Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 16175

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 16175
Biblissima authority file
Date
  • XIIIe siècle tardif
Language
  • Latin
Title
  • De complexionibus. -- De simplici medicina .-- De morbo et accidente
Agent
  • Preferred form
    • Paris. Collège de Sorbonne
    Role
    • Former owner
    Original form
    • Collège de Sorbonne (Paris)
    • Collège de Sorbonne
    Other form
    • Bibliothèque de la Sorbonne
    • Sorbonne
    • Collège de Sorbonne
    • Bibliothèque de la Sorbonne
    • Collège de la Sorbonne
    • Bibliotheque de Sorbonne
    • Bibliothèque de la Sorbonne (Paris)
    • Collège de Sorbonne (1253-1794 ; Paris). Bibliothèque. Ancien possesseur
    • Collège de Sorbonne (1253-1794 ; Paris). Bibliothèque
    • Collège de Sorbonne (1253-1794 ; Paris). Ancien possesseur
    • Collège de Sorbonne (1253-1794 ; Paris ). Bibliothèque
    • Collège de Sorbonne (1253-1794 ; Paris)
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Gérard de Crémone (1114-1187)
    Role
    • Translator
    Original form
    • Gerardus Cremonensis (1114-1187)
    • Gerardo Cremonense
    Other form
    • Renaldo Cremonensi
    • Gerardo Carmonensi
    • Gerardus cremonensis (1114-1187)
    • Gerardus Carmonensis
    • Gerardo Cremonensis
    • Gerardo Cremonensi
    • Author: Gerardus, Cremonensis
    • Translator: Gerardus, Cremonensis
    • Gerard of Cremona
    • Gérard de Crémone (1114-1187)
    • Gerardus <Cremonensis>
    • Gerardus, Cremonensis, 1114-1187 > , trad.
    • Gerardus Cremonensis - 1114 - 1187 - vertaler
    • Gerardus Cremonensis - 1114 - 1187 - auteur
    • Gerardus Cremonensis - 1114 - 1187 - auteur glossen
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Description
  • Contents:

    Contenu: Liber Galieni De complexibus (ff. 19r-62r); De simplici medicina (ff. 19r-62r); De morbo et accidente (ff. 63r-83r).

    F. 1-17v. De complexibus transl. Gerardo Cremonense
    I. ff. 1ra-6rb: "Summe que sunt in sermone primo liber Galieni de complexione sunt .VIII. Summa prima est de hoc quod species complexionum sunt .IX. Et Secunda est quod opertet ut dicatur quam earum melior est equalis in eo quod est inter calidum et frigidum et humidum et siccum. Et tercia est que harum specialiter est .IX. una est equalis et quatuor simplices male et inequales et sunt calida et frigida, humida et sicca. Et quatuor compositione inequales quarum una est complexio calida et secca, et secunda calida et humida. Tercia frigida et sicca et quarta frigida et humida ...-... Et totius quidem quod remanet de complexionibus narrabo in duobus tractatibus qui hunc sequuntur sermonem. Finitus sermo primus Galieni de complexionibus. Incipit secundus".
    II. ff. 6rb-13rb: "Nam breviter narravimus in sermone qui est ante hunc que corpis humidus, frigidus, siccus et calidus, sunt ex rebus que dividiter secundum modos diversos ...-... Ad viam ingenior sanitatis. Expletus est sermo secundus liber Galieni de complexionibus sequitur sermo tercius de eodem .
    III. ff. 13rb-17vb: « Etiam secundus erit completus a nobis sermo noster de complexione et adquerimus ex eo adiutoria non parva ad viam de ingenio sanitatis. Nam autem diximus quod de inamquanque rerum ...-... Ab omni caliditate et frigiditate adquisita quemadmodum ante diximus in medicinis ipsis .Finitus est sermo tercius liber galieni de complexionibus".

    F. 19-62. De simplici medicina (I-V)
    Lib. I. ff. 19ra-27vb: "Non est mini necesse hic ostendere summam utilitatis cognitionis virtutum medicinarium simplicium in compositione que summuntur ex medicinis compositionis quantum oportet esse ipsum totius ego finiam eum in hoc loco ...-... Expletus est tractatus primus liber Galieni de medicinis simplicibus".
    Lib. II. ff. 27vb-36vb: "Incipit secundus. Sophiste per transentes terminos sui liber propositos ...-... Nam ego necessarie indigeo ut iterum rememoret eius in eo quod futuram est et adiungam ei id quod dimisi de eo huius de esse eius".
    Lib. III. ff. 36vb-44vb: "Ergo quidem in primis testor dominus cujus nomen sit benedictum ...-... Et additio et diminutio in proprietate cuiusque horum cum corpore et conveniencia ad ipsum".
    Lib. IV. ff. 45ra-53rb: "Nam narravi in eo quod permissum est quomodo dicatur quod medicina est calida ...-... « Sapor signat tibi super virtutes earum et in odore iterum est testimonium sed est parvum. Expletus est liber quartus Galieni in virtutibus medicinarium simplicium incipit quintus".
    Lib. V. ff. 53rb-62rb: "Mihi posui hoc tractatum quintum ex tractatibus medicinarium simplicium. Totius oportet ut rememoret quam ...-... Et ego determinabo totum illud in eo quod futurum est de sermone in unaquaque mediarium per se, si deus voluerit. Finitus est tractatus quintus liber Galieni in virtutibus medicinarium simplicium".

    F. 63-83. De morbo et accidentente
    I. ff. 63ra-65va: "In inicio huius libri diffiniri morbum oportet, ut intencio huius particule cognoscatur ...-... Qui si pluribus vicibus eam legerit potuerit utique eam propendere".
    II. ff. 65va-67vb: "In precedenti particula dictum est quot sunt simplices morbi et divisi eos generaliter specialiter ...-... Quare componantur morbos generabunt compositos quod si".
    III. ff. 67vb-70rb: "Quia in utique particulis precendentibus quot sint morbi generaliter et specialiter diximus ...-... Qua si complexio eius fuerit quemadmodum oportet instrumentum tamen ad quod cibus penetrat est opilater. Opilatio erit mortus".
    IV. ff. 70rb-74rb: "In hac particulam causam accidentium investigabo ...-... Que omnia in sequenti particula parentes ostendam".
    V. ff. 74rb-78rb: "Spasmus, temor, titillatio et rigor ...-... Sicut in illa passione evenit que ypocondriaca et inflatura appellatur".
    VI. ff. 78rb-83ra: "Quam in accidentibus que animalibus accidunt accomunibus ita nos exercere operet sicut in illis que animalibus accidunt a communibus ...-... Quod ante de melioria efficitur in nominatum est, secundum hanc rem tractari possibile est generaliter que accidencia semper alia sequntur et que non. Explicit Liber Galieni de Morbo et accidente".

    Physical Description:

    Nord de la France . Ecriture livresque. Texte en deux colonnes. Recueil d'extraits d'oeuvres galéniques comprenant trois textes copiés d'une seule main. Manuscrit de type universitaire .
    Décoration inachevée. Lettres d'attente et réserves.
    Lettres réhaussées à l'encre rouge aux ff. 1à 11r.
    Le f. 27v possède une rubrique à l'encre rouge: "Expletus est tractatus primus liber Galieni de medicinis simplicibus. Incipit secundus. Phrases d'attente en marge de queue, destinées au rubricateur: f. 6r, "Finitus sermo primus Galieni de complexionibus. Incipit secundus". Idem pour les ff. 13r, 53r, 62v.

    9 cahiers: deux anciennes gardes XIIIème siècle de parchemin et une garde papier contemporaine. Garde inférieure de parchemin.
    1 cahier de 10 feuillets (ff. 1-10); 1 cahier de 8 feuillets (ff. 11-8v); 1 cahier de 10 feuillets (ff. 19-28); 1 cahier de 10 feuillets (ff. 29-39); 3 cahiers de 10 feuillets (ff. 39-62); 2 cahiers de 10 feuillets (ff. 63-82) + f. 83.
    Réclames: ff. 10v, 28v, 38v, 54v, 72v.
    Réglures à la mine de plomb et à l'encre. Piqûres apparentes.
    Phrase d'exhortation écrite par le copiste au début de chaque texte (ff. 1r, 19r, 63r): "Ave Maria plena Dominus tecum Sancti Spiritus specie assit nobis gratia que benedicta tu in mulieribus et benedictus fructus ventris tuis amen". .
    Nombreux ajouts et corrections du copiste en marge et dans le texte.
    Une main différente de celle du copiste a indiqué le titre du premier extrait de ce recueil f. 1r.
    Une autre main a indiqué au crayon de bois les titres courants et précisé le titre des deux oeuvres: De simplici medicina et De morbo et accidente. A la fin des trois ensembles cette même main a inscrit au crayon: "Liber G."
    Plusieurs annotations au crayon, d'une écriture peu soignée (ff. 7v, 8r, 43r passim).
    Nombreuses manicules à l'encre brun pâle et au crayon: ff. 13, 14, 15, 16, 17, passim.
    Notes de travail de deux mains différentes: ff. 2v, 17r, 21r, 22v, passim.

    Parchemin. 83 feuillets. 140x235 mm.

    Reliure de veau et basane sur ais de bois. Restauration du XX ème siècle. Dos à 6 nerfs. .
    Estampilles de la bibliothèque nationale, modèle Josserand Bruno type 17, aux ff. 1r et 83v. Estampilles de la bibliothèque de Sorbonne: ff. 1r, 41r.

    Custodial History:

    Bibliothèque du Collège de Sorbonne . Manuscrit entré avant 1338. Décrit dans le catalogue de la parva libraria de 1338. Manuscrit probablement enchaîné lors d'un remaniement de la bibliothèque (terminus ante quem: 1338). Ex-libris (garde inférieure): "Iste liber est pauperum magistrorum de Sorbona. Incipit in secundo folio sicce in pen. quod humida".

    Annotations estompées du XVIII ème siècle, à l'encre, au verso de la garde supérieure de parchemin:
    "Ce manuscrit du 13 ème siècle:
    1° sur la complexion,
    2° Sur la simple médecine,
    3° De la maladie et de l'accident".

    Garde supérieure contemporaine XIX èmesiècle: "Volume de 83 feuillets. 16 juin 1869".

    Manuscrit entré à la Bibliothèque nationale de France en 1796.


Place
  • Preferred form
    • France, Northern
    Original form
    • Nord de la France
    Other form
    • Nord de la France (?) (Fichier Avril)
    • Nord de la France (?)
    • France (Nord).
    • France (Nord)
    • France (Nord) (?)
    • France (nord)
    • France (Nord : voir Faral, Bastin, Œuvres complètes de Rutebeuf, p. 26-27).
    • France (Nord de la France ?)
    • Nordfrankreich
    • Northern France
    • França (nord)
    • Francia (norte)
    • Frankrijk (noorden)
    • Laon
    • France (nord : Laon ?)
    • França (nord: Laon?)
    • Nordfrankreich (Laon?)
    • Northern France (Laon?)
    • Francia (norte: Laon?)
    • Northern France (Paris?)
    • France, North, Chelles (nunnery) or Jouarre (nunnery) (?)
    • France, North
    • Northern France
    • Northern France
    • Northern France, Paris (?)
    • [Nordfrankreich]
    • Oberitalien und Nordfrankreich
    • Noord-Frankrijk (?)
    • Noord-Frankrijk
    • Nordfrankreich (Teil 2]
    • II./III. Nordfrankreich
    • Nordfrankreich (I)
    • [Noord-Frankrijk]
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo