Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 8701

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 8701
Biblissima authority file
Date
  • XIVe siecle (v. 1370)
Language
  • Latin
Title
  • Albericus de Roxiate, Expositio in Dantis poema de Inferno. — Flores et excerpta. — Libri Veteris Testamenti.
Agent
  • Preferred form
    • Alberico da Rosate
    Role
    • Commentator
    Original form
    • Rosate, Alberico da
    • Albericus de Roxiate
    Other form
    • Alberico de Rosciate
    • Alberico Da Rosciate, juristconsulte (1290-1360)
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Role
    • Scribe
    Original form
    • Pietro di Martino de Guinzonibus
  • Preferred form
    • Jules Mazarin (1602-1661)
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Mazarin, Jules (1602-1661)
    • Mazarin
    Other form
    • Cardinal Mazarin
    • Mazarin (J.)
    • Mazarin (Cardinal Jules)
    • MAZARIN
    • Cardinal Jules Mazarin
    • Jules Mazarin
    • Mazarini, Giulio
    • Cardinal Mazarin
    • Mazarin, Cardinal
    • Jules Mazarin.
    • Mazarin, Jules
    • Mazarin (Le cardinal Jules)
    • Jules Mazarin, cardinal (1602-1661)
    • Jules Mazarin, Cardinal (1602-1661)
    • Mazarin, Jules (1602-1661). Ancien possesseur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Dante Alighieri (1265-1321)
    Role
    • Author
    Original form
    • Dante Alighieri (1265-1321)
    • Dantis
    Other form
    • Dante
    • Dante Alighieri
    • DANTE
    • Dante Alighieri, 1265-1321
    • Author: Dante, Alighieri
    • Dante, Alighieri, 1265-1321
    • Dante <Alighieri>
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Hugues de Saint-Victor (1096?-1141)
    Role
    • Author
    Original form
    • Hugues de Saint-Victor (1096?-1141)
    • Magistro Hugone
    Other form
    • HUGO DE SANCTO VICTORE
    • Hugo de Sancto Victore
    • Hugo de Sancto Victore (1096?-1141)
    • Hugues de Saint-Victor
    • Hugo
    • Hugonis de Sancto-Victore
    • Hugues de Saint-Victor, 1096?-1141
    • Hug, de Sant Víctor, 1096-1141
    • Hugh, of Saint-Victor, 1096?-1141
    • Hugo de Sancto Victore, 1096?-1141
    • Hugo van Sint-Victor
    • Author: Hugo, de Sancto Victore
    • Hugh of St. Victor
    • Hugh of St.-Victor
    • Hugh of Saint-Victor, c 1096-1141
    • Hugues de Saint-Victor (10..-1141)
    • Hugh of Saint-Victor OSA (attrib.)
    • Hugh of Saint-Victor OSA
    • Hugo de Sancto Victore, 1096-1141
    • Hugo<de Sancto Victore>
    • Hugo <de Sancto Victore> (1096-1141)
    • Hugo von Sankt Victor
    • Hugh of Saint-Victor (1096?-1141)
    • Hugh, of Saint-Victor (1096?-1141)
    • Hugues de Saint-Victor (1096?-1141) > Chanoine
    • Hugues de Saint-Victor (1096?-1141) > théologien
    • Hugo (ca. 1096-1141)
    • Hugo, von Sankt Victor, 1096-1141
    • Hugo <de Sancto Victore>
    • Hugo de Sancto Victore, 1096-1141 > , co-autor
    • Hugo de Sancto Victore - 1096 - 1141 - auteur
    • Hugo de Sancto Victore - 1096 - 1141 - auteur (dubium)
    • Hugo de Sancto Victore - auteur
    • De Sancto Victore, Hugo - 1096-1141 - auteur
    • Hugo de Sancto Victore - 1096 - 1141 - auteur glossen
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Bernard de Clairvaux (saint, 1090?-1153)
    Role
    • Author
    Original form
    • Bernard de Clairvaux (saint ; 1090?-1153)
    • Bernardus beatus
    Other form
    • S. Bernardus
    • BERNARDUS CLARAEVALLENSIS (s.)
    • Bernardus Claraevallensis (saint ; 1090?-1153)
    • Bernardus Claraevallensis
    • Bernardus Claraevallensis,
    • Bernard
    • S. Bernardus Clarevallensis
    • Bernard de Clairvaux
    • Bernard, de Clairvaux (S.)
    • BERNARDUS CLARAEVALLENSIS
    • Bernardi Claraevallensis
    • Beati Bernardi
    • S. Bernardus [Claravallensis]
    • Bernardus
    • S. Bernardus Claraevallensis
    • Bernair
    • S. Bernardi
    • Bernardi
    • Sancti Bernardi [BERNARDUS CLARAEVALLENSIS]
    • BERNARDI abbati |BERNARDUS CLARAEVALLENSIS]
    • Bernard (Saint), abbé de Clairvaux
    • Bernard de Clairvaux, saint, 1090?-1153
    • Bernhard von Clairvaux
    • Bernardo de Claraval
    • Bernat de Claravall
    • Author: Bernardus, Claraevallensis
    • Bernard, of Clairvaux, Saint, 1090 or 1091-1153
    • Bernard of Clairvaux
    • St. Bernard of Clairvaux
    • Bernard of Clairvaux, Saint, 1090 or 1091-1153
    • Bernard of Clairvaux, ?1090-1153, Abbot of Clairvaux
    • Bernard of Clairvaux OCist
    • St Bernard
    • Bernardus Claraevallensis, 1090-1153
    • Bernard (saint)
    • Bernhard von Clairvaux, Heiliger, 1090-1153
    • Bernardus<Claraevallensis>
    • Bernhard <von Clairvaux, Heiliger> (1090-1153)
    • Sant Bernhart
    • Bernard of Clairvaux, Saint (1090 or 1091-1153)
    • Bernard, of Clairvaux, Saint (1090 or 1091-1153)
    • Bernardus (ca. 1090/91-1153)
    • Bernardo, Santo, 1090-1153
    • Bernhard, von Clairvaux, Heiliger, 1090-1153
    • Bernardus <Claraevallensis>
    • Bernardo, Santo, 1090-1153 > , co-autor
    • Bernardus Claraevallensis - 1090 - 1153 - auteur
    • Bernardus Claraevallensis - 1090 - 1153 - auteur (dubium)
    • Bernardus Claraevallensis - 1090 - 1153 - oorspronkelijke auteur
    • Bernardus Claraevallensis - auteur
    • Bernardus - auteur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Description
  • Contents:

    Aux f. 5, 61v, 107v, 109v, 141, devise ou proverbe récurrent "Fugi li pravi e cum li boni conversa/ Da quay non nase may soa perversa".

    F. 1-3. Table de la main de Pietro di Guinzonibus.

    F. 4-5. Salve regina.

    F. 6-61v. Alberico da Rosciate, Commentum super DantisInferno. "Incipit apparpatus (sic) domini Alberici de Roxiate de Pergamo super Danti. Incipit cantus primus Inferni, in quo prohemizat ad totum opus. Et sunt capitulla XXXIIIIor...-... ita quod de necessitate medium terre est profondior et magis [...] Explicit expositiones Dantis." Incomplet : malgré l'explicit, le texte s'arrête au milieu d'un passage du commentaire correspondant à Inf. XXXIX, v. 75-85.

    F. 63. Visio monastica. "De clerico qui locus dampnatus apparuit. Tempore Henrici quartii. Erant eo tempore ...-... Ibi factus optime conversatus est. Qui scripsit hoc opus adeo sit benedictus."

    F. 64-69v. Liber Sententiarum de virtutibus et criminibus. "Incipit liber scententiarum de virtutibus et criminibus. Dominus dixit in Evangelio, De caritate. Amen. Minorem caritatem nemo habet...-.... quicquid boni Deo obtulerit totum prodit."

    F. 69v-73. "In nomine Domini hec est expositio bestiarum quas in libris chanonice repperiuntur. Dicta de leone rege bestiarum. Dicit leo de tribu Juda radix Davit...-... ita et vidimus in civitate Domini virtutum, et reliqua. Cujus est honor et gloria in secula seculorum. Amen."

    F. 73-74. Liber de virtutum duorum lapidum. "Incipit liber de virtute duarum lapidum. De lapide ad amante[m]. Auctoritas dixit. Est lapis qui dixit ad amans in monte...-...talem retributionem recipiunt pro corruptis. Amen. "

    F. 75-79. Liber Tobie. "Incipit liber Tobie. Tobias filius Manuhel...-... et cunctis habitatoribus terre. Deo Gratias. Amen. Explicit liber Tobie.", suivi de proverbes italiens puis de la préface au livre de Tobie "Prefatium de libro Tobie. Promatio (sic) et Eliodoro episcopis Jeronimus presbiter...-... Explicit prefatium Tobie quod antea scriptum esse debebat."

    F. 80-81. "Flores de Sancto Victore. De scientia recte vivendi. Et de scripturis magistro Hugone parisiensi. Scientia recte et honeste vivendi cumpararare sibi oportet...-... in habitu corporis conservatur."

    F. 82-91. Excerpta. "De beneficiis Dei nostri benedicti. Bernardus beatus dixit. Quia cor contemplantis non cessat...-...dyabolice caliditatis /sempiterne calamatitatis. Amen. Deo Gracias".

    F. 92-95v. Contemplationes. "Incipit contemplationes sancte per septem horas canonichas circa passionem Domini nostri Jesus Christi. Incipit prologus. Septies in die Laudes dixi tibi etc...-... et sedebis ibi juxta sepulcrum ejusdem domini nostri Jesus Christi. Qui vivit et regnat in secula seculorum. Amen. Explicit con * Deo gracias Amen * templationes. Qui scripsit hoc opus adeo sit benedictus. Amen. etc."

    F. 96-111v. Excerpta. "De honestate vita beati Bernardi. Puer autem et gratiam plenus...-...et non disscedet illius plaga." / "De quatuor rebus mundi que constringunt homines...-... qui suus esse potest. Deo gracias Amen.

    F. 112v-116. Liber Esther. "Incipit liber Hester vel ystoria. In diebus Assueri...-... juxta consuetudinem nostram obelo idem verum prenotavimus. Explicit Deo liber Gracias. Hester. Amen. etc."

    F. 117-123. Liber Judith. "Incipit liber Judith seu Ystoria. Arfaxat itaque rex medorum subjugaverat...-... ut invictum omnibus hominibus vinceret insuperabille superaret. etc. Explicit liber Judith seu Ystoria. Deo Gracias. Amen"./ "Gratia Dei sit scribenti. Et plura bona legenti. Amen".

    F. 124-135v. Liber Job. "Incipit liber Job. Vir erat in terra...-... usque ad quartam generationem. Et mortuus est. Senex et plenus dierum. Explicit liber Job et cetera. Deo Gracias Amen. " / " Et si quis voluerit legere Job : Respiciat se acomedere trop, quia nimis gravis est, et plenius effuscationis mentis est. Et si non credis legas et videbis."

    F. 136. Chronique. "Tempore Henrici primi. De pace inter regem arrogonensem et comitem sancti Egidii miraculose facta. Orta autem dissensio magna fuerat ex longo...-...et in propriam domum ad ducens victui nontia ministrabat. Amen. Amen dico vero. Deo gracias amen."

    F. 137-141. Liber Ecclesiasten. "Secundus liber. Incipit liber Ecclesiasten Salomonis. et a. Deo gracias amen. Verba Ecclesiastes filii David regis Yerusalem...-...pro omni errato sine bonum sine malum sit, et cetera. Explicit Ecclesiastes. Finito libro referamur. Gracias Christo, Deo Gracias Amen." suivi de notes du copiste.

    F. 142-147. "Incipit ystoria Regis Franchorum et filie in qua adulterium comitere voluit... Rex Francie quidam legitur fuisse...-... Et regnum ipsum a sanguine egregi regis Francorum in quodam modo legitur processisse. Deo gracias Amen. Explicit ystoria Regis Franchorum et hiis similia, etc." (cf. édition H. Suchier, "La Fille sans mains", dans Romania, t. 39, 1910, p. 61-76.), suivi de proverbes ou notes du copiste.

    F. 148-149v. Cantica Canticorum. "Incipit Cantica Cantichorum lux Ecclesie. Liber tercius Salomonis. Osculetur me osculo oris sui...-...corrupta est mater tua. Ibi[...]." Incomplet de la fin.

    F. 150r/v. "Incipit ordo missalis fratrum minorum, secundum ordinenem (sic) romane curie. Dominica prima de adventu...-... Ostende nobis divine misericordiam tuam et salutare."


    Catalogus codicum manuscriptorum Bibliothecae regiae. Pars tertia. Tomus tertius (-quartus), Parisiis : ex typographia regia, 1744. : 1.° Alberici de Roxiate, Bergomensis, expositio in Dantis poëma de Inferno, Purgatorio et Paradiso. — 2.° Flores è Bedae, Hugonis de Sancto Victore, et S. Bernardi operibus excerpti. — 3.° Libri Esther, Judith et Job. — 4.° Ecclesiastes et Canticum canticorum. — 5.° Fabula romanensis de Rege Francorum, cujus nomen reticetur, qui in filia sua adulterium et incestum committere voluit.anno 1370. exaratus est.

    Physical Description:

    Italie
    Ce manuscrit a été copié par Pietro di Martino de Guinzonibus (voir les différents commentaires et colophons du copiste aux f. 1, 3, 61v et 141 ; f. 141 : "Hoc opus finitum fuit ab anno Incarnationis Domini nostri Yesu Christi M.CCC.LXX die sabati nono marcii. Quem quidem librum scripsit et finivit [Petrus filius quondam domini Martini de Guinzonibus de Cene, mercator publicus cujus... effacé] anima apud Omnipotentem requiescat in pace. Amen").Initiales filigranées de couleur rouge et noire, pourvues de lobes festonnés enserrant des visages de dimensions variées. Au f. 47, un schéma. Aux f. 116 et 123, deux dessins (gerbe de tiges fleuris sortant d'une grande coupe, pour le premier ; arbre dépouillé dans un paysage rocheux avec animaux et tête d'homme, pour le second). Bouts de ligne. Nota travaillés, dont certains avec manches drapés (ex. : f. 74, 95 et 140). Selon Marie-Thérèse Gousset et François Avril, le décor pourrait vraisemblablement être attribué au copiste Pietro di Martino de Guinzonibus.

    Papier (filigranes : au f. 6, à la cloche proche de Briquet n°3995 : Bergame, 1369 ; au f. 18, à la cloche, proche de Briquet n°3994 : Mantoue, 1368 ; au f. 79, à la lettre B, variante de Briquet n°7968 : Bergame, 1357-1360 ; au f. 127, à la poire, proche de Briquet n°7355 : Bergame, 1363). Les f. 3v, 5v, 62, 63v, 74v, 79v, 81v, 91v, 112r, 116v, 123v, 136v, 141v, 147v sont blancs. Le f. 150 est en parchemin. 150 feuillets précédés de trois et suivis de deux gardes. 275x200 mm.

    Reliure de maroquin rouge aux armes royales. Aux f. 1 et 150v, estampille de la bibliothèque royale (Ancien Régime, XVIIe s.), modèle identique à Josserand-Bruno, type A, n° 1.

    Custodial History:

    Pietro di Martino de Guinzonibus a rassemblé et agencé différents textes copiés au sein de ce volume, comme il l'explique en introduction au f. 1 : "Incipit apparatus Petri filii quondam domini Martini de Guinzonibus de Cene super plurimis et diversis scripturis et ystoris descriptis et repertis per diversis temporibus et per diversa tempora recepta ; et descripsi eas et colegi cum essent in uno viridario de diversa fructa, que adhuc essent bene matura, sicut faciunt poma cedrina, que maturantur per diversa tempora."

    Ce manuscrit a appartenu à Mazarin avant de rejoindre les collections de la bibliothèque royale en 1668.


Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo