶ et 3 ¶, à la suite de 1 ¶, par p.-t. Essais de plume aux ff. 100v et 112v (XV e s.), au f. 142v (fin XVI e s.), au f. 85 (XVIII e s.). — Au f. 109v, signature fin XV e s. : « de Bosco » ; au f. 219v, d'une main de même époque : « Iste liber apertinet Johannes Pougnant, clericus, verus possessor [ sic ]... ». Provient de la bibliothèque de Baluze.
F. 1-148v. Cf. J. B. Schneyer, Repert. lat. Serm. , VII, 1976, 573-585.
Pour certains, le titre a été ajouté à la fin par une main contemporaine
F. 1-75 « Ostendisti aurore locum... (Job XXXVIII, 12). Karissimi, consuetudo et curialitas... », « In Assumptione » (en marge) (1-1v) ; — « In nativitate Virginis. Sicut sol oriens mundo... (Eccli. XXVI, 21). Gloriosa Virgo, forma et illuminatio... », incomplet de la fin [DURANDUS DE SANCTO PORCIANO] ; cf. Hauréau, Notices, III, 86 ; Schneyer, Repert. lat. Serm., I, 821, n° 6 (1v-2v) ; — « Ad intelligentiam horum verborum : Ego dormio... (Cant. V, 2). Sciendum per doctrinam fidei... », « In vigilia Pasche », lié au sermon précédent (2v-3v) ; — « Compleverat Deus die sexto [sic]... (Gen. II, 2). Quantum ad sensum litteralem hec verba dicuntur... », « In vigilia Pasche » (3v) ; — « Ad vesperum demorabitur... (Ps. XXIX, 6). Exponit glossa hoc verbum de passione Domini... », « In vigilia Pasche » (3v-4v) ; — « Si consurrexistis cum Christo... (Col. III, 1). Quoniam bona familia sequi debet... », « 2a vel 3a dom. post Pascha » [GUALTERUS DE AQUITANIA] ; cf. mss. Latin 10473, f. 43-44v ; NAL 3097, f. 114v-115 ; peut-être le même que Gautier de Bruges, cf. Schneyer, Repert. lat. Serm., II, 105 (4v-5) ; — « Ingressus angelus ad eam... In verbis istis que scripta sunt Luc. I [28]... », « In Annuntiatione » (5-6v) ; — « Jhesum queritis Nazarenum... (Mc. XVI, 6). Hec verba Mar. ultimo cap. et sunt verba loquentis angeli... », « In vigilia Pasche et in die proprio » (6v-7) ; — « A[p]paruit enim gratia Dei... (Tit. II, 11). Karissimi, verba ista sunt epistole hodierne... » (7-7v) ; — « Aperuit [sic pro : Apparuit] enim... Glossa : per carnem ; Gratia Dei et salvatoris... », « In die Natalis, Circumcisionis et Epiphanie proprio » (7v-8) ; — « Rectorem te posuerunt... Karissimi, verba ista sunt scripta Eccli. XXXII [1]... », « In fine synodi et in electione » (8-8v) ; — « Et sic in Syon firmata sum... Verba ista scripta sunt Eccli. XXIV [15]... », « In Assumptione nostre Domine primus » (8v-9v) ; — « Et sic in Syon... In verbis istis beata Virgo... », « In Assumptione... » (9v-10v) ; — « Si ego Dominus et magister... (Joh. XIII, 14). Hec verba sunt neccessaria ad Christi commendationem... », « In Cena » (10v-11) ; — « Hoc sentite in vobis... (Phil. II, 5). Fidelis admonitio et utilis... », « In Ramis palmarum et qualibet die in passione » (11-11v) ; — « In ordinibus et synodo » (en marge), « Ipse autem Deus pacis... (I Thess. V, 23). Quattuor optat Apostolis [sic pro : Apostolus] in verbis istis... » (11v) ; — « Post Pascha. Nonne cor nostrum ardens erat... (Lc. XXIV, 32). Sicut a sole justicie oritur radius... » (11v-12) ; — « Omne quod natum est ex Deo ...(I Joh. V, 4). Ait Augustinus in sermone de sancto Vincentio... », « Explicit dom. post Pascha » (12-12v) ; — « Ad synodum » (en marge), « Quid est quod hoc [sic] audio de te ? ... (Lc. XVI, 2). Karissimi, verba ista scripta sunt in ewangelio beati Luce... » (12v-13v) ; — « Transite, transite per portas... Karissimi, verba ista scripta sunt Ysai. LXII, [10]... », « Explicit in synodo. Quod sequitur potest addi ad hoc precedens » (13v-14v) ; — « Transite per portas... Heu, hodie quidam non transeunt... », « Explicit in synodo. Sequitur hic prothema et additio ad predicta » (14v-15) ; — « Loquebantur pastores... (Lc. II, 15). Hic tria predicatoribus neccessaria... » (15) ; — « In die Ascensionis. Quis ascendet in montem Domini ?... (Ps. XXIII, 3). Karissimi, hodie sancta mater Ecclesia recolit... » (15-15v) ; — « Tu vero vigila... (II Tim. IV, 5). Karissimi, verba ista sunt verba Apostoli... », « Explicit in synodo » (15v-16) ; — « Visitasti terram... (Ps. LXIV, 10). Sermo de Virgine. Hec est illa terra... », « Explicit in conceptione Virginis vel Annunciatione vel aliis festis » (16-16v) ; — « Sacerdotes Domini vocabimini... (Is. LXI, 6). In verbis istis, karissimi, describitur animarum curati [sic]... », « Explicit in synodo » (16v-17v) ; — « Capite nobis vulpes parvulas... Karissimi, hec verba scripta sunt Cant. II, [15]... », « Explicit in synodo » (17v-18) ; — « Ministerium tuum imple... (II Tim. IV, 5). Verba sunt Apostoli secundum hystoriam loquentis... », « Explicit in synodo » (18) ; — « Sit Dominus Deus tuus benedictus... Karissimi, verba ista scripta sunt [II] Par. IX [8]... », « Explicit in ordinibus et synodo » (18-19) ; — « Quis ascendet in montem Domini... (Ps. XXIII, 3). Karissimi, verba ista sunt David prophete... », « Explicit in Ascensione », suivi d'une note (19-19v) ; — « Erat, supra .L., Jhesus eiciens demonum [sic]... (Lc. XI, 14). In verbis istis ad presens quatuor tanguntur... », « Explicit tertia dominica Quadragesime », suivi de plusieurs notes (19v-21) ; — « Custodi virum istum... (III Reg. XX, 39). Finis omnium ordinum est sacerdocium... », « Explicit in synodo et ordinibus » (21-21v) ; — « Fuit homo missus a Deo... (Joh. I, 6). Karissimi, verba ista ad litteram scripta... », « Explicit sermo pro religiosis » (21v-23v) ; — « Zelus, zelus domus tue... (Joh. II, 17). Zelus in Deo dicit excessum amoris... » (23v-24v) ; — « Jhesus autem fatigatus... (Joh. IV, 6). Nota quod quadruplex est fons... » (24v) ; — « Est autem Jerosolymis Probatica piscina... (Joh. V, 2). Notandum hic que sit hec piscina... » (24v-25) ; — « Dominica prima Quadragesime, populo. Ecce nunc tempus acceptabile... (II Cor. VI, 2). In verbis istis quatuor tanguntur... » (25-26) ; — « Ad ordines veris. Ecce nunc tempus... Karissimi, verba ista sunt Apostoli... » (26-26v) ; — « Isti sunt filii Sadoch... (Ez. XL, 46). Isti sunt filii Sadoch et justicie... », « Explicit ad ordines et synodum » (27-27v) ; — « Sermo ad ordines et ad synodum. Isti sunt filii... Karissimi, verba ista scripta sunt Ez. XL [46]... » (27v-28) ; — « Serve bone et fidelis... (Mt. XXV, 21). Karissimi, verba ista scripta sunt in ewangelio... », « Explicit in synodo » (28-28v) ; — « Serve bone... Tria facit, primo Dominus... », « Explicit in synodo » (en marge), suivi de notes (28v-29) ; — « Surgite, eamus... (Mt. XXVI, 46). Hic monet nos ad tria... » (29-29v) ; — « Deus pacis sanctificet vos... (I Thess. V, 23). Hec sunt verba Apostoli... », « Explicit in vigilia Pa[s]che vel in die » (29v) ; — « Illa que sursum est Jerusalem... (Gal. IV, 26). Tocius mundi machine tres sunt civitates... », « Explicit dom. quarta Quadragesime » (29v-30) ; — « Sanctificamini, cras comeditis... (Num. XI, 18). Hec est salubris admonitio... », « Explicit in vigilia Pasche vel die » (30-30v) ; — « Si ego lavi pedes... (Joh. XIII, 14). Tribus modis [nos] docet Dominus... », « Explicit in Cena, populo » (30v-31) ; — « Sicut exibuistis membra vestra... (Rom. VI, 19). In verbis istis que sunt congrua presenti tempori... », « Explicit in synodo et ordinibus » (31-31v) ; — « Dixitque Saul ad David... Verba ista scripta sunt I Reg. XVIII [17]... », « Explicit sermo de uno martyre ad religiosos et populum » (31v-32v) ; — « Est hic puer unus... (Joh. VI, 9). Primo tangitur puritas consciencie... », « Explicit dom. quarta Quadragesime » (32v-33v) ; — « Tulerunt lapides ut jacerent... (Joh. VIII, 59). In verbis istis quantum ad quattuor describitur... », « Explicit dominica in passione » (33v) ; — « Solliciti servare unitatem spiritus... (Eph. IV, 3). Vulgaliter [sic] dicitur : parum valet divicias congregare... », « Explicit ad synodum » (34-34v) ; — « Nolite errare... Verba ista scripta sunt Gal. VI [7]... », « Explicit ad synodum et de quolibet sancto vel sanctis et quolibet tempore » (34v-35) ; — « Bonum certamen certavi... (II Tim. IV, 7). In verbis istis ad commendationem beati Pauli... », « Explicit de s. Vincencio et quolibet sancto et Paulo » (35) ; — « In fide et lenitate... (Eccli. XLV, 4). In verbis istis commendatur beatus Bernardus... », « Explicit de quodam Ephiphano [sic] » (35-35v) ; — « Sic luceat lux vestra... (Mt. V, 16). Verba ista que olim dicta sunt a Christo... », « Explicit in consilio [sic] Senonensi et synodo » (35v-36) ; — « Vince in bono malum... (Rom. XII, 21). Sicut dux exercitus imminente bello... », « Explicit de s. Vincentio et do[minica] secunda post octavam Epiphanie et quod sequitur est de eodem » (36-36v) ; — « Vince in bono... Viso superius que sunt bona... », « Explicit de s. Vincentio et dom. 2a post octabas Epiphanie » (36v) ; — « Attendite vobis et universo gregi... (Act. XX, 28). In quibus verbis beatus Paulus prelatos Ecclesie excitat... », « Explicit in synodo » (36v-37) ; — « Ave gratia plena... (Lc. I, 28). Verba ista sunt angelica et euvangelica... », « Explicit in Annunciatione » ; cf. mss. Latin 3557, f. 265v-269 et 3565, f. 139-141 (37-38) ; — « Videte, vigilate... (Mc. XIII, 33). In hiis ergo verbis breviter instruitur quilibet prelatus... », « In synodo » (38-38v) ; — « Sermo in nativitate Virginis. Nativitas est hodie sancte Marie Virginis... » (38v-39) ; — « De sanctis Cosma et Damiano. Medici suscitabunt... (Ps. LXXXVII, 11). Karissimi, est hodie festum et sanctorum fratrum... » (39-40) ; — « De virgine Maria. Ostendisti locum suum aurore... (Job XXXVIII, 12). Hodie facit Dominus noster Jhesus Christus... », « Explicit de Assumptione » (40-40v) ; — « Ostendisti aurore... In quibus tria : assumentis curialitas... », « Explicit de Assumptione » (40v-41) ; — « Transibo in locum tabernaculi... (Ps. XLI, 5). Verba ista sunt verba David... », « Explicit de Assumptione » (41-41v) ; — « Tenuisti manum dexteram... (Ps. LXXII, 24). Tria placent et expediunt cuilibet viatori... », « Explicit de Assumptione » (41v) ; — [De s. Audoeno] « Auditu auris audivi te... (Job XLII, 5). Hec verba scripta sunt Job ultimo... » (41v) ; — « Audiam quid loquatur in me Deus... (Ps. LXXXIV, 9). Audoene, clavis celi et janua... », « Explicit de s. Audoeno » (42) ; — « De omni corde suo laudavit... (Eccli. XLVII, 10). Karissimi, in verbis istis commendatur talis... » (42) ; — « Dilexit Dominum qui fecit illum... (Eccli. XLVII, 10). In verbis istis beatus Cubertus redditur commendabilis... », « Explicit de s. Augustino [sic] » (42-42v) ; — « Crastina die erit vobis salus... Karissimi, verba ista scripta sunt I Reg. XI [9]... », « Explicit in vigilia Natalis ad religiosos » (42v-43v) ; — « Nescitis quod hii qui in stadio... (I Cor. IX, 24). Karissimi, verba ista sunt Apostoli... », « Explicit dom. prima Septuagesime, populo » (43v-44v) ; — « Obtulerunt puerum Hely... (I Reg. I, 25). Karissimi, in sancta matre Ecclesia... », « Explicit in die Purificationis » (44v-45v) ; — « Postquam impleti sunt dies purgationis... (Lc. II, 22). Glossa dicit : scriptum erat quod mulier... », « Explicit in die Purificationis » (45v-46) ; — « Propheta et sacerdos nescierunt... (Is. XXVIII, 7). Ebrietas multum est cavenda in clericis... » (46) ; — « Ecce quam bonum et quam jocundum... (Ps. CXXXII, 1). Karissimi, [in verbis istis, add. marg.] traditur forma bene vivendi... », suivi de deux notes (46-46v) ; « Ecce... Primo videamus de bono nature de quo Amos... » (46v-47) ; « Ecce... Primo videamus de bono nature de quo in Gen... » (47-47v) ; « Sermo tertius de bono fortune .Ecce... Viso de bono nature quod nos ligat... » (47v-48) ; « Sermo de bono gratie. Ecce... Viso de bono nature quod nos primo obligavit... » (48-48v) ; « Ecce... Visa divisione predicta quod primo bonum honestum... » (48v-49) ; « Ad synodum et religiosos. Ecce... Visa boni divisione, per bonum quod est bonum nature... » (49-49v) ; « Ecce... Viso de bono in se, videndum est... » (49v-50) ; « Ecce... In hiis verbis demonstratur status religionis... » (50-50v) ; « Ecce... Fratres karissimi, qui estis cari per naturam... » (50v) ; — « Dom. quarta Quadragesime. Eice ancillam et filium ejus... Verba ista scripta sunt Gal. IV [30]... » (50v-51v) ; — « In synodo et ad religiosos » ; « Obsecro vos itaque vi[n]ctus in Domino... (Eph. IV, 1). Karissimi, verba ista sunt Apostoli... » (51v) ; « Videte vocationem vestram... (I Cor. I, 26). Verba sunt Apostoli loquentis in persona Domini... » (51v-52) ; « Stelle dederunt lucem... (Bar. III, 34). In verbis istis describuntur sacerdotes... » (52-52v) ; « Fidelis est Deus... (I Thess. V, 24). Viso de vocatione divina... » (52v-53) ; « Vos autem estis genus electum... (I Petr. II, 9). In verbis istis describit[ur] status religiosorum... » (53) ; « Non enim vocavit nos Deus... (I Thess. IV, 7). Hic tria, primo liberalitas vocantis... » (53-53v) ; « Non enim... Viso de sanctificatione... » (53v) ; « Non enim... Viso de causa efficiente et materiali... » (53v) ; « Non enim... Viso de causa efficiente sanctificationis... » (53v-54) ; — « Ad religiosos » : « Fidelis Deus... (I Cor. I, 9). Hic tria : fidelitas, liberalitas... » (54) ; « Fidelis Deus... Viso de fidelitate Dei ad hominem... » (54-54v) ; « Fidelis Deus... Fidelitas hominis ad hominem... » (54v) ; — « Dominus Deus Hebreorum vocavit nos... (Ex. III, 18). Primo tangitur liberalitas Dei... » (54v) ; « Dominus Deus... Viso de diebus preteritis... » (54v-55) ; « Dominus Deus... Viso quomodo dies preteriti... » (55) ; — « De nativitate Domini. Pastores loquebantur ad invicem... (Lc. II, 15). Secundum illud Eccli. XXIV [26] : Transsite [sic] ad me... Betleem [sic] domus panis... » (55-55v) ; — « Sermo de oblatione » (en marge), « Nota quod in oblatione qua Dominus oblatus est... » (55v) ; — Thèmes de sermons : « Qui habet duas tunicas... Verba ista sunt Luc. III [11]... » (55v-56) ; « Paleas comburet igne... (Lc. III, 17). Nota quod mali dicuntur palee... » (56) ; « Et Jhesu baptizato... (Lc. III, 21). Cause quare Jhesus voluit baptizari... » (56) ; — « Sermo de b. Remigio pro cleris. Ille erat lucerna ardens... (Joh. V, 35). Et licet verba ista sint dicta in beato Johanne Baptista... » ; cf. avec var. Magister SALVATIUS, ms. Latin 14899, f. 108v (56-57v) ; — « Sermo de tranffiguratione [sic] et cruce. Assumpsit Jacobum, Petrum... (cf. Mc. IX, 1...). Karissimi, verba ista scripta sunt in ewangelio... » (57v-58) ; — « De cruce. Nota : Proposito sibi gaudio... (Hebr. XII, 2). Tria sunt que peccatorem alliciunt... » (58) ; — « Sermo de cruce. Michi autem absit gloriari... (Gal. VI, 14). Tria genera peccatorum in verbis istis excluduntur... » (58-58v) ; — « In ordinibus vel synodo. Omnia unctionis oleo consecrabis... Verba ista scripta sunt Ex. XL [9]... » (58v-59) ; — « Quidquid semel fuerit consecratum... Verba ista scripta sunt Levi. XXVII [28]... » (59) ; — « Sermo de sancto N. et in synodo. Ego autem sicut oliva... (Ps. LI, 10). In quibus commendatur beatus N. ...» (59-60) ; — « Ad synodum. Quid tu hic aut quasi quis hic ?... Verba ista scripta sunt Ysa. XXII [16], in quibus... » (60-60v) ; — « De nativitate Virginis. Veritas de terra orta est... (Ps. LXXXIV, 12). Verba sunt prophete loquentis de Virginis nativitate... » (60v-61) ; — « In nativitate Marie. Veritas... Hic redditur beata Virgo commendabilis... » (61-61v) ; — « In synodo » (en marge), « Rectorem posuerunt te... Karissimi, verba ista scripta sunt Eccli. XXXII [1]... » (61v-62) ; — « Sermo de s. Laurencio et Bartholomeo. Expoliavit se Jonathas tunica... (I Reg. XVIII, 4). Hec sunt verba cuilibet viro religioso... » (62-62v) ; — « Sermo in ordinibus Natalis Domini... Vocavi te nomine tuo... (Is. XLIII, 1). Assimilavi te... (Is. XLV, 4). Karissimi, verba ista sunt verba Ysaie prophete... » (62v-63) ; — « In ordinibus Quadragesime » (en marge), « Dominum elegisti hodie... (Deut. XXVI, 17). In lectione prima que sumpta est... » (63) ; — « Sermo in ordinibus Quadragesime. Dominus elegit te hodie... (Deut. XXVI, 18). Hec verba scripta sunt in lectione prima ordinum... » (63) ; — « Clamabunt ad Dominum... (Is. XIX, 20). Ad hoc enim quod valeat clamor... » (63-63v) ; — « Esto fidelis usque ad mortem... Karissimi, verba ista scripta sunt Apoc. II [10]... » (63v) ; — « Sermo ad religiosos et synodum et ordines » (en marge), « Religio munda et immaculata... (Jac. I, 27). Cum vir religiosus dicatur... » (63v-64v) ; — « Ad synodum. Videte ne quis vos seducat... (Mc. XIII, 5). Karissimi, verba ista sunt Christi previdentis... » (64v-65v) ; — « Sermo in Conceptione et Assumptione. Vide arcum et benedic... (Eccli. XLIII, 12). In laudibus sanctorum tribus utimur... » (65v-67) ; — « Sermo in vigilia Assumptionis... Vide arcum et benedic... Karissimi, hodie est festum beate Marie... » (67-68v) ; — « In translatione b. Dominici. Enoc placuit Deo... (Eccli. XLIV, 16). Quoniam aliquis religiosus licet bene moriginatus... » (68v-69v) ; — « Sermo de Johanne euvangelista. Aperi os tuum... (cf. Ps. LXXX, 11). Intentio predicantis verbum Dei... » (69v-70) ; — « Similem istum fecit... (Eccli. XLV, 2). Quando aliquis pictor... » (70-70v) ; — « In conversione s. Pauli. Vocabis me et ego respondebo... (Job XIV, 15). Quando aliquis dure audit... » (70v) ; — « Ad prelatos vel de apostolis. Pro patribus tuis nati sunt... (Ps. XLIV, 17.) Nota quando feodus alicujus terre... » (70v-71v) ; — « In assumptione Virginis. Astitit regina a dextris tuis... (Ps. XLIV, 10). Nota si aliquis rex magnus... » (71v-72) ; — « Sermo s. Martini. Coartor [autem e]duobus... (Phil. I, 23). Solet dici quod pauper non indiget... » (72-73) ; — « Dominica 19 et 20 et 21 et 22 et est generalis » (en marge), « Adaperiat Dominus cor vestrum... (II Mach. I, 4). Contingit aliquando quod unus bonus faber... » (73-73v) ; — « Dominica secunda Quadragesime » (en marge), « Mulier Chananea a finibus illius [sic] egressa... (Mt. XV, 22). Nota quando aliquis pauper vult loqui... » (73v-74v) ; — « Sermo de s. Vincencio et Laurencio... Probavit me quasi aurum... (Job XXIII, 10). Quando aliquis magnus dominus habet... » (74v-75).
F. 75-82 [PETRUS DE SANCTO BENEDICTO, Sermones communes], incomplet ; même série anonyme dans les mss. Latin 12421, f. 18-29v et 51v-62, et 18193, f. 11-17 et 30v-35v, et sous le nom de l'auteur dans le ms. Reims, Bibl. mun. 585, f. 214v-223 et 241v-252v ; la suite et le début de cette série se trouvent infra, f. 82v-98 et 163-169v ; cf. Hauréau, Notices, VI, 65-72 et pour les incipit, Schneyer, Repert. lat. Serm., IV, 795-801. « Sermo de euvangelistis » ; cf. Schneyer, n° 194 (75-75v) ; — [De eodem] ; cf. Schneyer, n° 195 (75v-76) ; — « Unius martyris » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 196 (76-77) ; — « Unius martyris » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 197 (77-77v) ; — « Unius martyris » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 198 (77v-78) ; — « Unius martyris » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 199 (78-78v) ; — « De uno martyre », incomplet de la fin ; cf. Schneyer, n° 200 (78v-79) ; — [De eodem] ; cf. Schneyer, n° 201 (79-79v) ; — « Unius martyris » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 202 (79v) ; — « Sermo de uno martyre » ; cf. Schneyer, n° 203 (79v-80v) ; — « De uno martyre et in Pasca » ; cf. Schneyer, n° 204 (80v-81) ; — [De eodem] ; cf. Schneyer, n° 205 (81-81v) ; — « [Unius] martyris » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 206 (81v-82).
F. 82-82v « Unius martyris » (en marge), « Venite benedicti patris mei... (Mt. XXV, 34). Consuetudo est quod in diebus magnarum sollempnitatum... » ; attribué à Pierre de Saint-Benoit par Schneyer, Repert. lat. Serm., IV, 797, n° 207.
F. 82v-98 [PETRUS DE SANCTO BENEDICTO, Sermones communes], suite de la série copiée aux ff. 75-82 ; cf. mss. Latin 12421, f. 42v-49v, 35-42v et 62-96 ; 18193, f. 24v-28v, 20v-24v et 35v-52 ; Reims 585, f. 233v-240, 227-233v et 252v-282, avec le nom de l'auteur ; pour la bibliographie et les incipit, cf. supra, f. 75-82 ; les sermons des ff. 90v-91 et 91v-98 sont attribués également à Nicolas de Byard ; cf. Hauréau, Notices, II, 95-99 et VI, 65-72 ; Schneyer, dans Arch. francisc. hist., LX (1967), 3-41. « De martyribus » ; cf. Schneyer, Repert. lat. Serm., IV, 795-801, n° 208 (82v) ; — « Sermo de martyribus » (titre en marge), lié au sermon |précédent ; cf. Schneyer, n° 209 (82v-83) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 210 (83-83v) ; — « De martyribus » (titre en marge), plus développé que dans les mss. cit. ; cf. Schneyer n° 211 (83v-84) ; — « [De uno] martyre » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 212 (84-84v) ; — [De martyribus] ; cf. Schneyer, n° 213 (84v-85) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 214 (85-86) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 215 (86-86v) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 216 (86v-87) ; — [De uno confessore] ; cf. Schneyer, n° 217 (87-87v) ; — [De eodem] ; cf. Schneyer, n° 218 (87v-88) ; — [De eodem] ; cf. Schneyer, n° 219 (88-88v) ; — [De eodem] ; cf. Schneyer, n° 220 (88v-89) ; — [De eodem] ; cf. Schneyer, n° 221 (89-89v) ; — [De eodem] ; cf. Schneyer, n° 222 (89v-90) ; — [De eodem] ; cf. Schneyer, n° 224 (90-90v) ; — [De eodem] ; cf. Schneyer, n° 225 (90v-91) ; — [De confessoribus] ; cf. Schneyer, n° 226 (91-91v) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 227 (91v-92) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 228 (92-93) ; — [De eisdem] ; suivi d'un court fragment ; cf. ms. Latin 12419, f. 135 ; Schneyer, n° 230 (93) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 231 (93-94) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 232 (94-94v) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 233 (94v-95) ; — [De virginibus] ; cf. Schneyer, n° 234 (95-96) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 235 (96) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 236 (96-96v) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 237 (96v-97) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 238 (97-97v) ; — [De eisdem] ; cf. Schneyer, n° 239 (97v-98).
F. 98-105 « Sermo domini decani Parisiensis de s. Laurentio et ss. m[artyrib]us. Veni mecum ut requiescas... (II Reg. XIX, 33). Sine me nichil potestis facere... (Joh. XV, 5). Ista verba secundo proposita dicit Dominus... » (98-99v) ; — « Sermo de s. Bartholomeo a domino cardinali » (en marge : « ...a domino decano parisiensi »), « Quid autem prodest homini... (Mt. XVI, 26). Memoria sancti cum laudibus Salomon... » (99v-101) ; — « Sermo de s. Genovefa a decano Parisius [sic]. Propter veritatem et mansuetudinem... (Ps. XLIV, 5). Nemo est dignissima creatura... » (101-102) ; — « Sermo decani Parisiensis ad vulpes [sic]. Erat Jhesus eiciens demonium... (Lc. XI, 14). In euvangelio hodierno. In ista quadragesima tempus est... » (102-103) ; — « Sermo decani Parisiensis de quarta [dom. in] Quadragesima. Gaudete in letitia qui in tristitia fuisti. Dicitur in Chaton [sic], qui legitur pueris... » (103-104) ; — « Sermo decani, prima dominica in passione. Qui ex Deo est... (Joh. VIII, 47). In ewangelio. Signum enim est quod talis... » (104-105).
F. 105-106 [JOHANNES DE ARDEMBURGO ?] « Sermo in Ramis palmarum a Johanne Dandebort. Dicite filie Syon... (Mt. XXI, 5). Actus activorum sunt indisposito paciente... » ; cf. J. Leclercq, dans Arch. d'hist. doctr. et litt. du M.A.., XIV (1943-1945), 151 n. 47, 155, 162-163 (105-106) ; « Collatio facta ab eodem. Dicite... Sicut hodie dictum fuit... » (106) ; cf. Schneyer, Repert. lat. Serm., III, 329.
F. 106-108v NICOLAUS DE NONANCURIA. « Sermo in cathedra Sancti Petri. Beatus vir qui non abiit... (Ps. I, 1). Beatus vir qui invenit... (Prov. III, 13), et ratio hec est quia, qui invenit sapientiam... », « Explicit in kathedra Sancti Petri sermo editus in presentia domini pape ab N. de Nonancort ».
F. 108v-163 « Ad synodum et ordines » (en marge), « Elegit Judas sacerdotes... (I Mach. IV, 42). Verba ista que dicta sunt de Juda Machabeo... » (108v-110) ; — « Ad synodum. Beneditionem [sic] dabit legislator... (Ps. LXXXIII, 8). Consuetudinis est quod [sic] inprobande quod volens facere... » (110-110v) ; — « Ad synodum » (en marge), « Qui bene administraverint... (I Tim. III, 13). Vulgaliter [sic] dicitur : Pulcrum [sic] servicium trahit panem... » (110v-111v) ; — « De virginibus » (en marge), « Quinque ex eis erant fatue... (Mt. XXV, 2). Communiter dicitur : Toz ne poent pas estre sages... » (111v-112v) ; — « Unius confessoris pro sacerdotibus » (en marge), « Ecce sacerdos magnus... In istis verbis sanctus M. ostenditur commendabilis... » (112v) ; — « In festo plurium martirum » (en marge), « Clamaverunt justi... (Ps. XXXIII, 18). Gallice dicitur : Besoin fet vielle troter... » (112v-113) ; — « In festo plurium martirum » (en marge), « Reddet Deus mercedem... (Sap. X, 17). Vulgaliter [sic] dicitur : Mout enuie a qui atent... » (113-114) ; — « De Omnibus sanctis. Laudemus viros gloriosos... (Eccli. XLIV, 1). In quibus verbis assignatur ratio presentis sollempnitatis... » (114-114v) ; — « De virginibus. Omnis gloria filie regis... (Ps. XLIV, 14). Verba ista sunt scripta in Ps. dicta de regis filiabus... » (114v) ; — « Sermo ad religiosas » (en marge), « Estote prudentes sicut serpentes... (Mt. X, 16). In quibus verbis monentur mulieres sancte ad duo... » (114v-115) ; — « De uno confessore » (en marge), « Implevit eum Dominus spiritu sapientie... (Eccli. XV, 5). Vulgus enim est consuetudinis quod paterfamilias... » (115-115v) ; — « De uno martire. Esto fidelis usque ad mortem ... (Apoc. II, 10). Consuetudo sapientum est communis cum aliquem volunt laudare... » (115v-116v) ; — « Sermo de una virgine. Mulier timens Deum... (Prov. XXXI, 30). Vulgaliter [sic] dicitur : Fatuus non videt quid facit... » (116v) ; — « De b. Martino et confessore quolibet » (en marge), « Ecce sacerdos magnus... In verbis istis commendatur beatus Martinus ad tria... » (116v-117) ; — « Sermo ad religiosos in visitatione prelati » (en marge), « Descendi in ortum meum... (Cant. VI, 10). Ecclesie prelatus debet esse sicut ortolanus... » (117-118) ; — « De una sancta » (en marge), « Species mulieris bone... (Eccli. XXVI, 21). Vulgaliter [sic] dicitur : Pou vaut biauté sanz bonté... » (118) ; — « Sermo de uno confessore. Os suum aperuit sapientia... (Prov. XXXI, 26). Vulgaliter [sic] dicitur : Sicut fatuus e(s)t iniquus debet timeri, ita... » (118-118v) ; — « Sermo de uno confessore. Vir fidelis laudabitur... (Prov. XXVIII, 20). In quibus verbis duo notantur : primo viri justi... » (118v) ; — « Sermo de Adventu. Levate capita vestra... (Lc. XXI, 28). In verbo isto notantur duo, scilicet salubris exortatio... » (118v-119v) ; — « Sermo de pluribus martiribus. Multe tribulationes justorum... (Ps. XXXIII, 20). Gallice dicitur : Au besoig voit l'en qui ami est... » (119v) ; — « Sermo de Adventu. Unanimes uno ore... (Rom. XV, 6). Vulgaliter [sic] enim est consuetudinis ut rex novus... » ; sans nom d'auteur, attribué à Guillaume de Mailly par Schneyer, Repert. lat. Serm., II, 483 (119v-120) ; — « Sermo de b. Johanne Baptista. Ecce mitto angelum meum... (Mt. XI, 10). Gallice dicitur : A sage segnor, sage mesenee... » (120-120v) ; — « Sermo dominica Adventus prima. Hora est jam nos... (Rom. XIII, 11). Vulgaliter [sic] dicitur : Qui mane non surgit... » [PETRUS DE SANCTO BENEDICTO] ; cf. Reims, ms. cit., f. 11-12 ; ms. Latin 16508, f. 3-4v, plus long ; Schneyer, op. cit., IV, 782, n° 4 (120v-121v) ; — « Sermo in Adventu. Salvatorem expectamus... (Phil. III, 20). In hoc verbo sunt tria consideranda... » (121v-122) ; — « Sermo ad synodum et ordines. Qui bene ministraverint... (I Tim. III, 13). Vulgaliter [sic] dicitur : Pulchrum servicium trahit panem... » (122-122v) ; — « Sermo de b. Johanne Baptista. Dirigite viam Domini... (Joh. I, 23). In verbis istis a beato Johanne tanguntur tria... » (122v-123) ; — « Sermo in vigilia Nativitatis. Cras egrediemini... (II Par. XX, 17). Vulgaliter [sic] dicitur : Multum affligitur homo... » ; sans nom d'auteur, attribué à Guillaume de Mailly par Schneyer, Repert. lat. Serm., II, 483 (123) ; — « De s. Stephano. Stephanus plenus gratia... (Act. VI, 8). In quibus verbis beatus Stephanus commendatur a tribus... » (123-123v) ; — « De b. Johanne evangelista. Nonquid [sic] ad preceptum tuum... (Job XXXIX, 27). In quibus verbis beatus Johannes commendatur... » (123v-124) ; — « De innocentibus. Innocentes et recti... (Ps. XXIV, 21). Consuetudo est in bellum contra adversarios... » (124) ; — « Sermo unius martiris. Usque ad mortem certa pro justicia... (Eccli. IV, 33). In quibus verbis tanguntur duo... » (124v-125) ; — « De s. Stephano. Cum esset Stephanus plenus gratia ac Spiritu sancto... (Act. VII, 55). In vulgali [sic] dicitur : Asseur boit qui son leit voit... » (125) ; — « Dominica in Sexagesima. Libenter gloriabor... (II Cor. XII, 9). Nota quod est infirmitas pene... » [PETRUS DE SANCTO BENEDICTO] ; cf. ms. Latin 16508, f. 39v-40 ; Schneyer, op. cit., IV, 785, n° 35 (125-125v) ; — « Dominica in Quinquagesima. Cecus sedebat juxta viam... (Lc. XVIII, 35). Vulgaliter [sic] dicitur : Il est mal balli qui n'est riches... » [IDEM] ; cf. Reims, ms. cit., f. 44v-45 ; ms. Latin 16508, f. 40-40v ; Schneyer, n° 36 (125v-126) ; — « Dominica in Septuagesima. Omnis qui in agone contendit... (I Cor. IX, 24). Glossa : ab omnibus que premium agonis... » (126-127v) ; — « Dominica in Sexagesima. Libenter gloriabor... (II Cor. XII, 9). In quibus verbis tanguntur tria... » (127v-128) ; — « Dominica in Quinquagesima. Quando factus fui vir... (I Cor. XIII, 11). In quibus verbis duo tangit hic Apostolus... » (128-128v) ; — « In die Ciner[um]. Convertimini a[d] me in toto corde... (Joel II, 12). In quibus verbis tanguntur tria peccatoribus neccessaria... » (128v-129) ; — « Dominica prima Quadragesime. Ecce nunc tempus acceptabile... (II Cor. VI, 2). In Eccli. [sic] dicitur : Omnia tempus habent (Eccl. III, 1). Gallice dicitur : Totes choses ont leur seson... » (129-129v) ; — « Ad synodum et ordines. Vos sacerdotes Domini vocabimini... (Is. LXI, 6). In verbo isto notantur tria... » (129v-130) ; — « Ad ordines. Deus pacis sanctificet vos... (I Thess. V, 23). In epistola hodierna. Circa quod notanda sunt tria... » (130-131v) ; — « Sermo ad ordines. Non enim vocavit nos Deus... (I Thess. IV, 7). Nec est mirum quia sapientis non est... » (131v) ; — « I(n)mitatores mei estote... (Eph. V, 1). Vulgaliter [sic] dicitur : Ce grant joe a la mere... » (131v-132v) ; — « Ad synodum et ordines. Venite filii, audite me... (Ps. XXXIII, 12). Verba ista scripta sunt in Ps., in quibus verbis... » (132v-133v) ; — « De uno confessore. Ecce sacerdos magnus... Fuit enim iste magnus sanctus... » (133v-134) ; — « Unius martiris. Beatus vir qui suffert temptationem... (Jac. I, 12). In verbis istis tanguntur duo... » (134) ; — « De una sancta. Non est talis mulier... (Judith XI, 19). Verba ista que dicta sunt de Judith... » (134-135) ; — « Prima dominica Adventus. Abiciamus opera tenebrarum... (Rom. XIII, 12). Consuetudo est in bellis, uno hostium devicto... » (135-136) ; — « Dominica [quarta] Adventus et ad ordines. Sic nos existimet homo... (I Cor. IV, 1). In quibus verbis tanguntur duo... » (136-136v) ; — « Dominica [quarta] Adventus et [ad] ordines. Sic nos existimet homo... In verbis istis Paulus instruit ordinandos... » (136v-137) ; — « Sermo, dominica in Septuagesima » (en marge), « Dixit dominus vinee procuratori... (Mt. XX, 8). Sicut dicitur [Eccl. III, 5] : |Tempus est amplexandi... », attribué à Arnoldus le Bescochier par Schneyer, Repert. lat. Serm., I, 353 (137-138) ; — « Dominica prima Adventus. Abiciamus opera tenebrarum... (Rom. XIII, 12). In hodierno evangelio recolit Ecclesia adventum Christi... » (138-139) ; — « In Annunciatione. Ave... », même sermon qu'au f. 37 (139-141) ; — « Si replete fuerunt nubes... (Eccl. XI, 3). In verbo isto continentur tria... » (141) ; — « Dominica tertia in Quadragesima. Erat Jhesus eiciens demo(mo)nium [sic]... (Lc. XI, 14). Gallice dicitur : Bonam dietam facit... » (141-141v) ; — « Dominica in Ramis. Hoc sentite in vobis... (Phil. II, 5). Vulgaliter [sic] dicitur : Nescit sanus qualiter est egro... » [NICOLAUS DE BYARD] ; cf. ms. Latin 13579, f. 91v (141v-143v) ; — « Sermo [in] dedicatione ecclesie vel in festis b. Marie. Sanctificavi domum hanc... Verba ista scripta sunt III libro Regum IX, [3]... » (143v-144v) ; — « Omnis gloria ejus filie regis... (Ps. XLIV, 14). Verba ista scripta sunt in psalmo illo... » (145) ; — « Omnemque medullam olei ac vini... Karissimi, verba ista scripta sunt Num. XVIII [12]... » (145-145v) ; — « Ad synodum. Solve, inquit, calciamentum... Karissimi, verba ista scripta sunt Yosue [sic] V [16]... » (145v-146v) ; — « De s. Michaele ad religiosos. Ecce Michael unus de principibus... Karissimi, verba ista scripta sunt Dan. X [13]... » (146v-147v) ; — « [De s. Francisco] ad religiosos » (en marge), « Creavit Deus hominem... (Gen. I, 27). Secundo De Anima, data est unicuique vis... » (147v-148) ; — « De sancta ffide [sic] sermo ad moniales... Sicut sol oriens mundo... (Eccli. XXVI, 21). In verbis istis commendatur beata fides a tribus... » (148-148v) ; — « [De] s. Dionysio ad religiosos » (en marge), « Animam meam porto... (Job XIII, 14). In hiis tria considero : actum, objectum... » (148v) ; — « In festo unius apostoli. Ad omnia que mitam [sic] te... (Jer. I, 7). Aliquando est tacendum propter auditoris infirmitatem... » (148v-149) ; — « Plurium apostolorum » (en marge), « A finibus terre laudes audivimus... (Is. XXIV, 16). Instruimur non audire verba...» (149) ; — « De uno apostolo. Legatus fidelis... (Prov. XIII, 17). Nota : sanitas spiritualis circa tria acquiritur... » (149) ; — « Sermo de uno martire. Defecit in dolore vita... (Ps. XXX, 11). Ignis autem in altari semper ardebit... (Lev. VI, 12). Sed heu ! Quia deficit hodie per divinam divisionem... » (149-149v) ; — « Justorum semita quasi lux... (Prov. IV, 18). Jam non estis hospites... (Eph. II, 19). Secundo crescere debet... » (149v) ; — « De quolibet sancto ad religiosos » (en marge), « Tenuisti dexteram manum... (Ps. LXXII, 24). Hec verba viro religioso sunt neccessaria... » (149v-150) ; — « Vox turturis audita... (Cant. II, 12). Quod est auditus quatuor, scilicet est penitentie... » (150-150v) ; — « De s. Audoeno » (en marge), « Auris bona audiet... (Eccli. III, 31). Ad hoc quod aliquis proficiat... » (150v) ; — « De ss. Felice et Audoeno martiribus » (en marge), « [J]ustorum semita quasi lux... (Prov. IV, 18). Hic commendentur martires isti... » (150v-151) ; — « De b. Augustino et b. Egidio » (en marge), « Quam, scilicet sapientiam, sine fictione didici... (Sap. VII, 13). Sicut ad proficiendum in virtute requiruntur tria... » (151) ; — « Auris dextra est... », suite du sermon « de s. Audoeno » décrit au f. 150v (151-151v) ; — « Quam sine fictione didici... Primo tangitur disciplina cognitionis... » (151v-152) ; — « Serve bone et fidelis... (Mt. XXV, 21). Hic duo facit... » (152-152v) ; — « De b. [Cu]berto » (en marge), « De omni corde suo laudavit... (Eccli. XLVII, 10). Inter cetera que sunt in hac vita... » (152v-153) ; — « Protulit terra herbam... (Gen. I, 12). Aperta sunt prata... (Prov. XXVII, 25). Prata sunt ad occulos [sic] delectandum... » (153-153v) ; — « De nativitate b. Marie virginis » (en marge), « Protulit terra herbam... Karissimi, hec verba scripta sunt in Gen. ... » (153v-154v) ; — « In die post nativitatem b. Marie » (en marge), « Protulit terra... Triplici de causa ingeniavit natura... » (154v-155) ; — « De nativitate Virginis » (en marge), « Protulit terra... In herba virenti faciente semen etc. Virgo Maria, quia herba virens... » (155-155v) ; — « De nativitate Virginis » (en marge), « Fecit Bezelel archam... (Ex. XXXVII, 1). Viso de materia arche, continentia... » (155v-156v) ; — « Fecit Beseleel archam... Karissimi, verba hec sunt in quibus exprimitur forma... » (156v-157) ; — « Sermo ad religiosos. Fecit Beseel [sic]... Karissimi, verba ista scripta sunt in quibus verbis continentur... » (157-158) ; — « Ad synodum et ordines » (en marge), « Sanctificati sunt sacerdotes... Karissimi, verba ista scripta sunt I Par. XV [14]... » (158-158v) ; — « Sanctificati sunt... Karissimi, verba ista scripta sunt I Par. XV... » (158v-159) ; — « Sanctificati sunt... Karissimi, verba ista scripta sunt ibi... » (159-159v) ; — « Beati Romani » (en marge), « Labora sicut bonus miles... (II Tim. II, 3). Karissimi, commendatur in verbis istis beatus Romanus a tribus... » (159v-160) ; — « De Omnibus sanctis » (en marge), « Gloria hec est omnibus sanctis... (Ps. CXLIX, 9). Sicut rex terrenus solet facere... » (160-160v) ; — « [De ss. Petro et] Paulo » (en marge), « Venite ad me qui laboratis... (Mt. XI, 28). Licet hec verba conveniant omnibus sanctis... » (160v-161) ; — « Voca operarios... (Mt. XX, 8). In quibus tria : liberalis invitacio... » (161) ; — « Sermo de sacerdotibus et synodo » (en marge), « Nonquid [sic] nosti ordinem... (Job XXXVIII, 33). Karissimi, verba sunt Job, que possunt ad presens... « (161-162) ; — « Nunquid nosti... Karissimi, verba sunt Job, in quibus tria... », suivi d'une note sur « Saphirus » (162) ; — « Nonquid [sic] nosti... Hic tria : ordinantis sapientia... » (162-162v) ; — « Sermo ad ordines » (en marge), « Nunquid nosti... Verba sunt que ad presens anagogice... » (162v-163).
F. 163-169v [PETRUS DE SANCTO BENEDICTO], Sermones communes, début de la série de sermons copiés aux ff. 75-82 et 82v-98 ; cf. mss. Latin 12421, f. 1-2, 4-7v, 2v-4, 7v-18 ; 18193, f. 1-1v, 3-5, 1v-2v, 5-11 ; Reims 585, f. 202-203, 204-207, 203-204 et 207-214v, avec le nom de l'auteur ; pour la bibliographie, cf. supra, f. 75-82. « Incipit commune sanctorum » (en marge) (163) ; — « De apostolis » ; cf. Schneyer, op. cit., IV, 795-801, n° 183 (163-164) ; — « ... — ... Explicit de quibuslibet sanctis, maxime apostolis » ; cf. Schneyer, n° 184 (164-164v) ; — « Sermo de apostolis » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 185 (164v-165v) ; — « De apostolis » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 187 (165v-166) ; — « De ap[ostolis] » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 188 (166-167) ; — « [De] apostolis » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 189 (167-167v) ; — « De apostolis et sermo generalis » (titre en marge) ; cf. Schneyer, n° 190 (167v-168) ; — « De eodem » ; sermon amputé d'une grande partie après le prologue ; cf. Schneyer, n° 192 (168) ; — « [De] euvangelistis » (titre en marge) « ... — ... Facies ejus sicut nigredo olle » ; cf. Schneyer, n° 193 (168v-169v), avec renvoi au f. 75 : « Queratur sermo ille : Quatuor sunt minima terre... (Prov. XXX, 24), et tunc habebitur commune sanctorum per ordinem ad signum tale [...] ».
F. 170-200v Paraphrase du De tribus dietis de Robert de Sorbon ; cf. pour incipit et bibliographie, la notice du ms. Latin 3419, f. 120-179v.
F. 200v-205v Sermons. « De b. Virgine » (en marge), « Sicut lilium inter spinas... (Cant. II, 2). Dominus omnium dilexit eam... (Sap. VIII, 3), et hec per Hester que, quia pulcrior [sic]... » (200v-202) ; — « Sermo de s. Maria » (en marge), « Sapientia edificavit domum... (Prov. IX, 1). Sicut videmus quod sapiens edificator... » (202-203) ; — « De b. Virgine » (en marge), « Multe filie congregaverunt... (Prov. XXXI, 29). Divicie salutis sapientia et scientia... » (203-204) ; — « In festo Philippi et Jacobi » (en marge), « Tanto tempore vobiscum sum... (Joh. XIV, 9). Bonum theuma in festo Philippi et Jacobi... » (204-205) ; — « In festo crucis » (en marge), « Bajulans sibi crucem... (Joh. XIX, 17). Notandum quod triplex est crux... — ...signum crucis... », incomplet par lacune matérielle. Réclame : « cum fide et timore » (205-205v).
F. 206-216 Questions sur les Sentences, concernant le mariage et la résurrection ; cf. Petrus Lombardus, Sententiae, L. IV, d. 26-44. « Sequitur de conjugio. Utrum sit de jure naturali, a quo sit institutum... — ... et per consequens tandem defficit ».
F. 216v-219 Quodlibet anonyme. « Queritur utrum Christus in quantum homo sit Filius Dei adoptivus... — ... per baptismum » (216v) ; — « Queritur utrum bonum a[m]oris vel virtutis consistat in actu interiori... — ... meremur » (217-218v) ; — « Queritur utrum factum [sic] habitus intellectuales sufficienter dividantur per quinque... — ... ad rationes » (218v-219).
F. 219-221 GODEFRIDUS DE FONTIBUS, Quodlibet XII, fragment. [Q. 3] « Utrum prelatus superior possit ab inferiori amovere... » (219) ; — [Q. 4] « Utrum nullo facto statuto de posse cedere, prelatus possit cedere... » (219v) ; — [Q. 2] « Godefridus » (en marge), « Utrum habens conscientiam de aliquo possit facere contra conscientiam illam... » (219v-220v) ; — [Q. 6] « Godefridus. Utrum liceat magistro in theologia recusare questionem in dispositione de quolibet... » (220v-221) ; — [Q. 7] « Godefridus. Utrum negociatio liceat clericis... » (221) ; — [Q. 9] « Godefridus. Utrum princeps non eiciens [sic] usurarios de terra sua peccet... — ... usurarii » (221). Rédaction abrégée, différente de celle de l'édition J. Hoffmans, Louvain, 1932, Les Philosophes belges, V, 93-100, 83-92, 105-111, 114-118 ; cf. Glorieux, Litt. quodl., I, 163-164.
F. 221v-224 EUSTACHIUS DE GRANDICURIA
F. 221v-223 Quodlibet II, fragment. [Q. 1] « Eustachius » (en marge), « Demersi in mari sint sepeliandi... » (221v) ; — « Eustachius. Utrum liceat sacerdotibus confiteri vicarios vel propinquos... » (221v) ; — [Q. 3] « Eustachius » (en marge), « Sacerdos s[c]it peccatum alterius ex relatione alterius... » (221v) ; — [Q. 4] « Eustachius. Sacerdos habet subditum obligatum ex debitis... » (221v-222) ; — [Q. 5] « Eustachius. Rex voluit habere subventionem ab Ecclesia... » (222) ; — [Q. 6] « Eustachius » (en marge), « Utrum clericus serviens prelato... » (222-222v) ; — « Eustachius. Quidam non indiget, utrum liceat repetere debito... » (222v) ; — [Q. 7] « Eustachius. Utrum excommunicatus majori excommunicatione... » (222v) ; — [Q. 8] « Eustachius. Utrum canonici seculares intrantes ecclesiam ad recipiendas distributiones... » (222v-223) ; — [Q. 10] « Eustachius. Utrum liceat celebrare conceptionem beate Marie... — ... de Spiritu sancto » (223). Cf. Glorieux, op. cit., II, 82-83. Rédaction plus développée que celle contenue dans le ms. Latin 15850, f. 35v-36.
F. 223-224 Quodlibet. « Eustachius. Utrum peccet theologus recusans in dispositione de quolibet questiones tangentes prelatos... » (223) ; — « Eustachius » (en marge), « Quis de duobus dignis licentiarum debet proponi preminens in precando vel disputando... » (223-223v) ; — « Eustachius » (en marge), « Quidam religiosus impetravit in curia privilegium eligendi confessorem ydoneum secularem... » (223v) ; — « Eustachius » (en marge), « Religiosus fecit factum enorme ex quo domus scandalizata est nec s[c]it quis fecit nisi solus ille et cui confessus est... » (223v) ; — « Eustachius » (en marge), « Que religio sit perfectior recipientium offerendas vel non recipientium... » (223v) ; — « Eustachius » (en marge), « Utrum aliquis sit perfectus in prudentia qui non est perfectus in scientia... » (224) ; — « Eustachius » (en marge), « Utrum aliquis ex karitate teneatur diligere plus bonum commune quam seipsum... — ... pro bono communi » (224).
F. 224-226 GODEFRIDUS DE FONTIBUS, Quodlibet XII, fragment. [Q. 11] « Godefridus. Utrum ex precepto teneantur homines jejunare tempore Adventus... » (224) ; — [Q.12] « Godefridus. Aliquis solus scit fratrem esse in peccato... » (224-224v) ; — [Q. 13] « Godefridus » (en marge), « Aliquis commendat pecuniam ad tertium... » (224v) ; — [Q. 14] « Godefridus » (en marge), « Aliquis protervus habet de bonis simplicis viri... » (224v) ; — [Q. 15] « Godefridus » (en marge), « Aliquis petit pecuniam ab eo qui nihil sibi debet... » (224v-225) ; — [Q. 16] « Godefridus. Aliquis inventus occisus in via... » (225) ; — [Q. 17] « Godefridus. Utrum licitum sit retinere columbaria... » (225) ; — [Q. 18] « Godefridus » (en marge), « Utrum liceat laico audienti confessionem in casu neccessitatis revelare... » (225-225v) ; — [Q. 19] « Godefridus » (en marge), « Utrum status nichil habentium religiosorum sit perfectior aliquid habentium mendicantium et apostolorum... — ... uti alienis » (225v- 226). Rédaction abrégée, différente de celle de l'édition J. Hoffmans, op. cit., V, 120-154 ; cf. Glorieux, op. cit., I, 164-165.
F. 226v-227v Questions théologiques : « Queritur utrum Deus possit facere quod homo ex puris naturalibus non posset peccare... — ... 72 c. Explicit magister de Prato Monstrato (?) » (226v-227) ; — « Queritur que sit major obligatio an illa ad quam obligat votum aut illa ad quam obligant precepta Decalogi... — ... precepta servanda » (227-227v).
Physical Description:
Parchemin. 227 ff. précédés et suivis de 3 ff. garde papier moderne, à 2 colonnes. 230 × 175 mm. Demi-reliure basane brune refaite au chiffre de Charles X. Titre doré au dos sur pièce rouge : «SERMONES ».
Incipit du lemme bibliqueA finibus terrae laudes audivimus ... (Is. XXIV, 16).
IncipitInstruimur non audire verba...
f. 149
Incipit du lemme bibliqueAbjiciamus ergo opera tenebrarum ... (Rom. XIII, 12).
IncipitConsuetudo est in bellis uno hostium devicto...
f. 135
IncipitIn hodierno evangelio recolit Ecclesia adventum Christi in mundum...
f. 138
Incipit du lemme bibliqueAd intellegentiam horum verborum : Ego dormio et cor meum ... (Cant. V, 2)
IncipitSciendum per doctrinam fidei catholicae...
f. 2v
Incipit du lemme bibliqueAd omnia quae mittam te ibis ... (Jer. I, 7).
IncipitAliquando est tacendum propter auditoris infirmitatem...
f. 148v
Incipit du lemme bibliqueAd vesperum demorabitur fletus ... (Ps. XXIX, 6)
IncipitExponit glossa hoc verbum de passione Domini, quia est fidelibus materia flendi...
f. 3v
Incipit du lemme bibliqueAdaperiat Dominus cor vestrum ... (II Mach. I, 4).
IncipitContingit aliquando quod unus bonus faber posuit cum magna diligentia...
f. 73
Incipit du lemme bibliqueAdducentur regi virgines post eam ... (Ps. XLIV, 15).
IncipitConsuetudo est quod homines quando volunt intrare ad festum...
f. 97
Incipit du lemme bibliqueAdstitit regina a dextris tuis ... (Ps. XLIV, 10).
IncipitNota : si aliquis rex magnus desponsasset sibi aliquam nobilem...
f. 71v
Incipit du lemme bibliqueAdsumpsit Jesus Petrum, Jacobum et Johannem ... (Mt. XVII, 1).
IncipitCarissimi, verba ista scripta sunt in evangelio beati Matthaei, in quibus verbis...
f. 57v
Incipit du lemme bibliqueAdtendite vobis et universo gregi ... (Act. XX, 28).
IncipitIn quibus verbis beatus Paulus praelatos Ecclesiae excitat ad adtentionem...
f. 36v
Aliquis commendat pecuniam ad tertium...
f. 224v
Aliquis invenitur occisus in via, occisor nescitur, judex ad inquirendum...
f. 225
Aliquis petit pecuniam ab eo qui nihil sibi debet...
f. 224v
Aliquis protervus habet de bonis simplicis viri qui non potest habere...
f. 224v
Aliquis solus scit fratrem esse in peccato et credit...
f. 224
Incipit du lemme bibliqueAnimam meam porto in manibus ... (Job XIII, 14).
IncipitIn his tria considero : actum, objectum...
f. 148v
Incipit du lemme bibliqueAperi os tuum et implebo ... (cf. Ps. LXXX, 11)
IncipitIntentio praedicantis verbum Dei debet supra duo versari...
f. 69v
Incipit du lemme bibliqueAperuit os ejus ... (Eccli. XV, 5)
IncipitDominus ipse est sicut nutrix quae pascit puerum...
f. 90v
Incipit du lemme bibliqueApparuit enim gratia Dei Salvatoris nostri ... (Tit. II, 11).
IncipitCarissimi verba ista sunt epistolae hodiernae secundum usum Parisiensis...
f. 7
Incipit( Apparuit ...) Glossa : per carnem. ( Gratia ...) id est Deus et Salvator noster scilicet Dei Filius...
f. 7v
Incipit du lemme bibliqueAudiam quid loquatur in me Deus ... (Ps. LXXXIV, 9).
IncipitAudoene, clavis caeli et janua paradisi...
f. 42
IncipitHaec verba in Psalmo. In quibus verbis istis...
f. 42
Incipit du lemme bibliqueAuditu auris audivi te ... (Job XLII, 56).
IncipitHaec verba scripta sunt Job ultimo quae sunt verba ad ejus commendationem...
f. 41v
Incipit du lemme bibliqueAuris bona audiet cum omni concupiscentia sapientiam ... (Eccli. III, 31)
IncipitAd hoc quod aliquis proficiat per auditum requiritur bona dispensatio organi...
f. 150v
Incipit du lemme bibliqueAve gratia plena ... (Lc. I, 28).
IncipitVerba ista sunt angelica et evangelica. In quibus verbis beata Virgo commendabilis...
f. 37 et 139
Incipit du lemme bibliqueBajulans sibi crucem ... (Joh. XIX, 17).
IncipitNotandum quod triplex est crux : prima est crux paenitentiae...
f. 205
Incipit du lemme bibliqueBeati qui persecutionem patiuntur ... (Mt. V, 10).
IncipitVulgariter dicitur QUE COART MARCHEANT NE GAINRA JA GRANT CHOSE, ideo Deus ut magnanimes nos faciat...
f. 82v
Incipit du lemme bibliqueBeati sunt servi illi ... (Mt. XII, 37).
IncipitVulgariter dicitur QUE BUEN ATENT QUI PAR ATENT, et ideo Dominus qui non vult...
f. 94v
Incipit du lemme bibliqueBeatus quem elegisti et adsumpsisti ... (Ps. LXIV, 5).
IncipitCommune esse solet hominibus ut hoc quisque verificet in alio...
f. 88v
Incipit du lemme bibliqueBeatus vir qui non abiit in consilio ... (Ps. I, 1).
IncipitBeatus vir qui invenit sapientiam ... (Prov. III, 13). Et ratio haec est quia qui invenit sapientiam...
f. 106
Incipit du lemme bibliqueBeatus vir, qui suffert temptationem ... (Jac. I, 12).
IncipitIn verbis istis tanguntur duo ad commendationem istius benedicti martyris...
f. 134
Incipit du lemme bibliqueBenedictionem dabit legislator ... (Ps. LXXXIII, 8).
IncipitConsuetudinis est improbandae quod volens facere sermonem...
f. 110
Incipit du lemme bibliqueBonum certamen certavi ... (II Tim. IV, 7).
IncipitIn verbis istis ad commendationem beati Pauli tanguntur tria, scilicet mentis adfectus...
f. 35
Incipit du lemme bibliqueCaecus quidam sedebat juxta viam ... (Lc. XVIII, 35).
IncipitVulgariter dicitur : IL EST MAL BALLI QUI N'EST RICHES ET NE SE SOIT CONTENIR, ideo docet Scriptura pauperem...
f. 125v
Incipit du lemme bibliqueCapite nobis vulpes parvulas ... (Cant. II, 15)
IncipitCarissimi, haec verba scripta sunt Cant. II et sunt verba Domini...
f. 17v
Incipit du lemme bibliqueCertamen forte dedit illi ut vinceret ... (Sap. X, 12).
IncipitDominus Jesus Christus videtur esse quasi sapiens princeps militiae qui prudenter...
f. 76
Incipit du lemme bibliqueClamabunt ad Dominum a facie ... (Is. XIX, 20).
IncipitAd hoc enim quod valeat clamor ordinati indiget conditione triplici...
f. 63
Incipit du lemme bibliqueClamaverunt justi, et Dominus ... (Ps. XXXIII, 18).
IncipitGallice dicitur : BESOIN FET VIELLE TROTER ET GRANT TORMENT SI FET CRIER, et quia isti martyres...
f. 112v
Incipit du lemme bibliqueCoarctor autem e duobus : desiderium habens ... (Phil. I, 23)
IncipitSolet dici quod pauper non indiget longe credentia...
f. 72
Incipit du lemme bibliqueCompleverat Deus die sexto ... (cf. Gen. II, 1)
IncipitQuantum ad sensum litteralem, haec verba dicuntur de opere creationis...
f. 3v
Incipit du lemme bibliqueConstitues eos principes ... (Ps. XLIV, 17).
IncipitVulgariter dicitur quod non est servitium nisi servitium regis...
f. 164v
Incipit du lemme bibliqueConvertimini ad me in toto corde vestro ... (Joel II, 12).
IncipitIn quibus verbis tanguntur tria peccatoribus necessaria, scilicet conversionis tempus...
f. 128v
Incipit du lemme bibliqueCras egrediemini et Dominus erit vobiscum ... (II Par. XX, 17).
IncipitVulgariter dicitur : Multum adfligitur homo dum res optata differtur...
f. 123
Incipit du lemme bibliqueCras erit vobis salus ... (I Reg. XI, 9).
IncipitCarissimi, verba ista scripta sunt I Reg. XI. In quibus verbis repraesentatur nativitas Christi...
f. 42v
Incipit du lemme bibliqueCreavit Deus hominem ad imaginem suam ... (Gen. I, 27).
IncipitSecundo De Anima data est unic???uique vis...
f. 147v
Incipit du lemme bibliqueCum autem esset Stephanus plenus Spiritu sancto ... (Act. VII, 55).
IncipitIn vulgari dicitur : ASSEUR BOIT QUI SON LEIT VOIT, ideo Dominus beato Stephano...
f. 125
Incipit du lemme bibliqueCustodi virum istum, qui si lapsus fuerit ... (III Reg. XX, 39)
IncipitFinis omnium ordinum est sacerdotium. Nam omnes ordines...
f. 21
Incipit du lemme bibliqueDe omni corde suo laudavit ... (Eccli. XLVII, 10).
IncipitCarissimi, in verbis istis commendatur talis, primo...
f. 42
IncipitInter cetera quae sunt in hac vita, duo sunt quae maxime...
f. 152v
Incipit du lemme bibliqueDefecit in dolore vita mea ... (Ps. XXX, 11).
IncipitIgnis autem in altari semper ardebit ... (Lev. VI, 12). Sed heu ! Quia deficit hodie per divinam divisionem...
f. 149
Demersi in mari sint sepeliandi et inhumandi...
f. 221v
Incipit du lemme bibliqueDescendi in hortum meum ... (Cant. VI, 10).
IncipitEcclesiae praelatus debet esse sicut hortolanus...
f. 117
Incipit du lemme bibliqueDespondi enim vos uni viro ... (II Cor. XI, 2).
IncipitConsuetudinis approbatae est inter homines ut virgo desponsata...
f. 97v
Incipit du lemme bibliqueDeus pacis sanctificet vos per omnia ... (I Thess. V, 23).
IncipitHaec sunt verba Apostoli vobis exprimentis suum desiderium...
f. 29v
IncipitIn epistola hodierna circa quod notanda sunt tria, primum est quantum nostra...
f. 130
Incipit du lemme bibliqueDicit dominus vineae procuratori suo ... (Mt. XX, 8).
IncipitSicut dicitur (Eccl. III, 5) : Tempus est amplexandi . Quasi dicit Sapiens (Eccl. III, 4) : Aliquando tempus est ridendi ...
- Biblissima portal
