Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3348

Go to viewer chevron_right
Source
Gallica (Bibliothèque nationale de France)
Library
Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
Shelfmark
  • Latin 3348
Biblissima authority file
Date
  • Fin du XII e ou début du XIII e siècle
Language
  • Latin
Title
    • Hugo de Folieto
    • Ivo Carnotensis
    • Johannes Beleth
    • Jordanus Nemorarius
    • Claudius Claudianus
    • Sermones
    • see more
Agent
Description
  • Contents:

    F. 109-140v. Cf. add . du ms. Latin 3154, f. 32.


    F. 1-8v [HUGO DE FOLIETO, De Claustro animae] l. II, c. 1-20, avec prologue : « [L]oquturus, karissime, de his que ad edificationem claustri materialis pertinent... — ... nec terminus in dilectione » (P. L., CLXXVI, 1051-1076) ; cf. P. Glorieux, Pour revaloriser Migne, 69.


    F. 9-108v IVO CARNOTENSIS, Panormia. « Incipit prologus Pannormie Ivonis venerabilis Carnotensis episcopi multimoda distinctione scripturarum castorum eloquiorum facie contentarum. Exceptiones ecclesiasticarum regularum partim ex epistolis Romanorum pontificum... — ... de omni genere mendacii », reproduit le prologue du Décret (P. L., CLXI, 47-60 et 1041-1046) (9-15) ; — [L. I] : « Credimus unum Deum esse Patrem... De incarnatione Christi. Non Pater carnem assumpsit... — ... sacri ministerii videantur indigna... » (15-27) ; — « Incipit secundus [liber]... [E]cclesia grecum nomen est... — ... vel inprobandum quod facimus » (27-41), additions après c. 30 : Clermont, 1095, c. 4, dans Anselme de Lucques, VIII, 49 (28v) et après c. 50 : « Si contigerit episcopum migrare de seculo... — ... maledictionibus ingravetur » (29v) ; — « Incipit III [liber]... In nomine Domini Dei Salvatoris nostri... — ... omnipotentis Dei corrupit » (41v-60), addition dans la marge supérieure de Ives, Décret, VII, 17 (60) ; — [Liber IIII] : « De primatu romane Ecclesie ... [E]x testamento constituti nostri... — ... et juste finire licet » (60-71) ; addition marginale de Burchard, XVI, 19 (67) et répétition du c. 104 après le c. 119 (69v) ; — « ... libro quinto. [S]i quis presbiter vite sue negligens... — ... communicare non possumus... » (71-84) ; — « Incipit VI [liber] ... Quid sit matrimonium. [N]uptie sive matrimonium est viri mulierisque... — ... in optione hujusmodi nulla... », c. 1 à 69, lacune d'un cahier entre les ff. 88 et 89 (84-88v) ; — [L. VII] « ... Apostatare quippe ab uno Deo... — ... potest amplius propagari », depuis c. 6 fin (89-97) ; — [L. VIII] : « Omnes leges tam ecclesiastice... De occidendis hominibus... — ... etiam in corde ita sit. Expliciunt decreta », c. 4 transcrit avant le c. 1, c. 135-154 manquent (97-108v), addition : dans la marge supérieure : Tripartite, III, 20 (21), 37 (97v), après c. 93 : Ives, Décret, XII, 12 (105) (éd. cit., 1045-1338) ; — La plupart des sommaires manquent, presque tous les sommaires transcrits sont différents de ceux de l'édition ; inscriptions rubriquées, parfois erronées.


    F. 109-140v JOHANNES BELETH, Summa [de ecclesiasticis officiis], avec prologue : « [I]n primitiva Ecclesia prohibitum erat ne quis linguis loqueretur... Auctor universitatis rerum altissimus et creator, unde et merito omnium est Dominus... — ... et hii quorum nomina ignota fuere, illi sunt mortui et sancti coronati. Explicit » (P. L., CCII, 13-166, avec variantes importantes, ordre des paragraphes de la fin différent). Dans la marge inférieure du f. 109, mention contemporaine : « Incipit Summa magistri Johannis Beleth » ; nombreuses corrections, notes et gloses marginales et interlinéaires jusqu'au f. 121, le reste n'a pas dû être transcrit ; cf. J.-F. Maurel, dans Pos. de thèses de l'École des Chartes, 1953, 77-80.


    F. 141-148v Sermons et thèmes de sermons. « [C]onventione autem facta cum operariis... Euvangelium quod hodie legitur in missa narrat... » (141-141v) ; — « In Deo meo transgrediar murum. Tres cause sunt quare non exaudiamur a Deo... » (142) ; — « Spiritu ambulate et desideria carnis ne perficiatis... In hoc verbo notantur duo... » (142) ; — « O quam gloriosum est regnum in quo cum Christo gaudet s. Nicholaus. Belli Domini, tenete mihi pacem. Quen Dex vos benedicat... », sermon en latin mêlé de langue vulgaire (dialecte lorrain), (142v-143v) ; — « Christus passus est pro nobis... Nosse debet caritas vestra que res... » (144-144v) ; — « Cum appropinquasset Jhesus Jerusalem... Sanctissimum quadragesimale tempus... » (144v-146) ; — « Clama, inquit Spiritus sanctus per prophetam, ne cesses. Populus meus conversus est retrosum [sic]... » (146-146v) ; — « Oportet nos, fratres karissimi, ut tota mentis intentione... » (146v-147v) ; — « Homo quidam erat dives... Miseri estis, o divites... » (147v-148) ; — « Isti sunt dies quos observare debetis... Sancta, fratres karissimi, Scriptura campo ameno... » (148-148v) ; — « Quicumque voluerit placere Deo, prius querat quomodo possit eum diligere... » (148v).


    F. 149 Généalogie des rois de France des deux premières races, suivie d'une prophétie. « Genealogia regum Francorum. Hildricus rex genuit Ludovicum, quem baptizavit s. Remigius... — ... Lotharius rex genuit Ludovicum regem ex Emma. Finita est Karoli magni generatio. Quidam vero doctores nostri dicunt quod unus ex regibus Francorum Romanum imperium ex integro tenebit... — ... Antichristum dicunt affuturum ».

    F. 149v-150v [JORDANUS NEMORARIUS, Elementa super demonstrationem ponderum, propositiones 1-8] « Omnis ponderosi motum esse ad medium... — ... sit appensa » (E. A. Moody, The Medieval science of weights, Madison, 1952, 128-138, avec variantes importantes dans le ms.) ; cf. ibid., 126, liste des mss.

    F. 151-156v Sermons : « Dilectus meus descendit in ortum suum... Verba que proponimus... » (151-151v) ; — « [L]ectulus noster floridus... Sponsa in Cantico amoris... » (152-152v) ; — « Ascendit Deus in jubilo... Mediator Dei et hominum ad nos erudiendos descendit... » (153-154) ; — « Dilectus meus descendit in ortum suum... », texte remanié du sermon des ff 151-151v (154v-155) ; — « Genealogia regum Francorum », copie du texte du f. 149 (155v) ; — « Qui descendit ipse est qui ascendit... Hodie elevatus est sol in ortu suo... », sermon attribué à ALANUS ANGLICUS dans le ms. Latin 18172, f. 23 (156-156v).


    F. 157-159v CLAUDIUS CLAUDIANUS, [Carmina] « Claudianus de virtute. Virtute decet, non sanguine niti//... — ... Ut liceat reliquis secure degere menbris// » ; cf. le détail de ce ms. donné par Th. Birt, dans M. G.H., Auctores antiquissimi, X, CLXXVICLXXVII.


    F. 160-165v Sermons. « Melior est puer pauper et sapiens... Sapientia in his verbis corda humilium instruit... » ; cf. ms. Latin 13576, f. 55-56, et Hauréau, Notices, II, 250 (160-161) ; — « [E]gredere de terra et de cognatione tua... Hec sunt verba Spiritus sancti ad patriarcham Abraam... » ; cf. ms. Latin 13577, f. 98, et Hauréau, ibid., 265 (161-163) ; — « [S]uper muros tuos, Jerusalem, constitui custodes... Hec sunt verba Ysaie... » (163-165) ; — « Induite vos armaturam Dei... Militia est, fratres, vita hominis... — ... quando nec appetimus prospera, nec timemus... », incomplet, par suite de lacune matérielle ; attribué à GAUFREDUS TRECENSIS dans le ms. Latin 13586, f. 3 et à ALANUS ANGLICUS dans le ms. Latin 18172, f. 2 ; cf. Hauréau, ibid., 300-301 (165-165v).

    Physical Description:

    Parchemin.7 mss. ou fragments de mss. 165 ff. inégaux, à longues lignes ou à 2 colonnes.240 × 170 mm. Reliure XVIII e s. maroquin bleu aux armes royales. Titre au dos : « Aurora Petri de Riga ».

    [...] Anno ab incarnatione ejus millesimo quinquagesimo nono...

    f. 41v

    Apostatare quippe ab uno Deo et ire...

    f. 89

    Incipit du lemme biblique

    Ascendit Deus in jubilo ... (Ps. XLVI, 6).

    Incipit

    Mediator Dei et hominum ad nos erudiendos descendit...

    f. 153

    Auctor universitatis rerum altissimus et creator...

    f. 109

    Incipit du lemme biblique

    Christus passus est pro nobis ... (I Petr. II, 21).

    Incipit

    Nosse debet caritas vestra quae res...

    f. 144

    Clama , inquit Spiritus sanctus per prophetam, ne cesses ... (Is. LVIII, 1) Populus meus conversus est retrorsum...

    f. 146

    Incipit du lemme biblique

    Conventione autem facta cum operariis ... (Mt. XX, 2)

    Incipit

    Evangelium quod hodie legitur in missa narrat...

    f. 141

    Incipit du lemme biblique

    Cum appropinquasset Jesus Jerosolymis, et venisset Bethphage ... (Mt. XXI, 1).

    Incipit

    Sanctissimum quadragesimale tempus jam fere peregimus...

    f. 144v

    Incipit du lemme biblique

    Dilectus meus descendit in hortum suum ... (Cant. VI, 1).

    Incipit

    Verba quae proponimus inania videntur...

    f. 151 et 154v

    Incipit du lemme biblique

    Egredere de terra tua ... (Gen. XII, 1).

    Incipit

    Haec sunt verba Spiritus sancti ad patriarcham Abraham...

    f. 161

    Hildricus rex genuit Ludovicum, quem baptizavit sanctus Remigius...

    f. 149 et 155v

    Incipit du lemme biblique

    Homo quidam erat dives qui induebatur ... (Lc. XVI, 19).

    Incipit

    Miseri estis, o divites, quibus adest copiae cumulus...

    f. 147v

    Incipit du lemme biblique

    In Deo meo transgrediar murum ... (Ps. XVII, 30)

    Incipit

    Tres causae sunt quare non exaudiamur a Deo...

    f. 142

    In nomine Domini Dei salvatoris nostri Jesu Christi. Anno ab incarnatione ejus millesimo quinquagesimo nono...

    f. 41v

    Incipit du lemme biblique

    Induite vos armaturam Dei ... (Eph. VI, 11).

    Incipit

    Militia est, fratres, vita hominis super terram ... (Job VII, 1). Quamdiu hic vivimus...

    f. 165

    Incipit du lemme biblique

    Isti sunt dies quos observare debetis ... (cf. Lev. XXIII, 4).

    Incipit

    Sancta, fratres carissimi, Scriptura campo amoeno...

    f. 148

    Incipit du lemme biblique

    Lectulus noster floridus ... (Cant. I, 15).

    Incipit

    Sponsa in Cantico amoris epithalamium canit...

    f. 152

    Incipit du lemme biblique

    Melior est puer pauper et sapiens ... (Eccl. IV, 13)

    Incipit

    Sapientia in his verbis corda humilium instruit...

    f. 160

    Novit beatitudo vestra dilectissimi fratres...

    f. 41v

    O quam gloriosum est regnum in quo cum Christo gaudet sanctus Nicolaus. Belli domini, tenete mihi pacem...

    f. 142v

    Omnes leges tam ecclesiasticae quam saeculares effusionem humani sanguinis...

    f. 97

    Omnis ponderosi motum esse ad medium...

    f. 149v

    Oportet nos, fratres carissimi, ut tota mentis intentione...

    f. 146v

    Incipit du lemme biblique

    Qui descendit, ipse est et qui ascendit ... (Eph. IV, 10).

    Incipit

    Hodie elevatus est sol in ortu suo...

    f. 156

    Quicumque voluerit placere Deo prius quaerat quomodo possit eum diligere...

    f. 148v

    Quidam vero doctores nostri dicunt quod unus ex regibus Francorum Romanum Imperium ex integro tenebit...

    f. 149

    Si contigerit episcopum migrare de saeculo certis exsistentibus rebus quae sunt ecclesiae...

    f. 29v

    Incipit du lemme biblique

    Spiritu ambulate et desideria carnis ... (Gal. V, 16).

    Incipit

    In hoc verbo notantur duo ex quibus constat homo...

    f. 142

    Incipit du lemme biblique

    Super muros tuos, Jerusalem ... (Is. LXII, 6).

    Incipit

    Haec sunt verba Isaiae...

    f. 163

    Virtute decet, non sanguine niti//...

    f. 157

    ALANUS ANGLICUS • Sermones
    ANSELMUS LUCENSIS ep. (s.) • Collectio canonum (excerpta)
    BURCHARDUS WORMATIENSIS ep. • Extraits
    CLAUDIANUS (Claudius Claudianus) • Flores
    Collections canoniques • Tripertita (excerpta)
    CONCILES • Clermont-Ferrand (1095). Excerptum
    DÉCORATION • Initiales peintes et or (XII e s.)
    FAURE (Antoine) • Possesseur
    FRANCE • Rois et empereurs Généalogie
    GAUFRIDUS SANCTI THEODORICI • Sermones
    HUGO DE FOLIETO • De Claustro animae sive De Conversatione monastica. Liber II
    IVO CARNOTENSIS • Panormia. Libri I-VIII
    JOHANNES BELETH • De Officiis ecclesiasticis
    JORDANUS NEMORARIUS • Elementa super demonstrationem ponderum
    Lorrain (dialecte)
    Prophéties
    RELIURE • Reliures XVIII e s. aux armes et chiffre royaux
    Sermones inter unius auctoris collectionem • Sermones singuli
    Sermones inter unius auctoris collectionem • In Ramis
    Sermones inter unius auctoris collectionem • In Ascensione
    Sermones inter unius auctoris collectionem • De Sanctis et festis Nicolaus
Rights
  • Bibliothèque nationale de France. Département des Manuscrits
License
Digitisation
Manifest URL
Related
Biblissima portal
Library logo