Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3652

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 3652
Biblissima authority file
Language
  • Latin
Title
    • Boetius
    • Ps. Beda
    • Ps. Aurelianus
    • Hildebertus Cenomanensis
    • Marcus Tullius Cicero
    • Expositio Officii et Missae
    • see more
Agent
  • Preferred form
    • Boèce (0480?-0524)
    Role
    • Author
    Original form
    • Boetius
    Other form
    • BOECE
    • BOETIUS
    • Boethius, Anicius Manlius Severinus (0480?-0524)
    • Boèce
    • Boezio
    • Boèce (0480?-0524)
    • Anicius Manlius Boethius
    • Boethius
    • Boece
    • Anicius Manlius Severinus Boethius
    • Anicius Manlius Severinus Boetius
    • Boecius
    • Boecii
    • Anilius Manlius Severinus Boethius
    • Anicii Manlii Severini Boëtii
    • ANICUS MANLIUS BOETIUS
    • BOETHIUS
    • Boèce 0480?-0524
    • Boeci, ca. 480-524 o 5
    • Boecio, Anicio Manlio Torcuato Severino
    • Boethius, Anicius Manlius Severinus
    • Boethius, Anicius Manlius Severinus 480-524
    • Boethius, d. 524
    • Author: Boethius, Anicius Manlius Severinus
    • Translator: Boethius, Anicius Manlius Severinus
    • Boethius, Anicius Manlius Torquatus Severinus
    • Boethius, -524
    • Boethius (c.480-524)
    • Boethius, Anicius Manlius Torquatus Severinus, c 480-524/525
    • Boèce (480?-524)
    • Boethius, -524, translator
    • Boethius, Anicius Manlius Severinus &datl=480-524
    • Anicius Manlius Severinus Boethius (480-524)
    • Boethus <Tarsensis>
    • Boethius (-524)
    • Boèce (Boetius Anicius Mantius Severinus - 480-524) > Philosophe
    • Boèce (Boetius Anicius Mantius Severinus - 480-524)
    • Boethius, Anicius Manlius Severinus (ca. 480-524)
    • Boethius, Anicius Manlius Severinus, 480-524
    • Boécio, fl. 480-524
    • Boethius Anicius Manlius Severinus - ca. 480 - 524 - oorspronkelijke auteur
    • Boethius Anicius Manlius Severinus - ca. 480 - 524 - auteur
    • Boethius Anicius Manlius Severinus - ca. 480 - 524 - auteurvertaler
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Hildebert de Lavardin (1056-1133)
    Role
    • Author
    Original form
    • Hildebertus Cenomanensis
    Other form
    • Hildebertus Lavardinensis (1056-1133)
    • HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep.
    • HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. Carmina
    • Hildebert de Lavardin
    • Hildebert de Lavardin (1056-1133)
    • Hildebert du Mans
    • Hildeberti
    • HILDEBERTUS CENOMANENSIS (de Lavardin)
    • HILDEBERTUS CENOMANENSIS
    • Author: Hildebertus, Lavardinensis
    • Hildebert of Lavardin, c 1056-1133/4, Bishop of Le Mans, Archbishop of Tours
    • Hildebert of Lavardin
    • Hildebert, Archbishop of Tours, 1056?-1133
    • Hildebertus Cenomanensis, Archbishop of Tours, 1056?-1133
    • Hildebert Archbishop of Tours (1056?-1133)
    • Hildebert de Lavardin ou Hildebert de Tours (1056–1133), évêque du Mans entre 1097 et 1125, archevêque de Tours de 1125 à sa mort
    • Hildebertus, Lavardinus, fl. 11-- > , co-autor
    • Hildebertus Lavardinensis - ca. 1056 - 1133 - auteur
    • Hildebertus Lavardinensis - ca. 1056 - 1133 - oorspronkelijke auteur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Cicéron (0106-0043 av. J.-C.)
    Role
    • Author
    Original form
    • Marcus Tullius Cicero
    Other form
    • CICERO (M.-T.)
    • Cicero, Marcus Tullius (0106-0043 av. J.-C.)
    • CICERO (Marcus Tullius)
    • Cicéron
    • CICERO
    • Cicéron (0106-0043 av. J.-C.)
    • Cicero
    • CICÉRON
    • Ciceron, M. T.
    • M. T. Cicero
    • Cicerone
    • M. Tullii Ciceronis
    • M. T. Ciceronis
    • Tullius Cicero
    • TULLE
    • CICERO (Marcus Tullius Cicero)
    • Marcus Tullio Cicero
    • M. T. CICERO
    • Cicéron 0106-0043 av. J.-C.
    • Ciceró, Marc Tul·li‏
    • Cicero, Marcus Tullius
    • Cicero, Marcus Tullius v106-v43
    • Cicerón, Marco Tulio
    • Author: Cicero, Marcus Tullius
    • Marcus Tullius
    • Tullius Cicero, Marcus, 106 BC-43 BC
    • Cicero (M. Tullius Cicero)
    • Cicero, Marcus Tullius, 106 B.C.-43 B.C.
    • Marcus Tullius Cicero (v65)
    • Marcus Tullius Cicero (v106-v43)
    • Cicero, Marcus Tullius.
    • Marcus Tullius Cicero (-0106 - 0043)
    • Cicero, M. Tullius (106-43 v. Chr)
    • Cicerón, Marco Tulio, 106-43 a.C
    • Cicero, Marcus Tullius, v106-v43
    • Cícero, 106 a.C.-43 a.C.
    • Marcus Tullius Cicero - auteur
    • Marcus Tullius Cicero - oorspronkelijke auteur
    • Cicero - auteur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Preferred form
    • Bède le Vénérable (saint, 0673?-0735)
    Role
    • Author
    Original form
    • BEDA VENERABILIS (s.)
    Other form
    • Bède le Vénérable (saint ; 0673?-0735)
    • Beda Venerabilis
    • Beda Venerabilis (saint ; 0673?-0735)
    • BEDA VENERABILIS
    • BEDA
    • Beda
    • Bède
    • S. Beda venerabilis
    • Venerabilis Bedae
    • Bède le Vénérable (0673?-0735)
    • Beda Venerabilis (ps.)
    • S. Beda Venerabilis
    • Venerabilis BEDE
    • Bede
    • Bedae
    • Bedae venerabilis
    • Bède le Vénérable saint 0673?-0735
    • Beda, el Venerable, sant, 673-735
    • Beda el Venerable, Santo
    • Beda Venerabilis 672-735
    • Bede, the Venerable, Saint, 673-735
    • Author: Beda, Venerabilis
    • Commentator: Beda, Venerabilis
    • Bede (attributed to)
    • Bede the Venerable, c 673-735, Saint
    • Bede the Venerable
    • Bede the Venerable (attrib.)
    • Bede (673/4–735)
    • The Venerable Bede
    • Beda Venerabilis, 673-735
    • Beda<Venerabilis>
    • Bède le Vénérable
    • Beda <Venerabilis> (672-735)
    • Bede, the Venerable, Saint 673-735
    • Bede the Venerable (b. c. 673, d. 735), monk and theologian
    • Bede the Venerable, Saint (673-735)
    • Bede, the Venerable, Saint (673-735)
    • Bède le Vénérable, saint (0673?-0735)
    • Beda, Venerabilis, 672-735
    • Beda <Venerabilis>
    • Beda, O Venerável, 673-736
    • Beda, O Venerável, 673-736 > , co-autor
    • Beda Venerabilis - 673 - 735 - auteur
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
  • Role
    • Author
    Original form
    • MATTHAEUS VINDOBONENSIS
  • Preferred form
    • Étienne Langton (1150?-1228)
    Role
    • Author
    Original form
    • STEPHANUS LANGTON card.
    Other form
    • Stephanus Langton
    • Langton, Stephanus (1150?-1228)
    • Stephanus Langton( ?)
    • Étienne Langton
    • [STEFANUS LANGTON]
    • Etienne Langton
    • Langton, Étienne (1150?-1228)
    • STEPHANUS LANGTON, card.
    • Author: Langton, Stephanus
    • Langton, Stephen
    • Langton, Stephen, d 1228, Archbishop of Canterbury
    • Langton, Stephen (1150?-1228)
    • Stephen Langton
    • Langton, Stephen, -1228
    • Stephen Langton (1155-1228)
    • Langton, Étienne (1150?-1228) > Archévêque
    • Étienne Langton (v. 1150 - 1228), Archevêque de Canterbury et cardinal
    • Stephen Langton - ca. 1155 - 1228 - auteur (dubium)
    • Stephen Langton - ca. 1155 - 1228 - auteur
    • Stephen Langton - ca. 1155 - 1228 - auteurauteur (dubium)
    • see more
    Biblissima portal
    Biblissima authority file
Description
  • Contents:

    Cinq manuscrits ou fragments de manuscrits reliés ensemble ; décrits par B. Hauréau, dans Not. et Extr., XXXVIII2, 1906, 427-436.

    F. 10. [PSEUDO-BEDA] (éd. d'après ce ms. par M. Folkerts, dans Südhoffs Archiv, Zeitschrift für Wissenschaftsgeschichte, LVI (1972), 22-43).


    F. 1-10 [BOETIUS, De fide catholica] incomplet du début. «... ad celestia regna pollicetur... — ... laus opus perpetua creatoris. Explicit » (P.L., LXIV, 1338 ; H.F. Stewart et E.K. Rand, Boethius, The theological tractates, London, 1953, 68-70) ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 893 (1) ; — [BOETIUS, Liber contra Euthychen et Nestorium] « Incipit IV. Anxiete [sic] quidem diuque sustinui... — ... bonorum causa perscribit » (P.L., LXIV, 1337-1354 ; Stewart et Rand, éd. cit., 72-126) ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 894 (1-10). — [Ps. BEDA, De arithmeticis propositionibus, fragment] « Argumentum quomodo numerus a quolibet animo conceptus quis sit possit agnosci. Assumatur numerus quilibet ac tripliciter implicitus dividatur in duas partes... — ... dicuntur esse principia » (P.L., XC, 665) ; cf. Ch. W. Jones, Bedae pseudepigrapha, Ithaca, 1939, 51 ; Thorndike-Kibre, Incipits of med. scient. writings in latin, 2e éd., 153 (10).


    F. 11-17v [Commentarius in Canticum Canticorum] « Osculetur me... (Cant. I, 1). In hoc libro sicut in ceteris tria debent inquiri... — ... eloquium dico quod est tuum, id est conveniens tibi. Sicut etc... » ; cf. Stegmüller, Repertorium biblicum, II, n° 1354 et V, n° 7809, 1 ; attribué à Etienne Langton par G. Lacombe, dans Arch. d'hist. doctr. et litt. du M.A., V (1930), 141 ; puis à l'École de Laon par H. Riedlinger, Die Makellosigkeit der Kirche, Münster, 1958, 132, n. 1.

    F. 17v-19v Additions par une autre main [Ps. AURELIANUS, Vita s. Martialis Lemovicensis, extraits] : « In vita beati Marcialis legitur : Beatus Petrus apostolorum princeps et sanctus Marcialis ejus propinqus ingressi Romam recepti sunt... — ... mercatus est cruore » (W. de G. Birch, Vita s. Marcialis apostoli, London, 1877, 9) (17v) ; « Adolescens suscitatus a beato Marciale dixit quod viderat in inferno in hec verba : Infernus nullam habet mensuram... — ... diversis flagellis cruciant » (éd. cit., 11-12) (17v) ; « Oratio beati Marcialis quando interfectorem sancte Valerie virginis et martiris suscitavit : Domine Deus omnipotens qui ante mundi constitutionem... — ... in omnes homines manifestetur » (éd. cit., 16) (17v-18) ; « Oratio beati Marcialis quam fecit Domino sibi apparenti : Deprecor, Domine, immensam clementiam... — ... te diligentibus promisisti » (éd. cit., 33) (18) ; « Appropinquante vero die obitus sui... — ... in solo Deo ponere spem suam... », incomplet par lacune d'1 f. (éd. cit., 34-35) ; cf. Bibl. hag. lat., n° 5552 ; Cod. hag., III, 549 (18-18v) ; — Sentences théologiques (19-19v).

    F. 11-19 XIIe s. — Initiales et signes de paragraphe à l'encre noire. — Un cahier de 4 ff. et un cahier de 6 ff. auquel il manque un f. dont il ne subsiste que le talon entre les ff. 18 et 19. — Réglure à la pointe sèche, repassée à la mine ff. 17v-19v. 9 ff., 185 × 120 mm (just. 160/165 × 95 mm).


    F. 20-27v Versus. [HILDEBERTUS CENOMANENSIS episcopus] Versus de mysterio missae. « [S]cribere proposui que mistica sacra priorum||... — ... Cum pater ad dextram cedit et explet opus. Expliciunt versus misse » (P.L., CLXXI, 1177-1192) ; cf. Walther, Initia carminum, n° 17396 (20-25) ; — [HILDEBERTUS CENOMANENSIS] « Melchisedec Domino panem vinumque litavit||... » (P.L., CLXXI, 1193-1196 ; A. Br. Scott, Leipzig, 1969, 30-32, n° 39 IV) ; cf. A. Wilmart, dans Rev. bénéd., XLIX (1937), 123-124 ; Walther, op. cit., n° 10865 (25) ; — [HILDEBERTUS CENOMANENSIS] « De misterio corporis et sanguinis Christi. Tollimur e medio fatis urgentibus omnes||... » (P.L., CLXXI, 1192-1194 ; Scott, éd. cit., 35-36, n° 45) ; cf. Wilmart, art. cit., 125 (autres éditions) ; Walther, op. cit., n° 19311 (25-25v) ; — « Invectio contra hereticos. Cur Heriberte levis, cur tamquam bestia sevis||... — ... Christus erit tutor, quoniam veracibus ultor » (B. Hauréau, dans Not. et Extr., XXVIII, 445) ; cf. Walther, op. cit., n° 3919 (25v) ; — « Vilior est humana caro quam pellis ovina||... » (Hauréau, éd. cit., 445) ; cf. Walther, op. cit., n° 20331 (25v) ; — « Exul homo, felice domo vescens male pomo||... » (P.L., CLXXI, 1281) ; cf. A. Wilmart, dans Rev. bénéd., XLVIII (1936), 29, n° 155 ; Walther, op. cit., n° 6152 (25v) ; — [De cervisia] « Nullus amicorum posset meliora monere||... » (Hauréau, éd. cit., 423 ; Scott, éd. cit., 59, n° 4) ; cf. A. Boutemy, dans Latomus, III (1939), 290 ; Walther, op. cit., n° 12389 ; il est possible que l'auteur de ces vers soit Matthieu de Vendôme (25v) ; — « Henricus rex magnificus virtutis amicus||... » (Hauréau, éd. cit., 445) ; cf. Walther, op. cit., n° 7703 (25v) ; — « Suscipias has delicias, vir deliciose||... » (Hauréau, éd. cit., 445-446) ; cf. Walther, op. cit., n° 18959 (25v) ; — « Optime cantorum, qui splendes lumine morum||... » (Hauréau, éd. cit., 446) ; cf. Walther, op. cit., n° 13392 (25v) ; — « Stephane, flos juvenum, cor habens intus alienum||... » (Hauréau, éd. cit., 446) ; cf. Walther, op. cit., n° 18612 (25v) ; — « Adam, vir serie /Clarus avorum||... » (Hauréau, éd. cit., 446-447) ; cf. Walther, op. cit., n° 504 (25v-26) ; — « Est laudandus Ivo, quo floret Francia vivo||... » (Hauréau, éd. cit., 447) ; cf. Walther, op. cit., n° 5715 (26) ; — « Hic aper invictus magnos dare noverat ictus||... » (Hauréau, éd. cit., 447) ; cf. Walther, op. cit., n° 7851 (26) ; — [HILDEBERTUS CENOMANENSIS, De sacramentis] « Baptismalis quedam forma fuit in diluvio||... », « Ut cognatos et affines uniret conjugium||... », « Ante legem pro delicto panis factus hostia||... », « Hostia conjugium baptismus qualia primo||... », « Affines consanguineos conubia prima||... » (P.L., CLXXI, 1424-1425 ; Scott, éd. cit., 28-30, n° 39 I, II, III) ; cf. Wilmart, dans Rev. bénéd., XLIX (1937), 123-124 ; Walther, op. cit., nos 2061, 19780, 1299, 8479, 672 ; les trois premières pièces sont groupées dans l'éd. Scott (26-26v) ; — [HILDEBERTUS CENOMANENSIS, Liber de conflictu carnis et animae. Extr.] « Vis anime humane septem sibi vindicat actus||... — ... Dirigit intuitum deitatem gaudet in illa||. Ex actu primo vegetantur corpora crescunt||... — ... Plurimaque sensu non et racione gerunt||. Cum placeat carni quod vivificatur ametque||... — ... Inque creando nefas caro fit vir spiritus uxor|| » (P.L., CLXXI, 1001 et 1004) ; cf. Walther, op. cit., n° 20627 (26v) ; — [HILDEBERTUS CENOMANENSIS, De sancta Trinitate] « A [et] Ω magne Deus /Heli, heli, Deus meus||... — ... pium cantem Alleluia » (P.L., CLXXI, 1411-1414 ; Scott, éd. cit., 46-53, n° 55) ; cf. Walther, op. cit., nos 834, 11587, 13672 (26v-27v) ; — Addition : note sur le mariage et les empêchements dirimants (27v).


    F. 28-72 MARCUS TULLIUS CICERO, De officiis libri tres. « [Q]uamquam te Marce... — ... preceptisque letabere. Feliciter Marci Tullii Ciceronis tres libri de officiis expliciunt ». Le texte du l. I est accompagné de gloses marginales dont la première, f. 28, commence par : « Suum ipsi dat nomen filio... ».


    F. 73-80v Commentaire sur l'office liturgique et la messe. « Media vita de morte sumus etc. Tribus modis legitur hoc : uno modo vocativus est et de Christo sic legitur... — ... ita et nos maneamus in ipso, non per nos, sed per ipsum compaginati ».

    Physical Description:

    Parchemin.80 ff. + f. 39bis, précédés et suivis de 3 ff. de garde papier.185 × 120 mm.Reliure XVIIIe s. maroquin rouge aux armes et chiffre royaux. Titre doré au dos : « OPUSC. THEOLOGICA ». Tranches jaspées.

    Custodial History:

    A appartenu au cardinal Mazarin ; cf. Omont, Anciens inventaires, IV, 320. —


    Adam vir serie clarus avorum// Vir vivendo pie...

    f. 25v

    Adfines consanguineos conubia prima//...

    f. 79v

    Adsumatur numerus quilibet ac tripliciter implicitus dividatur in duas partes...

    f. 10

    Adulescens suscitatus a beato Martiale dixit quae viderat in inferno in haec verba : Infernus nullam habet mensuram...

    f. 17v

    Alpha et omega, magne Deus, Heli, Heli, Deus meus//...

    f. 26v

    Ante legem pro delicto panis factus hostia//...

    f. 26

    Anxiete quidem diuque sustinui ut de ea quae in conventu...

    f. 1

    Appropinquante vero die obitus sui, rogantibus se omnibus qui ibidem erant...

    f. 18

    Baptismalis quaedam forma fuit in diluvio//...

    f. 26

    Beatus Petrus apostolorum princeps et sanctus Martialis ejus propinquus ingressi Romam...

    f. 17v

    Cum placeat carni quod vivificatur ametque//...

    f. 26v

    Cur Heriberte levis, cur tamquam bestia saevis //...

    f. 25v

    Deprecor, Domine, immensam clementiam tuam, ut jubeas me...

    f. 18

    Domine Deus omnipotens, qui ante mundi constitutionem fuisti cum Patre...

    f. 17v

    Est laudandus Ivo, quo floret Francia vivo//...

    f. 26

    Ex actu primo vegetantur corpora, crescunt //...

    f. 26v

    Exsul homo, felice domo vescens male pomo//...

    f. 25v

    Henricus rex magnificus virtutis amicus // Eligitur, rex efficitur...

    f. 25v

    Hic aper invictus magnos dare noverat ictus //...

    f. 26

    Hostia, conjugium baptismus qualia primo//...

    f. 26

    [...] In hoc libro sicut in ceteris tria debent inquiri, intentio...

    f. 11

    Media vita de morte sumus etc. Tribus modis legitur hoc : uno modo vocativus...

    f. 73

    Melchisedech Domino panem vinumque litavit//...

    f. 25

    Nullus amicorum posset meliora monere//...

    f. 25v

    Optime cantorum qui splendes lumine morum //...

    f. 25v

    Incipit du lemme biblique

    Osculetur me osculo oris... (Cant. I, 1).

    Incipit

    In hoc libro sicut in ceteris tria debent inquiri...

    f. 11

    Scribere proposui quae mystica sacra priorum // Missa...

    f. 20

    Stephane, flos juvenum, cor habens intus alienum // Mitibus...

    f. 25v

    Suscipias has delicias, vir deliciose // Difficilem...

    f. 25v

    Suum ipsi dat nomen filio quippe quem mores actus...

    f. 28

    Tollimur e medio fatis urgentibus omnes //...

    f. 25

    [...] Tribus modis legitur hoc : uno modo vocativus est et de Christo...

    f. 73

    Ut cognatos et adfines uniret conjugium // Caritate pridem...

    f. 26

    Vilior est humana caro quam pellis ovina // Si moriatur homo...

    f. 25v

    Vis animae humanae septem sibi vindicat actus // Vivificat, sentit...

    f. 26v

    ANSELMUS LAUDUNENSIS • École Commentarius in Canticum canticorum
    DE ARITHMETICIS PROPOSITIONIBUS (excerpta)
    AURELIANUS (Pseudo) • Vita s. Martialis Lemovicensis (excerpta)
    BEDA VENERABILIS (s.) • De Arithmeticis propositionibus (excerpta)
    BIBLICA • Vetus Testamentum Canticum canticorum. Commentarii vel expositiones
    BOETIUS • Contra Eutychen et Nestorium
    CICERO (Marcus Tullius Cicero) • De Officiis
    DÉCORATION • Initiales de couleur (XIIe s.)
    HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. • Carmina minora (ed. A. Brian Scott). Florilegia
    HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. • De Conflictu carnis et animae. Excerpta
    HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. • Versus de mysterio missae
    HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. • Versus de mysterio missae. Excerpta
    HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. • Carmina dubia (ed. A. Brian Scott, suppl. nos 1 et 4)
    HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. • Carmina spuria
    Mariage • Notes ou extraits
    MATTHAEUS VINDOBONENSIS • Versus de cervisia
    MAZARIN (Jules, card.) • Possesseur
    Messe • Commentarii vel expositiones
    ORLUT (Pierre), fils de Mathurin Orlut • Mention
    RELIURE • Reliures XVIIe-XVIIIe s. aux armes et chiffre royaux
    RELIURE • Éléments annexes Tranches jaspées
    STEPHANUS LANGTON card. • Commentarius in Canticum canticorum
    Vers anonymes latins • Recueils
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo